เจตสิกญฺจ อเจตสิกญฺจ ธมฺมํ สํสฏฺโฐ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – เจตสิกํ เอกํ ขนฺธญฺจ จิตฺตญฺจ สํสฏฺฐา ทฺเว ขนฺธา, ทฺเว ขนฺเธ จ…เป.… ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (1) (สํขิตฺตํ)ฯ

1. ปจฺจยานุโลมํ

2. สงฺขฺยาวาโร

[116] เหตุยา ปญฺจ, อารมฺมเณ ปญฺจ, อธิปติยา ปญฺจ (สพฺพตฺถ ปญฺจ), อวิคเต ปญฺจฯ

2. ปจฺจยปจฺจนียํ

1. วิภงฺควาโร

[117] เจตสิกํ ธมฺมํ สํสฏฺโฐ เจตสิโก ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นเหตุปจฺจยา (เอวํ ปญฺจปิ ปญฺหา กาตพฺพา, ตีณิเยว โมโหฯ สํขิตฺตํ)ฯ

2. ปจฺจยปจฺจนียํ

2. สงฺขฺยาวาโร

[118] นเหตุยา ปญฺจ, นอธิปติยา ปญฺจ, นปุเรชาเต ปญฺจ, นปจฺฉาชาเต ปญฺจ, นอาเสวเน ปญฺจ, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก ปญฺจ, นฌาเน ปญฺจ, นมคฺเค ปญฺจ, นวิปฺปยุตฺเต ปญฺจฯ

6. สมฺปยุตฺตวาโร

(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ กาตพฺโพฯ)

7. ปญฺหาวาโร

1. ปจฺจยานุโลมํ

1. วิภงฺควาโร

เหตุปจฺจโย

[119] เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (1)

เจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู จิตฺตสฺส จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (2)

เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส จ อเจตสิกสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิกา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสฺส จ จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (3)

อารมฺมณปจฺจโย

[120] เจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา อุปฺปชนฺติฯ (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติฯ (มูลํ ปุจฺฉิตพฺพํ) เจตสิเก ขนฺเธ อารพฺภ เจตสิกา ขนฺธา จ จิตฺตญฺจ อุปฺปชฺชนฺติ ฯ (3)

[121] อเจตสิโก ธมฺโม อเจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺฐหิตฺวา…เป.… ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติฯ นิพฺพานํ โคตฺรภุสฺส, โวทานสฺส, มคฺคสฺส, ผลสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย; จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป.… วิปสฺสติ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ , ตํ อารพฺภ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติฯ ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติฯ เจโตปริยญาเณน อเจตสิกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานญฺจายตนํ…เป.… อากิญฺจญฺญายตนํ…เป.… รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… โผฏฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณสฺส, อนาคตํสญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (1)

อเจตสิโก ธมฺโม เจตสิกสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อริยา มคฺคา วุฏฺฐหิตฺวา…เป.… นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ (ปฐมคมนสทิสํ); จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ อเจตสิเก ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ; ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติฯ เจโตปริยญาเณน อเจตสิกจิตฺตสมงฺคิสฺส จิตฺตํ ชานาติ, อากาสานญฺจายตนํ…เป.… อากิญฺจญฺญายตนํ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสฺส…เป.… รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป.… โผฏฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสหคตานํ ขนฺธานํ…เป.… อเจตสิกา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณสฺส, อนาคตํสญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (2)