นาม ปรเทสวิลุมฺปิเตหิ ราชโจราทีหิ คหิโต ¹ ฯ เตนาห ปรเทสโต
อาหริตฺวาติอาทึ ฯ ตตฺถ ปรเทสโต อาหริตฺวาติ ปรเทสํ วิลุมฺ-
ปเกหิ ราชราชมหามตฺตาทีหิ มหาโจเรหิ ปรเทสโต อาหริตฺวา ฯ
อนาปตฺติ ปาราชิกสฺสาติ ยทิ ตสฺส วจเนน ตโตปิ อธิกํ เวคํ
น วฑฺเฒติ อนาปตฺติ ฯ ปริยาเยนาติ ปริยายวจเนน ฯ มนุสฺส-
วิคฺคเห มรณวณฺณํ วา สํวณฺเณยฺยาติ วุตฺตตฺตา ปริยายกถายปิ
น มุจฺจติ ฯ อิธ ปน อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทิเยยฺยาติ อาทา-
นสฺเสว วุตฺตตฺตา ปริยายกถาย มุจฺจติ ฯ
[101]

อปทกถา

ยํ ฯ นาเมนาติ สปฺปนาเมน วา สามิเกน
กตนาเมน วา ฯ กรณฺฑปุฏนฺติ เปฬาย ปิธานํ ฯ อาหจฺจาติ
ปหริตฺวา ฯ
[102]

จตุปฺปทกถา

ยํ ฯ ภิงฺกจฺฉาปนฺติ ภิงฺกภิงฺกาติสทฺทา-
ยนโต เอวํลทฺธนามํ หตฺถิโปตกํ ฯ อนฺโตวตฺถุมฺหีติ ปริกฺขิตฺเต
อนฺโตวตฺถุมฺหิ ฯ ราชงฺคเณติ ปริกฺขิตฺเต นคเร วตฺถุทฺวารโต พหิ
ราชงฺคเณ ฯ หตฺถิสาลา ฐานนฺติ นิมฺพโกสโต อุทกปาตพฺภนฺตรํ
ฐานํ ฯ พหินคเร ฐิตสฺสาติ ปริกฺขิตฺตนครํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ
อปริกฺขิตฺตนคเร ปน อนฺโตนคเร ฐิตสฺสาปิ ฐิตฏฺฐานเมว ฐานํ ฯ
ขณฺฑทฺวารนฺติ อตฺตนา ขณฺฑิตทฺวารํ ฯ สาขาภงฺคนฺติ ภญฺชิต-

1. ม. กรมรานีโต นาม พนฺธคาหคหิโต ฯ

สาขํ ฯ นิปนฺนสฺส เทฺวติ พนฺธเนน สทฺธึ เทฺว ฯ ฆาเตตีติ เอตฺถ
เถยฺยจิตฺเตน วินาเสนฺตสฺส สหปฺปโยคตฺตา ทุกฺกฏเมว น ปาจิตฺติ-
ยนฺติ อาจริยา วทนฺติ ฯ
[103]

โอณิรกฺขกถา

ยํ ฯ โอณินฺติ โอณีตํ ฯ อานีตนฺติ
อตฺโถ ฯ โอณิรกฺขสฺส สนฺติเก ฐปิตภณฺฑํ อุปนิธิ วิย สงฺโค-
ปนตฺถาย อนิกฺขิปิตฺวา มุหุตฺตมตฺตํ โอโลกนตฺถาย ฐปิตตฺตา ฐานา-
จาวนมตฺเตน ปาราชิกํ ชเนติ ฯ
[104]

สํวิธาวหารกถา

ยํ ฯ สมฺพหุลา สํวิทหิตฺวา เอโก ภณฺฑํ
อวหรติ อาปตฺติ สพฺเพสํ ปาราชิกสฺสาติ ปาลิยํ อวิเสเสน
วุตฺตตฺตา อาณาปกานํ อาณตฺติกฺขเณ อาปตฺติ อวหารกสฺส
อุทฺธาเรติ ยถาสมฺภวํ โยเชตฺวา อตฺโถ คเหตพฺโพ อาณตฺติกถายํ
โส ตํ ภณฺฑํ อวหรติ อาปตฺติ สพฺเพสํ ปาราชิกสฺสาติอาทีสุ
วิย ฯ เอตฺถาปิ หิ อาณาปกสฺส อาณตฺติกฺขเณเยว อาปตฺติ
วุตฺตา ฯ ตถา จ วกฺขติ อถ ตํ ภณฺฑํ อวสฺสํ หาริยํ โหติ
ยํ ปรโต สพฺเพสํ อาปตฺติ ปาราชิกสฺสาติ วุตฺตํ ตโต อิมสฺส
ตงฺขเณเยว ปาราชิกํ โหตีติ อยํ ยุตฺติ สพฺพตฺถ เวทิตพฺพาติ ฯ
สํวิธาวหาเร จ อาณตฺติ นตฺถีติ น วตฺตพฺพา อนฺเตวาสิเกสุ
เอกเมกสฺส เอเกโก มาสโก สาหตฺถิโก โหติ ปญฺจ อาณตฺติกาติ
วจนโต ฯ อาณตฺติยา จ สติ อาณาปกสฺส อาณตฺติกฺขเณเยว
[ ม. ป. 96 ส. ป. 444-6 ]