เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ เตสํ ตตฺถ ภวราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ นานุเสนฺติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กามราคานุสโย จ มานานุสโย จ นานุเสนฺติฯ เตสญฺเญว ปุคฺคลานํ อปริยาปนฺเน เตสํ ตตฺถ ภวราคานุสโย จ นานุเสติ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ นานุเสนฺติฯ อนาคามิสฺส กามธาตุยา ทฺวีสุ เวทนาสุ ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย จ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ นานุเสนฺติ, โน จ ตสฺส ตตฺถ มานานุสโย นานุเสติฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส ทุกฺขาย เวทนาย อปริยาปนฺเน ตสฺส ตตฺถ ภวราคานุสโย จ นานุเสติ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ นานุเสนฺติฯ อรหโต สพฺพตฺถ…เป.…ฯ (ปญฺจกมูลกํ)

[65] (ก) ยสฺส ยตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ นานุเสนฺติ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย นานุเสตีติ?

อนาคามิสฺส ทุกฺขาย เวทนาย ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ นานุเสนฺติ, โน จ ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชานุสโย นานุเสติฯ ตสฺเสว ปุคฺคลสฺส อปริยาปนฺเน ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ นานุเสนฺติ อวิชฺชานุสโย จ นานุเสติฯ อรหโต สพฺพตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ นานุเสนฺติ อวิชฺชานุสโย จ นานุเสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ อวิชฺชานุสโย นานุเสติ ตสฺส ตตฺถ กามราคานุสโย จ ปฏิฆานุสโย จ มานานุสโย จ ทิฏฺฐานุสโย จ วิจิกิจฺฉานุสโย จ ภวราคานุสโย จ นานุเสนฺตีติ? อามนฺตาฯ (ฉกฺกมูลกํ)

อนุสยวาเร ปฏิโลมํฯ

อนุสยวาโรฯ

2. สานุสยวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

[66] (ก) โย กามราคานุสเยน สานุสโย โส ปฏิฆานุสเยน สานุสโยติ? อามนฺตาฯ

(ข) โย วา ปน ปฏิฆานุสเยน สานุสโย โส กามราคานุสเยน สานุสโยติ? อามนฺตาฯ

(ก) โย กามราคานุสเยน สานุสโย โส มานานุสเยน สานุสโยติ? อามนฺตาฯ

(ข) โย วา ปน มานานุสเยน สานุสโย โส กามราคานุสเยน สานุสโยติ?

อนาคามี มานานุสเยน สานุสโย, โน จ กามราคานุสเยน สานุสโยฯ ตโย ปุคฺคลา มานานุสเยน จ สานุสยา กามราคานุสเยน จ สานุสยาฯ

โย กามราคานุสเยน สานุสโย โส ทิฏฺฐานุสเยน…เป.… วิจิกิจฺฉานุสเยน สานุสโยติ?

ทฺเว ปุคฺคลา กามราคานุสเยน สานุสยา, โน จ วิจิกิจฺฉานุสเยน สานุสยาฯ ปุถุชฺชโน กามราคานุสเยน จ สานุสโย วิจิกิจฺฉานุสเยน จ สานุสโยฯ

โย วา ปน วิจิกิจฺฉานุสเยน สานุสโย โส กามราคานุสเยน สานุสโยติ? อามนฺตาฯ

โย กามราคานุสเยน สานุสโย โส ภวราคานุสเยน…เป.… อวิชฺชานุสเยน สานุสโยติ? อามนฺตาฯ

โย วา ปน อวิชฺชานุสเยน สานุสโย โส กามราคานุสเยน สานุสโยติ?

อนาคามี อวิชฺชานุสเยน สานุสโย, โน จ กามราคานุสเยน สานุสโยฯ ตโย ปุคฺคลา อวิชฺชานุสเยน จ สานุสยา กามราคานุสเยน จ สานุสยาฯ

[67] (ก) โย ปฏิฆานุสเยน สานุสโย โส มานานุสเยน สานุสโยติ? อามนฺตาฯ

(ข) โย วา ปน มานานุสเยน สานุสโย โส ปฏิฆานุสเยน สานุสโยติ?

อนาคามี มานานุสเยน สานุสโย, โน จ ปฏิฆานุสเยน สานุสโยฯ ตโย ปุคฺคลา มานานุสเยน จ สานุสยา ปฏิฆานุสเยน จ สานุสยาฯ

โย ปฏิฆานุสเยน สานุสโย โส ทิฏฺฐานุสเยน…เป.… วิจิกิจฺฉานุสเยน สานุสโยติ?