จตุปริกฺขารํ

[341] ‘‘ปุโรหิโต [ปุโรหิโตปิ (ก. สี. ก.)] พฺราหฺมโณ จตุหงฺเคหิ สมนฺนาคโตฯ อุภโต สุชาโต มาติโต จ ปิติโต จ สํสุทฺธคหณิโก ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกฺกุฏฺโฐ ชาติวาเทน; อชฺฌายโก มนฺตธโร ติณฺณํ เวทานํ ปารคู สนิฆณฺฑุเกฏุภานํ สากฺขรปฺปเภทานํ อิติหาสปญฺจมานํ ปทโก เวยฺยากรโณ โลกายตมหาปุริสลกฺขเณสุ อนวโย; สีลวา วุทฺธสีลี วุทฺธสีเลน สมนฺนาคโต; ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ปฐโม วา ทุติโย วา สุชํ ปคฺคณฺหนฺตานํฯ ปุโรหิโต พฺราหฺมโณ อิเมหิ จตูหงฺเคหิ สมนฺนาคโตฯ อิติ อิมานิ จตฺตาริ องฺคานิ ตสฺเสว ยญฺญสฺส ปริกฺขารา ภวนฺติฯ

ติสฺโส วิธา

[342] ‘‘อถ โข, พฺราหฺมณ, ปุโรหิโต พฺราหฺมโณ รญฺโญ มหาวิชิตสฺส ปุพฺเพว ยญฺญา ติสฺโส วิธา เทเสสิฯ สิยา โข ปน โภโต รญฺโญ มหายญฺญํ ยิฏฺฐุกามสฺส [ยิฏฺฐกามสฺส (ก.)] โกจิเทว วิปฺปฏิสาโร – ‘มหา วต เม โภคกฺขนฺโธ วิคจฺฉิสฺสตี’ติ, โส โภตา รญฺญา วิปฺปฏิสาโร น กรณีโยฯ สิยา โข ปน โภโต รญฺโญ มหายญฺญํ ยชมานสฺส โกจิเทว วิปฺปฏิสาโร – ‘มหา วต เม โภคกฺขนฺโธ วิคจฺฉตี’ติ, โส โภตา รญฺญา วิปฺปฏิสาโร น กรณีโยฯ สิยา โข ปน โภโต รญฺโญ มหายญฺญํ ยิฏฺฐสฺส โกจิเทว วิปฺปฏิสาโร – ‘มหา วต เม โภคกฺขนฺโธ วิคโต’ติ, โส โภตา รญฺญา วิปฺปฏิสาโร น กรณีโย’’ติฯ อิมา โข, พฺราหฺมณ, ปุโรหิโต พฺราหฺมโณ รญฺโญ มหาวิชิตสฺส ปุพฺเพว ยญฺญา ติสฺโส วิธา เทเสสิฯ

ทส อาการา

[343] ‘‘อถ โข, พฺราหฺมณ, ปุโรหิโต พฺราหฺมโณ รญฺโญ มหาวิชิตสฺส ปุพฺเพว ยญฺญา ทสหากาเรหิ ปฏิคฺคาหเกสุ วิปฺปฏิสารํ ปฏิวิเนสิฯ ‘อาคมิสฺสนฺติ โข โภโต ยญฺญํ ปาณาติปาติโนปิ ปาณาติปาตา ปฏิวิรตาปิฯ เย ตตฺถ ปาณาติปาติโน, เตสญฺเญว เตนฯ เย ตตฺถ ปาณาติปาตา ปฏิวิรตา, เต อารพฺภ ยชตํ ภวํ, สชฺชตํ ภวํ, โมทตํ ภวํ, จิตฺตเมว ภวํ อนฺตรํ ปสาเทตุฯ อาคมิสฺสนฺติ โข โภโต ยญฺญํ อทินฺนาทายิโนปิ อทินฺนาทานา ปฏิวิรตาปิ…เป.… กาเมสุ มิจฺฉาจาริโนปิ กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรตาปิ… มุสาวาทิโนปิ มุสาวาทา ปฏิวิรตาปิ… ปิสุณวาจิโนปิ ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรตาปิ… ผรุสวาจิโนปิ ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรตาปิ… สมฺผปฺปลาปิโนปิ สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรตาปิ … อภิชฺฌาลุโนปิ อนภิชฺฌาลุโนปิ… พฺยาปนฺนจิตฺตาปิ อพฺยาปนฺนจิตฺตาปิ… มิจฺฉาทิฏฺฐิกาปิ สมฺมาทิฏฺฐิกาปิ…ฯ เย ตตฺถ มิจฺฉาทิฏฺฐิกา, เตสญฺเญว เตนฯ เย ตตฺถ สมฺมาทิฏฺฐิกา, เต อารพฺภ ยชตํ ภวํ, สชฺชตํ ภวํ, โมทตํ ภวํ, จิตฺตเมว ภวํ อนฺตรํ ปสาเทตู’ติฯ อิเมหิ โข, พฺราหฺมณ, ปุโรหิโต พฺราหฺมโณ รญฺโญ มหาวิชิตสฺส ปุพฺเพว ยญฺญา ทสหากาเรหิ ปฏิคฺคาหเกสุ วิปฺปฏิสารํ ปฏิวิเนสิฯ

โสฬส อาการา

[344] ‘‘อถ โข, พฺราหฺมณ, ปุโรหิโต พฺราหฺมโณ รญฺโญ มหาวิชิตสฺส มหายญฺญํ ยชมานสฺส โสฬสหากาเรหิ จิตฺตํ สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิ สิยา โข ปน โภโต รญฺโญ มหายญฺญํ ยชมานสฺส โกจิเทว วตฺตา – ‘ราชา โข มหาวิชิโต มหายญฺญํ ยชติ, โน จ โข ตสฺส อามนฺติตา ขตฺติยา อานุยนฺตา เนคมา เจว ชานปทา จ; อถ จ ปน ภวํ ราชา เอวรูปํ มหายญฺญํ ยชตี’ติ ฯ เอวมฺปิ โภโต รญฺโญ วตฺตา ธมฺมโต นตฺถิฯ โภตา โข ปน รญฺญา อามนฺติตา ขตฺติยา อานุยนฺตา เนคมา เจว ชานปทา จ ฯ อิมินาเปตํ ภวํ ราชา ชานาตุ, ยชตํ ภวํ, สชฺชตํ ภวํ, โมทตํ ภวํ, จิตฺตเมว ภวํ อนฺตรํ ปสาเทตุฯ

‘‘สิยา โข ปน โภโต รญฺโญ มหายญฺญํ ยชมานสฺส โกจิเทว วตฺตา – ‘ราชา โข มหาวิชิโต มหายญฺญํ ยชติ, โน จ โข ตสฺส อามนฺติตา อมจฺจา ปาริสชฺชา เนคมา เจว ชานปทา จ…เป.… พฺราหฺมณมหาสาลา เนคมา เจว ชานปทา จ…เป.… คหปติเนจยิกา เนคมา เจว ชานปทา จ, อถ จ ปน ภวํ ราชา เอวรูปํ มหายญฺญํ ยชตี’ติฯ เอวมฺปิ โภโต รญฺโญ วตฺตา ธมฺมโต นตฺถิฯ โภตา โข ปน รญฺญา อามนฺติตา คหปติเนจยิกา เนคมา เจว ชานปทา จฯ อิมินาเปตํ ภวํ ราชา ชานาตุ, ยชตํ ภวํ, สชฺชตํ ภวํ, โมทตํ ภวํ, จิตฺตเมว ภวํ อนฺตรํ ปสาเทตุฯ