ตติยวคฺโค

ภนฺเต นาคเสน ภาสิตมฺปิ เจตํ ภควตา
กาเยน สํวโร สาธุ สาธุ วาจาย สํวโร
มนสา สํวโร สาธุ สาธุ สพฺพตฺถ สํวโรติ ฯ
ปุน จ ตถาคโต จตุนฺนํ ปริสานํ มชฺเฌ นิสีทิตฺวา ปุรโต เทวมนุสฺสานํ เสลพฺราหฺมณสฺส
โกโสหิตวตฺถคุยฺหํ ทสฺเสสิ ชิวฺหํ นีหริตฺวา อุโภปิ กณฺณโสตานิ อนุมสิ ปฏิมสิ อุโภปิ
นาสิกโสตานิ เกวลํปิ นลาฏมณฺฑลํ ชิวฺหาย ฉาเทสิ เย สภาวา โลเก อปากฏา อสํวุตา
เต สพฺเพ ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน ภควตา ภณิตํ กาเยน สํวโร สาธูติ เตนหิ เสลสฺส
พฺราหฺมณสฺส โกโสหิตวตฺถคุยฺหํ ทสฺเสสีติ ยํ วจนํ ตํ มิจฺฉา ฯ ยทิ เสลสฺส พฺราหฺมณสฺส
โกโสหิตวตฺถคุยฺหํ ทสฺเสสิ เตนหิ กาเยน สํวโร สาธูติ ยํ วจนํ ตมฺปิ มิจฺฉา ฯ อยํ
อุภโต โกฏิโก ปญฺโห ตวานุปฺปตฺโต โส ตยา นิพฺพาหิตพฺโพติ ฯ
ภาสิตมฺปิ เจตํ มหาราช ภควตา กาเยน สํวโร สาธูติ ฯ เสลสฺส จ
พฺราหฺมณสฺส โกโสหิตวตฺถคุยฺหํ ทสฺเสสิ ฯ ยสฺส สตฺตสฺส ตถาคเต กงฺขา อุปฺปนฺนา
ตสฺส โพธนตฺถาย ภควา อิทฺธิยา ตปฺปฏิภาคํ กายฉายํ ทสฺเสสิ โสเยว ตํ ปาฏิหาริยํ
ปสฺสตีติ ฯ โก ปเนตํ ภนฺเต นาคเสน สทฺทหิสฺสติ ยํ ปริสํ คโต เอโกเยว ตํ วตฺถคุยฺหํ
ปสฺสติ อวเสสา ตตฺเถว วสนฺตา น ปสฺสิสฺสนฺติ ฯ อิงฺฆ เม ตํ ตตฺถ การณํ อุปทิส
การเณน มํ สญฺญาเปหีติ ฯ ทิฏฺฐปุพฺโพ ปน ตยา มหาราช โกจิ พฺยาธิโก ปุริโส
ปริกิณฺโณ ญาติมิตฺเตหีติ ฯ อาม ภนฺเตติ ฯ อปิ นุ โข มหาราช ปริสา ปสฺสติ
เอตํ เวทนํ ยาย เวทนาย โส ปุริโส เวทยตีติ ฯ น หิ ภนฺเต อตฺตนาเยว โส
ภนฺเต ปุริโส เวทยตีติ ฯ เอวเมว โข มหาราช ยสฺเสว ตถาคเต กงฺขา อุปฺปนฺนา
ตสฺส ตถาคโต โพธนาย อิทฺธิยา ตปฺปฏิภาคํ กายฉายํ ทสฺเสสิ โสเยว ตํ ปาฏิหาริยํ
ปสฺสติ ฯ ยถา วา ปน มหาราช กญฺจิเทว ปุริสํ ภูโต อาวิเสยฺย อปิ นุ โข
สา มหาราช ปสฺสนฺตี ปริสา ตํ ภูตํ อาคจฺฉนฺตนฺติ ฯ น หิ ภนฺเต โสเยว อาตุโร

