จตุตฺถวคฺโค

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน กึลกฺขโณ มนสิกาโรติ ฯ เถโร อาห
อาวชฺชนลกฺขโณ มหาราช มนสิกาโรติ ฯ กลฺโลสิ ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

มนสิการลกฺขณปญฺโห ปฐโม ฯ

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน สกฺกา ปน อิเมสํ ธมฺมานํ เอกโตภาวคตานํ
วินิภิชฺชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุํ อยํ ผสฺโส อยํ เ วทนา อยํ สญฺญา อยํ เจนตา
ิอิทํ วิญฺญาณํ อยํ วิตกฺโก อยํ วิจาโรติ ฯ เถโร อาห น สกฺกา มหาราช อิเมสํ
ธมฺมานํ เอกโตภาวคตานํ วินิภชฺชิตฺวา วินิภิชฺชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุํ อยํ ผสฺโส
อยํ เวทนา อยํ สญฺญา อยํ เจตนา อิทํ วิญฺญาณํ อย วิตกฺโก อยํ วิจาโรติ ฯ
อุปมํ กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช รญฺโญ สูทา ยูสํ วา รสํ วา กเรยฺยุํ ตตฺถ ทธึปิ
ปกฺขิเปยฺยุํ โลณึปิ ปกฺขิเปยฺยุํ สิงคเวรํปิ ปกฺขิเปยฺยุํ ชิรกํปิ ปกฺขิเปยฺยุํ มริจฺจํปิ ปกฺขิเปยฺยุํ
อญฺญานิปิ อุปการานิ ปกฺขิเปยฺยุํ อถ ราชา ตเมนํ ปุคฺคลํ เอวํ วเทยิย ทธิสฺส เม
รสํ อาหรถ โลณสฺส เม รสํ อาหรถ สิงฺคเวรสฺส เม รสํ อาหรถ ชิรกสฺส เม
รสํ อาหรถ มริจฺจสฺส เม รสํ อาหรถ สพฺเพสํ เม ปกฺขิตฺตานํ มธุรมธุรรเส
อาหรถาติ ฯ สกฺกา นุ โข มหาราช เสตํ รสานํ เอกโตภาวคตานํ วินิภิชฺชิตฺวา วินิภิชฺชิตฺวา
รสํ อาหริตุํ อิทํ อมฺพิลตฺตํ วา ลวณตฺตํ วา ติตฺตกํ วา กฏุกตฺตํ วา กสายตฺตํ
วา มธุรตฺตํ วาติ ฯ น หิ ภนฺเต น สกฺกา เตสํ รสานํ เอกโตภาวคตานํ วินิภิชฺชิตฺวา
วินิภิชฺชิตฺวา อาหริตุํ อมฺพิลตฺตํ วา ลวณตฺตํ วา ติตฺตกํ วา กฏุกตฺตํ วา กสายตฺตํ
วา มธุรตฺตํ วา อปิ จ โข ปน สเกน ลกฺขเณน สกฺกา อุปคาหิตุนฺติ ฯ เอวเมว
โข มหาราช น สกฺกา อิเมสํ ธมฺมานํ เอกโตภาวคตานํ วินิภิชฺชิตฺวา วินิภิชฺชิตฺวา นานากรณํ
ปญฺญาเปตุํ อยํ ผสฺโส อยํ เวทนา อยํ สญฺญา อยํ เจตนา อิทํ วิญฺญาณํ อยํ
วิตกฺโก อยํ วิจาโรติ อปิ จ โข ปน สเกน ลกฺขเณน สกฺกา อุปคาหิตุนฺติ ฯ เถโร
อาห โลณํ มหาราช จกฺขุวิญฺเญยฺยนฺติ ฯ อาม จกฺขุวิญฺเญยฺยนฺติ ฯ สุฏฺฐุ โข มหาราช

