[163] (ก) ยสฺส ยตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?
อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เย จญฺเญ มคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจญฺจ นุปฺปชฺชติ มคฺคสจฺจญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชตีติ?
อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจํ น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ สมุทยสจฺจํ นุปฺปชฺชติฯ อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ อาปายิกานํ เย จ ปุถุชฺชนา มคฺคํ น ปฏิลภิสฺสนฺติ เตสํ ตณฺหาย ภงฺคกฺขเณ ตณฺหาวิปฺปยุตฺตจิตฺเต วตฺตมาเน อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจญฺจ นุปฺปชฺชติฯ
(6) อตีตานาคตวาโร
(ก) อนุโลมปุคฺคโล
[164] ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?
(ยถา นิโรธวาเร อตีตานาคตา [อตีเตนานาคตา (สฺยา.)] ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภตฺตา เอวํ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ อสมฺโมหนฺเตน วิภชิตพฺพํ)ฯ
อุปฺปาทนิโรธวาโรฯ
ปวตฺติวาโร นิฏฺฐิโตฯ
3. ปริญฺญาวาโร
1. ปจฺจุปฺปนฺนวาโร
[165] (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหติ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) โย วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ
2. อตีตวาโร
[166] (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานิตฺถ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิตฺถาติ? อามนฺตาฯ
(ข) โย วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ
(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิตฺถ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถาติ? อามนฺตาฯ
(ข) โย วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ
3. อนาคตวาโร
[167] (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานิสฺสติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) โย วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ
(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานิสฺสติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิสฺสตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) โย วา ปน…เป.…? อามนฺตาฯ
4. ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร
[168] (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิตฺถาติ? โนฯ
(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหิตฺถ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ? โนฯ
(ก) โย ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถาติ?
อรหา ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติ, โน จ สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถฯ อคฺคมคฺคสมงฺคิญฺจ อรหนฺตญฺจ ฐเปตฺวา อวเสสา ปุคฺคลา ทุกฺขสจฺจญฺจ น ปริชานนฺติ สมุทยสจฺจญฺจ นปฺปชหิตฺถฯ
(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถ โส ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาตีติ?
อคฺคมคฺคสมงฺคี สมุทยสจฺจํ นปฺปชหิตฺถ, โน จ ทุกฺขสจฺจํ น ปริชานาติฯ อคฺคมคฺคสมงฺคิญฺจ อรหนฺตญฺจ ฐเปตฺวา อวเสสา ปุคฺคลา สมุทยสจฺจญฺจ นปฺปชหิตฺถ ทุกฺขสจฺจญฺจ น ปริชานนฺติฯ
5. ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร
[169] (ก) โย ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาติ โส สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสตีติ? โนฯ
(ข) โย วา ปน สมุทยสจฺจํ ปชหิสฺสติ โส ทุกฺขสจฺจํ ปริชานาตีติ? โนฯ