ตสฺส ภูตสฺส อาคมนํ อสฺสตีติ ฯ เอวเมว โข มหาราช ยสฺเสว ตตฺถ ตถาคเต กงฺขา
อุปฺปนฺนา โสเยว ตํ ปาฏิเหรํ ปสฺสตีติ ฯ ทุกฺกรํ ภนฺเต นาคเสน ภควตา กตํ ยํ
เอกสฺส อทสฺสนียํ ตํ ทสฺสิตนฺติ ฯ น มหาราช ภควา คุยฺฆํ ทสฺเสสิ อิทฺธิยา ปน
ฉายํ ทสฺเสสีติ ฯ กิญฺจาปิ ภนฺเต นาคเสน ตถาคโต อิทฺธิยา ตปฺปฏฺภาคํ ฉายํ ทสฺเสสิ
ตาย ปน ทิฏฺฐาย ทิฏฺฐํเยว โหติ คุยฺหํ ยํ ทิสฺวา กงฺขํ ฉินฺทิตฺวา นิฏฺฐงฺคโต
โหตีติ ฯ สุทุกฺกรญฺจาปิ มหาราช ตถาคโต กโรติ โพธนีเย สตฺเต โพเธตุํ ฯ ยทิ
มหาราช คถาคโต กิริยํ ปริหาเปยฺย โพธนียา สตฺตา น พุชฺเฌยฺยุํ นนุ มหาราช
ตถาคโต สพฺพญฺญู นาม ภเวยฺย ฯ ยสฺมา จ โข มหาราช โยคญฺญู ตถาคโต โพธนีเย
ปโพเธตุํ ตสฺมา มหาราช สพฺพญฺญู ตถาคโต เยน เยน โยเคน โพธนียา สตฺา พุชฺฌนฺติ
เตน เตน โยเคน ตถาคโต โพธนีเยว โพเธติ ฯ ยถา มหาราช ภึสโก สลฺลกนฺโต
เยน เยน เภสชฺเชน อาตุโร อโรโค โหติ เตน เตน เภสชฺเชน อาตุรํ อุปสงฺกมติ
วมนียํ วเมติ วิเรจนียํ วิเรเจติ อนุเลนียํ อนุลิมฺเปติ ผาเลตพฺพํ ผาเลติ อนุวาสนารหํ
อนุวาเสติ ฯ เอวเมว โข มหาราช ตถาคโต เยน เยน โยเคน โพธนียา สตฺตา
พุชฺฌนฺติ เตน เตน โยเคน โพเธติ ฯ ยถา วา ปน มหาราช อิตฺถี มุฬฺหคพฺภา
ภึสกสฺส อทสฺสนียํ คุยฺหํ ทสฺเสติ เอวเมว โข มหาราช ตถาคโต โพธนีเย โพเธตุํ
อทสฺสนียํ คุยฺหํ อิทฺธิยา ฉายํ ทสฺเสสิ ฯ นตฺถิ มหาราช อทสฺสนีโย นาม โอกาโส
ปุคฺคลํ อุปาทาย ฯ ยทิ มหาราช โกจิ ภควโต หทยํ ทิสฺวา พุชฺเฌยฺย ตสฺสปิ ภควา
โยเคน หทยํ ทสฺเสยฺย ฯ โยคญฺญู มหาราช ตถาคโต เทสนากุสโล ฯ นนุ มหาราช
ตถาคโต เถรสฺส นนฺทสฺส อธิมุตฺตึ ชานิตฺวา ตํ เทวภวนํ เนตฺวา เทวกญฺญาโย ทสฺเสสิ
อิมินายํ กุลปุตฺโต พุชฺฌิสฺสตีติ เตน จ โส กุลปุตฺโต พุชฺฌิ อิติ โข มหาราช ตถาคโต
อเนกปริยาเยน สุภนิมิตฺตํ ปีเฬนฺโต ครหนฺโต ชิคุจฺฉนฺโต ตสฺส โพธนเหตุ กปฺปิต-
มณิสุวณฺณปาราวตกโปตปาทินิโย อจฺฉราโย ทสฺเสสิ เตน จ โส พุชฺฌิ ฯ เอวํ ตถาคโต
โยคญฺญู เทสนากุสโล ฯ ปุน จ ปรํ มหาราช ตถาคโต เถรสฺส จุลฺลปณฺฐกสฺส ภาตรา
นิกฑฺฒิตสฺส ทุกฺขิตสฺส ทุมฺมนสฺส อุปคนฺตฺวา สุขุมํ จีวรขนฺธํ อทาสิ อิมินายํ กุลปุตฺโต
พุชฺฌิสฺสตีติ โส ปน เตน การเณน ชินสาสเน วสีภาวํ ปาปุณิ ฯ เอวํปิ มหาราช
ตถาคโต โยคญฺญ เทสนากุสโล ฯ ปุน จ ปรํ มหาราช ตถาคโต พฺราหฺมณสฺส โมฆราชสฺส
ยาวตติยํปิ ปญฺหํ ปุฏฺโฐ น พฺยากาสิ เอวมสฺส กุลปุตฺตสฺส มาโน อุปสมิสฺสติ มานูปสเม
อภิสมโย ภวิสฺสตีติ เตน จ ตสฺส กุลปุตฺตสฺส มาโน อุปสมิ มานูปสโม จ โส พฺราหฺมโณ