ชานาหีติ ฯ กึ ภนฺเต ชิวฺหาวิญฺเญยฺยนฺติ ฯ อาม มหาราช ชิวฺหาวิญฺเญยฺยนฺติ ฯ
กึ ปน ภนฺเต สพฺพํ โลณํ ชิวฺหาย วิชานาหีติ ฯ อาม มหาราช สพฺพํ โลณํ ชิวฺหาย
วิชานาตีติ ฯ ยทิ ภนฺเต สพฺพํ โลณํ ชิวฺหาย วิชานาติ กิสฺส ปน ตํ สกเฏหิ พลิพทฺทา
อาหรนฺติ นนุ โลณเมว อาหริตพฺพนฺติ ฯ น สกฺกา มหาราช โลณเมว อาหริตุํ
เอกตภวาคตา เอเต ธมฺมา โคจรนานตฺตคตา โลณภาโว สกฺกา ปน มหาราช ตุลาย
ตุเลตุนฺติ ฯ อาม ภนฺเต สกฺกาติ ฯ สุฏฺฐุ โข มหาราช ชานาหีติ ฯ กึ ปน ภนฺเต
น สกฺกาติ ฯ น สกฺกา มหาราช โลณํ ตฺลาย ตุลิตุํ คุรุภาโว ตุลาย ตุลยตีติ ฯ
กลฺโลสิ ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

เอกภาวคตปญฺโห ทุติโย ฯ

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน ยานีมานิ ปญฺจายตนานิ กึ นุ โข อิมานิ
นานากมฺเมหิ นิพฺพตฺตานิ อุทาหุ เอเกน กมฺเมนาติ ฯ เถโร อาห นานากมฺเมหิ มหาราช
นิพฺพตฺตานิ นตฺถิ เอเกน กมฺเมนาติ ฯ อุปมํ กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช เอกสฺมึ
เขตฺเต ปญฺจ นานาวีชานิ วปิเปยฺยุํ เตสํ ผลานิ นานา นิพฺพตฺเตยฺยุํ เอวเมว โข มหาราช
ยานีมานิ ปญฺจายตนานิ นานากมฺเมหิ นิพฺพตฺตานิ นตฺถิ เอเกน กมฺเมนาติ ฯ กลฺโลสิ
ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

ปญฺจายตนกมฺมนิพฺพตฺตปญฺโห ตติโย ฯ

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน เกน การเณน มนุสฺสา น สพฺเพ สมกา
อญฺเญ อปฺปายุกา อญฺเญ ทีฆายุกา อญฺเญ พหวาพาธา อญฺเญ อปฺปาพาธา อญฺเญ
ทุพฺพณฺณา อญฺเญ วณฺณวนฺตา อญฺเญ อปฺเปสกฺขา อญฺเญ มเหสกฺขา อญฺเญ อปฺปโภคา
อญฺเญ มหาโภคา อญฺเญ นีจา อญฺเญ อุจฺจากุลิโน อญฺเญ ทุปฺปญฺญา อญฺเญ ปญฺญวนฺโตติ
ฯ เถโร อาห กิสฺส ปน มหาราช รุกฺขา น สพฺเพ สมกา อญฺเญ อมฺพิลา อญฺเญ
ติตฺตกา อญฺเญ กฏุกา อญฺเญ กาสายา อญฺเญ มธุราติ ฯ ราชา อาห มญฺญามิ
ภนฺเต นาคเสน วีชานํ นานาการเณนาติ ฯ เอวเมว โข มหาราช กมฺมานํ นานาการเณน
มนุสฺสา น สพฺเพ สมกาติ ฯ ภาสิตํ เจตํ มหาราช ภควตา กมฺมสฺสกา มาณว
สตฺตา กมฺมทายาทา กมฺมโยนี กมฺมพนฺธู กมฺมปฏิสรณา กมฺมํ สตฺเตต วิภชติ ยทิทํ
หีนปฺปณีตตายาติ ฯ กลฺโลสิ ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

กมฺมนานาการณปญฺโห จตุตฺโถ ฯ