อปรภาคกถา

เมื่อจบปุจฉาและวิสัชนาแห่งพระเจ้ามิลินท์
ปิ่นนราธิบดี และพระนาคเสนเถระลงในครั้งนั้นก็บังเกิดมหัศจรรย์บันดาลมี คือปฐพีอันใหญ่
หนาได้ 2 แสน 4 หมื่นโยชน์ มีน้ำรองเป็นที่สุด ปกมฺปิตฺถ ก็กัมปนาทหวาดหวั่นไหว วิชฺชุลตา
อันว่าสายฟ้า นิจฺฉรึสุ ก็แลบทั่วทุกทิศ ทิพฺพปุปฺฝํ วสฺสึสุ ฝูงเทวดาก็โปรยปรายทิพยบุปผา
มาลาสวรรค์ลงมากระทำสักการบูชา มหาพฺรหฺมา อันว่าท้าวมหาพรหมก็ชื่นชม สาธุการโมทนา
มหาโฆโส อโหสิ ได้มีความกึกก้องโกลาหลสะเทื้อนสะท้าน ดุจมหาเมฆอันคะนองเป็นระลอก
กระฉอกฉานอยู่ในมหาสมุทรฉะนั้น
อิติ โส มิลินฺโท ราชา ครั้งนั้น อันว่าสมเด็จพระเจ้ากรุงกษัตริย์จอมมิลินท์ภูมินทรา-
ธิบดี พร้อมด้วยโยธีเสนาข้าหลวงและอัครนารีสาวสนมทั้งปวง ต่างก็พากันนบน้อมอัญชลี
นมัสการสิ้นด้วยกัน ส่วนสมเด็จพระภูมิบาลจอมมิลินทราชมีพระหฤทัยเลื่อมใสประสาทยินดี
ปรีดาร่าเริงนักหนา ทรงเห็นแก่นสารในพระพุทธศาสนา สิ้นสงสัยสอดแคล้วกินแหนงในพระ
รัตนตรัย ทรงเสื่อมใสในคุณบรรพชาและปฏิปทาอิริยาบถของพระเถระ โดยจตุคณะบริบูรณ์
นิหตมานมปฺโท สิ้นมานะและกระด้างอวดดี อุทฺธตาโฐ วิย ภุชคินฺโท ดุจพระยานาคฤทธิ์
ร้ายอันเขาถอนเขี้ยวเสียแล้ว ก็ไม่มีพิษฉะนั้น จึงประนมกรนมัสการ มีพระดำรัสตรัสกับพระ
นาคเสนต่อไปว่า ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่พระนาคเสนผู้ปรีชา ปัญหานี้เป็นพุทธวิสัย พระผู้เป็น
เจ้ามาแก้ไขได้เป็นอันดี พระธรรมกถึกในพระพุทธศาสนานี้ ยกพระธรรมเสนาบดีสารีบุตรเสีย
แล้ว จะมีผู้ใดอื่นอาจแก้ปัญหาพุทธวิสัย เปรียบเทียบด้วยพระผู้เป็นเจ้านั้นหามิได้ มีประเสริฐ
โสดแต่พระผู้เป็นเจ้าองค์เดียวเท่านั้น ขมถ พระผู้เป็นเจ้าจงอดโทษ โยมขอขมา และพระผู้เป็น
เจ้าจงทรงไว้ว่า โยมเป็นอุบาสกถึงซึ่งปาณุเปตสรณคมน์แต่วันนี้เป็นต้นไป โยมจะขอเอาพระผู้
เป็นเจ้าเป็นที่พึ่งจนตราบเท่าสิ้นชีวิต ดังนี้ ครั้นแล้วก็มีพระราชโองการให้สร้างวิหารชื่อว่ามิลินท-
วิหาร ถวายพระนาคเสนกับพระขีณาสพทั้งหลายอันมาอยู่ด้วยร้อยโกฏิ ตั้งแต่นั้นก็โปรด
ปรานปฏิบัติถวายจตุปัจจัยให้สำราญอยู่ในมิลินทวิหารนั้รครั้นนานมาทรงยินดีเลื่อมใสใน
ปัญญาพระมหาเถระนาคเสนผู้เลิศอรหันต์ ก็ทรงมอบราชสมบัติให้แก่พระราชบุตร แต่พระ
นามของพระราชบุตรนั้น จะเป็นอย่างไร มิได้ปรากฏในวาระพระบาลี
ส่วนสมเด็จพระเจ้ามิลินท์ภูมินทราธิบดีเห็นโทษลามกมิดีในโลกียกามคุณ อันเป็น
อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา มิตั้งอยู่จิรังกาลนานช้า จะพาให้อาลัยหลงอยู่ในวัฏสงสารเทวศยิ่ง
ทรงพระรำพึงจะหาที่พึ่งหนีภพทั้ง 3 คือ กามภพ 1 รูปภพ อรูปภพ 1 สิริเป็นภพสาม