นาเสตุกามตาปกฺเข ปนาติอาทึ ฯ อิตรถาปิ ยุชฺชตีติ เถยฺยจิตฺตา-
ภาวา ฐานาจาเวตุกามสฺสาปิ ทุกฺกฏํ ยุชฺชตีติ วุตฺตํ โหติ ฯ
ภุมฺมฏฺฐกถา นิฏฺฐิตา ฯ
[82]

อากาสฏฺฐกถา

ยํ ฯ มุขตุณฺฑเกนาติ มุขคฺเคน ฯ
กลาปคฺเคนาติ ปิญฺฉกลาปสฺส อคฺเคน ฯ ปสาเรตีติ คหณตฺถํ
ปสาเรติ ฯ อคฺคเหตฺวา วาติ เลฑฺฑุอาทีหิ ปหริตฺวา นยนวเสน
อคฺคเหตฺวา วา ฯ อากาสฏฺฐวินิจฺฉเย วุจฺจมาเนปิ ตปฺปสงฺเคน
อากาสฏฺฐสฺส เวหาสฏฺฐาทิภาวมุปคเตปิ อสมฺโมหตฺถํ ยสฺมึ องฺเค
นิลียตีติอาทิ วุตฺตํ ฯ อนฺโตวตฺถุมฺหีติ ปริกฺขิตฺตวตฺถุสฺส อนฺโต ฯ
อนฺโตคาเมติ ปริกฺขิตฺตคามสฺส อนฺโต ฯ อปริกฺขิตฺเต ปน วตฺถุมฺหิ
คาเม วา ฐิตฏฺฐานเมว ฐานํ ฯ อฏวีมุขํ กโรตีติ อรญฺญาภิมุขํ
กโรติ ฯ รกฺขตีติ เตน ปโยเคน ตสฺส อิจฺฉิตฏฺฐานํ อคตตฺตา
รกฺขติ ฯ ภูมิยา คจฺฉนฺตํ สนฺธาย ทุติยปทวาเร วาติ วุตฺตํ ฯ
คามโต นิกฺขนฺตสฺสาติ ปริกฺขิตฺตคามโต นิกฺขนฺตสฺส ฯ กปิญฺชโร
นาม เอกา ปกฺขิชาติ ฯ
[83]

เวหาสฏฺฐกถา

ยมฺปน จีวรวํเส ฐปิตจีวรสฺส อากฑฺฒเน
ยถาวุตฺตปฺปเทสาติกฺกโม เอกทฺวงฺคุลมตฺตากฑฺฒเนน สิยาติ อธิปฺ-
ปาเยน วุตฺตํ เอกทฺวงฺคุลมตฺตากฑฺฒเนเนว ปาราชิกนฺติ ฯ อิทญฺจ
ตาทิสํ นาติมหนฺตํ จีวรวํสทณฺฑกํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ มหนฺเต
[ ม. ป. 87 ส. ป. 389-393 ]

ปน ตโต อธิกมตฺตากฑฺฒเนเนว สิยา ฯ รชฺชุเกน พนฺธิตฺวาติ
เอกาย รชฺชุโกฏิยา จีวรํ พนฺธิตฺวา อปราย โกฏิยา จีวรวํสํ
พนฺธิตฺวา ฐปิตจีวรํ ฯ มุตฺตมตฺเต อฏฺฐตฺวา ปตนกสภาวตฺตา
มุตฺเต ปาราชิกนฺติ วุตฺตํ ฯ เอกเมกสฺส ผุฏฺโฐกาสมตฺเต อติกฺกนฺเต
ปาราชิกนฺติ ภิตฺตึ อผุสาเปตฺวา ฐปิตตฺตา วุตฺตํ ฯ ภิตฺตึ นิสฺสาย
ฐปิตนฺติ ปฏิปาฏิยา ฐิเตสุ นาคทนฺตาทีสุเยว อาโรเปตฺวา ภิตฺตึ
ผุสาเปตฺวา ฐปิตํ ฯ ปณฺณนฺตรํ อาโรเปตฺวา ฐปิตาติ อญฺเญหิ
ฐปิตํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ
[84]

อุทกฏฺฐกถา

ยํ ฯ สนฺทมานอุทเก นิกฺขิตฺตํ น ติฏฺฐตีติ
อาห อสนฺทนเก อุทเกติ ฯ อนาปตฺตีติ หตฺถวารปทวาเรสุ ทุกฺกฏา-
ปตฺติยา อภาวํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ กฑฺฒตีติ เหฏฺฐโต โอสาเทติ ฯ
อุปฺปลาทีสูติ อาทิสทฺเทน ปทุมปุณฺฑรีกาทึ สงฺคณฺหาติ ฯ รตฺตํ
ปทุมํ เสตํ ปุณฺฑรีกํ ฯ เสตํ วา ปทุมํ รตฺตํ ปุณฺฑรีกํ ฯ
อถวา รตฺตํ วา โหตุ เสตํ วา สตปตฺตํ ปทุมํ โอนสต-
ปตฺตํ ปุณฺฑรีกํ ฯ วตฺถุ ปูรตีติ ปาราชิกวตฺถุ ปโหติ ฯ ตสฺมึ
ฉินฺนมตฺเต ปาราชิกนฺติ อุทกโต อจฺจุคฺคตสฺส อุทกวินิมุตฺตฏฺฐานโต
เฉทนํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ ยํ วตฺถุํ ปูเรตีติ ยํ ปุปฺผํ ปาราชิก-
วตฺถุํ ปูเรติ ฯ ทสหิ ปุปฺเผหิ กตกลาโป หตฺถโก ฯ มหนฺตํ กลาปํ
กตฺวา พทฺธํ ภารพทฺธํ ฯ รชฺชุเกสุ ติณานิ สนฺถริตฺวาติ เอตฺถ
[ ม. ป. 87-8 ส.ป. 393-7 ]