ปรามาสญฺเจว ปรามฏฺฐญฺจ ปรามฏฺฐญฺเจว โน จ ปรามาสญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามฏฺฐญฺเจว โน จ ปรามาสํ เอกํ ขนฺธญฺจ ปรามาสญฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ…เป.… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป.… (สํขิตฺตํ)ฯ
2-6. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺฐ-สมฺปยุตฺตวาโร
(สพฺเพ วารา ยถา ปรามาสทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํฯ)
7. ปญฺหาวาโร
1. ปจฺจยานุโลมํ
1. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
[87] ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามฏฺฐสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย; ปฏิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (1)
ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสา เหตู ปรามาสสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (2)
ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ปรามฏฺฐสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ ปรามาสสฺส จ จิตฺตสมุฏฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (3)
อารมฺมณปจฺจโย
[88] ปรามาโส เจว ปรามฏฺโฐ จ ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… ตีณิ (อารพฺภ กาตพฺพานิ ปรามาสทุกสทิสํ)ฯ
[89] ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามฏฺฐสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค…เป.… วิจิกิจฺฉา, อุทฺธจฺจํ, โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… อริยา โคตฺรภุํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, โวทานํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส…เป.… วิกฺขมฺภิเต กิเลเส…เป.… ปุพฺเพ…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ ปรามฏฺเฐ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ (ยาว อาวชฺชนา สพฺพํ กาตพฺพํ)ฯ (1)
ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ…เป.… ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ ปรามฏฺเฐ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (2)
ปรามฏฺโฐ เจว โน จ ปรามาโส ธมฺโม ปรามาสสฺส เจว ปรามฏฺฐสฺส จ ปรามฏฺฐสฺส เจว โน จ ปรามาสสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ…เป.… ปุพฺเพ…เป.… ฌานา…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ ปรามฏฺเฐ เจว โน จ ปรามาเส ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ปรามาโส จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติฯ (3)
(เอวํ อิตเรปิ ตีณิ อารพฺภ กาตพฺพานิฯ อิมํ ทุกํ ปรามาสทุกสทิสํฯ โลกุตฺตรํ ยหิํ น ลพฺภติ ตหิํ น กาตพฺพํฯ)
ปรามาสปรามฏฺฐทุกํ นิฏฺฐิตํฯ
54. ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺฐทุกํ
1. ปฏิจฺจวาโร
1. ปจฺจยานุโลมํ
1. วิภงฺควาโร
เหตุปจฺจโย
[90] ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ปรามฏฺฐํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต ปรามฏฺโฐ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ ปรามฏฺฐํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ…เป.… ทฺเว ขนฺเธ…เป.…ฯ
ปรามาสวิปฺปยุตฺตํ อปรามฏฺฐํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ ปรามาสวิปฺปยุตฺโต อปรามฏฺโฐ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา (สํขิตฺตํ)ฯ
(ยถา จูฬนฺตรทุเก โลกิยทุกํ เอวํ กาตพฺพํ นินฺนานากรณํฯ)
ปรามาสวิปฺปยุตฺตปรามฏฺฐทุกํ นิฏฺฐิตํฯ
ปรามาสโคจฺฉกํ นิฏฺฐิตํฯ
10. มหนฺตรทุกํ
55. สารมฺมณทุกํ
1. ปฏิจฺจวาโร
1. ปจฺจยานุโลมํ
1. วิภงฺควาโร