ฉสุ อภิญฺญาสุ วสีภาวํ ปาปุณิ ฯ เอวมฺปิ ตถาคโต โยคญฺญู เทสนากุสโลติ ฯ
สาธุ ภนฺเต นาคเสน สุนิเวธิโต ปญฺโญ พหุวิเธน การเณน คหนํ อคหณํ กตํ
อนฺธกาโร อาโลโก กโต คณฺฐิ ภินฺนา ปรปฺปวาทา ภคฺคา ชินปุตฺตานํ จกฺขุ ตยา
อุปฺปาทิตนฺติ ฯ

วตฺถคุยฺหนิทสฺสนปญฺโห ปฐโม ฯ

ภนฺเต นาคเสน ภาสิตมฺปิ จตํ เถเรน สารีปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา
ปริสุทฺธวจีสมาจาโร อาวุโส ตถาคโต นตฺถิ ตถาคตสฺส วจีทุจฺจริตํ ยํ ตถา คโต รกฺเขยฺย
มา เม อิทํ ปโร อญฺญาสีติ ฯ ปุน จ ตถาคโต เถรสฺส สุทินฺนสฺส กลนฺทปุตฺตสฺส
อปราเธ ปาราชิกํ ปญฺญาเปนฺโต ผรุสาหิ วาจาหิ โมฆปุริสวาเทน สมุทาจรติ ฯ เตน
จ โมฆปุริสวาเทน โส เถโร คุรุจิตฺตุตฺราสน วเสน ตสิโต วิปฺปฏิสารี นาสกฺขิ อริยมคฺคํ
ปฏิวิชฺฌิตุํ ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน เสน ปริสุทฺธวจีสมาจาโร ตถาคโต นตฺถิ ตถาคตสฺส
วจีทุจฺจริตํ เตนหิ ภควตา เถรสฺส สุทินฺนสฺส กลนฺทปุตฺตสฺส อปราเธ โมฆปุริสวาเทน
สมุทาจิณฺณนฺติ ยํ วจนํ ตํ มิจฺฉา ฯ ยทิ ภนฺเต นาคเสน ภควตา เถรสฺส กลนฺทปุตฺตสฺส
อปราเธ โมฆปุริสวาเทน สมุทาจิณฺณํ เตนหิ ปริสุทฺธวจีสมาจาโร ตถาคโต นตฺถิ ตถาคตสฺส
วจีทุจฺจริตนฺติ ตมฺปิ วจนํ มิจฺฉา ฯ อยํ อุภโต โกฏิโก ปญฺโห ตวานุปฺปตฺโต โส
ตยา วิสชฺชิตพฺโพติ ฯ
ภาสิตมฺปิ เจตํ มหาราช เถเรน สารีปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา ปริสุทฺธวจี
สมาจาโร อาวุโส ตถาคโต นตฺถิ ตถาคตสฺส วจีทุจฺจริตํ ยํ ตถาคโต รกฺเขยฺย
มา เม อิทํ ปโร อญฺญาสีติ ฯ อายสฺมโต สุทินฺนสฺส กลนฺทปุตฺตสฺส อปราเธ
ปาราชิกปญฺญาปเน ภควตา โมฆปุริสวาเทน สมุทาจริตํ ฯ ตญฺจ ปน อทุฏฺฐจิตฺเตน
อสารมฺเภน ยาถาวลกฺขเณน ฯ กิญฺจ ตตฺถ ยาถาวลกฺขณํ ฯ ยสฺส มหาราช ปุคฺคลสฺส
อิมสฺมึ อตฺตภาเว จตุสจฺจาภิสมโย น สมฺภวติ ตสฺส ปุริสตฺตนํ โมฆํ อญฺญํ กยิรมานํ
อญฺเญน สมฺภวติ เตน วุจฺจติ โมฆปุริโสติ ฯ อิติ มหาราช ภควตา อายสฺมโต สุทินฺนสฺส
กลนฺทปุตฺตสฺส สภาววจเนน สมุทาจริตํ โน อภูตวาเทนาติ ฯ สภาวํปิ ภนเต นาคเสน
โย อกฺโกสนฺโต ภณติ ตสฺส มยํ กหาปณทณฺฑํ ธาเรม อปราโธเยว โส วตฺถุํ นิสฺสาย
ตตฺถ วิสุํ โวหารํ อาจรนฺโต อกฺโกสตีติ ฯ อตฺถิ ปน มหาราช สุตปุพฺพํ ตยา ขลิตสฺส
อภิวาทนํ วา ปจฺจุปฏฺฐานํ วา สกฺการํ วา อุปยานํ วา ธนุปฺปทานํ วาติ ฯ น