สญฺญาอตฺตกถา

[417] ‘‘สญฺญา นุ โข, ภนฺเต, ปุริสสฺส อตฺตา, อุทาหุ อญฺญา สญฺญา อญฺโญ อตฺตา’’ติ? ‘‘กํ ปน ตฺวํ, โปฏฺฐปาท, อตฺตานํ ปจฺเจสี’’ติ ? ‘‘โอฬาริกํ โข อหํ, ภนฺเต, อตฺตานํ ปจฺเจมิ รูปิํ จาตุมหาภูติกํ กพฬีการาหารภกฺข’’นฺติ [กพฬีการภกฺขนฺติ (สฺยา. ก.)]ฯ ‘‘โอฬาริโก จ หิ เต, โปฏฺฐปาท, อตฺตา อภวิสฺส รูปี จาตุมหาภูติโก กพฬีการาหารภกฺโขฯ เอวํ สนฺตํ โข เต, โปฏฺฐปาท, อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตาฯ ตทมินาเปตํ, โปฏฺฐปาท , ปริยาเยน เวทิตพฺพํ ยถา อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตาฯ ติฏฺฐเตว สายํ [ติฏฺฐเตวายํ (สี. ปี.)], โปฏฺฐปาท, โอฬาริโก อตฺตา รูปี จาตุมหาภูติโก กพฬีการาหารภกฺโข, อถ อิมสฺส ปุริสสฺส อญฺญา จ สญฺญา อุปฺปชฺชนฺติ, อญฺญา จ สญฺญา นิรุชฺฌนฺติฯ อิมินา โข เอตํ, โปฏฺฐปาท, ปริยาเยน เวทิตพฺพํ ยถา อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตา’’ติฯ

[418] ‘‘มโนมยํ โข อหํ, ภนฺเต, อตฺตานํ ปจฺเจมิ สพฺพงฺคปจฺจงฺคิํ อหีนินฺทฺริย’’นฺติฯ ‘‘มโนมโย จ หิ เต, โปฏฺฐปาท, อตฺตา อภวิสฺส สพฺพงฺคปจฺจงฺคี อหีนินฺทฺริโย, เอวํ สนฺตมฺปิ โข เต, โปฏฺฐปาท, อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตาฯ ตทมินาเปตํ, โปฏฺฐปาท, ปริยาเยน เวทิตพฺพํ ยถา อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตาฯ ติฏฺฐเตว สายํ, โปฏฺฐปาท, มโนมโย อตฺตา สพฺพงฺคปจฺจงฺคี อหีนินฺทฺริโย, อถ อิมสฺส ปุริสสฺส อญฺญา จ สญฺญา อุปฺปชฺชนฺติ, อญฺญา จ สญฺญา นิรุชฺฌนฺติฯ อิมินาปิ โข เอตํ, โปฏฺฐปาท, ปริยาเยน เวทิตพฺพํ ยถา อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตา’’ติฯ

[419] ‘‘อรูปิํ โข อหํ, ภนฺเต, อตฺตานํ ปจฺเจมิ สญฺญามย’’นฺติฯ ‘‘อรูปี จ หิ เต, โปฏฺฐปาท, อตฺตา อภวิสฺส สญฺญามโย, เอวํ สนฺตมฺปิ โข เต, โปฏฺฐปาท, อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตาฯ ตทมินาเปตํ, โปฏฺฐปาท, ปริยาเยน เวทิตพฺพํ ยถา อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตาฯ ติฏฺฐเตว สายํ, โปฏฺฐปาท, อรูปี อตฺตา สญฺญามโย, อถ อิมสฺส ปุริสสฺส อญฺญา จ สญฺญา อุปฺปชฺชนฺติ, อญฺญา จ สญฺญา นิรุชฺฌนฺติฯ อิมินาปิ โข เอตํ, โปฏฺฐปาท, ปริยาเยน เวทิตพฺพํ ยถา อญฺญาว สญฺญา ภวิสฺสติ อญฺโญ อตฺตา’’ติฯ

[420] ‘‘สกฺกา ปเนตํ, ภนฺเต, มยา ญาตุํ – ‘สญฺญา ปุริสสฺส อตฺตา’ติ วา ‘อญฺญาว สญฺญา อญฺโญ อตฺตาติ วา’ติ? ‘‘ทุชฺชานํ โข เอตํ [เอวํ (ก.)], โปฏฺฐปาท, ตยา อญฺญทิฏฺฐิเกน อญฺญขนฺติเกน อญฺญรุจิเกน อญฺญตฺราโยเคน อญฺญตฺราจริยเกน – ‘สญฺญา ปุริสสฺส อตฺตา’ติ วา, ‘อญฺญาว สญฺญา อญฺโญ อตฺตาติ วา’’’ติฯ