เมนู

ติฏฺฐนฺตีติ เอตฺถ มตมจฺฉานํเยว เตสํ สนฺตกตฺตา อมเต คณฺหนฺตสฺส
นตฺถิ อวหาโรติ วทนฺติ ฯ
[85]

นาวฏฺฐกถา

ยํ ปน ยา พนฺธเน มุตฺเต ฐานา น
จวตีติ อิมินา จณฺฑโสเต พนฺธนาวํ ปฏิกฺขิปติ ฯ ตาว ทุกฺกฏนฺติ
พนฺธนํ โมเจติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอวํ โมเจนฺตสฺส ปญฺญตฺต-
ทุกฺกฏํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ ถุลฺลจฺจยมฺปิ ปาราชิกมฺปิ โหตีติ เอตฺถ
ปฐมํ ฐานา อจฺจาเวตฺวา มุตฺเต ถุลฺลจฺจยํ ปฐมํ ฐานา
จาเวตฺวา มุตฺเต ปาราชิกนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ ปาเส พทฺธสูกโร วิยาติ-
ิอาทินา วุตฺตํ สนฺธายาห ตตฺถ ยุตฺติ ปุพฺเพ วุตฺตาเยวาติ ฯ
วิปฺปนฏฺฐา นาวาติ วิสมวาตาทีหิ วินาสํ ปตฺวา อุทเก นิมุชฺชิตฺวา
เหฏฺฐาภูมิตลํ อปฺปตฺวา มชฺเฌ ฐิตํ สนฺธาย วทติ ฯ เตเนว
อโธ วา โอปิลาเปนฺตสฺส ฯเปฯ นาวาตเลน ผุฏฺโฐกาสํ มุขวฏฺฏึ
อติกฺกนฺตมตฺเต ปาราชิกนฺติ วุตฺตํ ฯ โอปิลาเปนฺตสฺสาติ โอสีทา-
เปนฺตสฺส ฯ อติกฺกนฺตมตฺเตติ ผุฏฺโฐกาสํ อติกฺกนฺตมตฺเต ฯ เอเสว
นโยติ มุตฺตมตฺเต ปาราชิกนฺติ ทสฺเสติ ฯ นาวากฑฺฒนโยคฺคมหา-
โยตฺตตาย โยตฺตโกฏิโต ปฏฺฐาย สกลมฺปิ ฐานนฺติ วุตฺตํ ฯ
อสติปิ วาเต ยถา วาตํ คณฺหาติ ตถา ฐปิตตฺตา วาตํ คณฺหา-
เปตีติ วุตฺตํ ฯ พลวา วาโต อาคมฺมาติ หิ อิมินา อสติ วาเต
[ ม. ป. 88 ส.ป. 400-3 ]

อยํ ปโยโค กโตติ ทสฺเสติ ฯ เตเนว ปุคฺคลสฺส นตฺถิ อวหาโรติ
วุตฺตํ ฯ สติ ปน วาเต กโต ปโยโค ฐานาจาวนปฺปโยโคเยวาติ
มาติกาอุชุกรเณ วิย อตฺเถว อวหาโรติ ทฏฺฐพฺพํ ฯ ฐานา-
จาวนปฺปโยโค น โหตีติ สุกฺขมาติกาอุชุกรเณ วิย อสติ วาเต
กตปฺปโยคตฺตา ฯ ภณฺฑเทยฺยํ ปน โหตีติ นาวาสามิกสฺส ภณฺฑ-
เทยฺยํ โหติ ฯ
[86]

ยานฏฺฐกถา

ยํ ฯ ทุกยุตฺตสฺสาติ ทฺวีหิ โคเณหิ ยุตฺตสฺส ฯ
อยุตฺตนฺติ โคเณหิ อยุตฺตํ ฯ กปฺปกตาติ ยถา ทฺวีหิ ภาเคหิ
เหฏฺฐา ปติฏฺฐาติ เอวํ กตา ฯ ตีณิ วา จตฺตาริ วา ฐานานีติ
อกปฺปกตาย อุปตฺถมฺภนิยา วเสน ตีณิ ฐานานิ กปฺปกตาย วเสน
จตฺตาริ ฐานานิ ฯ ตถา ปฐวิยํ ฐปิตสฺส ตีณิ ฐานานีติ
สมฺพนฺโธ ฯ ตนฺติ ผลกสฺส วา ทารุกสฺส วา อุปริ ฐปิตํ ปฐวิยํ
ฐปิตญจ ฯ ทฺวีหิ อกฺขสีเสหีติ ทฺวีหิ อกฺขโกฏีหิ ฯ ทารูนํ อุปริ
ฐปิตสฺสาติ ทฺวินฺนํ ทารูนํ อุปริ ทฺวีหิ อกฺขโกฏีหิ โอลมฺเพตฺวา
สกฏสาลาย ฐปิตสฺส ฯ เหฏฺฐิมตลสฺสาติ สกฏพาหาย ภูมึ ผุสิตฺวา
ฐิตสฺส เหฏฺฐิมภาคสฺส ฯ เสสํ นาวาย วุตฺตสทิสนฺติ อิมินา ยทิ
ปน ตํ เอวํ คจฺฉนฺตํ ปกติคมนํ ปจฺฉินฺทิตฺวา อญฺญํ ทิสาภาคํ
เนติ ปาราชิกํ สยเมว ยงฺกิญฺจิ คามํ สมฺปตฺตํ ฐานา อจฺจา-
เวนฺโตว วิกฺกีณิตฺวา คจฺฉติ เนวตฺถิ อวหาโร ภณฺฑเทยฺยํ ปน
[ ม. ป. 88-9 ส.ป. 403-6 ]