นนุ สกทาคามี อตฺถิ…เป.… อนาคามี อตฺถิ… อรหา อตฺถิ… อุภโตภาควิมุตฺโต อตฺถิ… ปญฺญาวิมุตฺโต อตฺถิ… กายสกฺขิ [กายสกฺขี (สฺยา.)] อตฺถิ… ทิฏฺฐิปฺปตฺโต อตฺถิ… สทฺธาวิมุตฺโต อตฺถิ… ธมฺมานุสารี อตฺถิ… สทฺธานุสารี อตฺถีติ? อามนฺตาฯ

หญฺจิ สทฺธานุสารี อตฺถิ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนา’’ติฯ

[203] โสตาปนฺโน อตฺถีติ กตฺวา เตน จ การเณน ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ น โสตาปนฺโน หุตฺวา โสตาปนฺโน โหตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ น ปุคฺคโล หุตฺวา ปุคฺคโล โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[204] อตฺถิ โกจิ น สกทาคามี หุตฺวา… น อนาคามี หุตฺวา… น อรหา หุตฺวา… น อุภโตภาควิมุตฺโต หุตฺวา… น ปญฺญาวิมุตฺโต หุตฺวา… น กายสกฺขิ หุตฺวา… น ทิฏฺฐิปฺปตฺโต หุตฺวา… น สทฺธาวิมุตฺโต หุตฺวา… น ธมฺมานุสารี หุตฺวา… น สทฺธานุสารี หุตฺวา สทฺธานุสารี โหตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ น ปุคฺคโล หุตฺวา ปุคฺคโล โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[205] โสตาปนฺโน อตฺถีติ กตฺวา เตน จ การเณน ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ โสตาปนฺโน หุตฺวา น โสตาปนฺโน โหตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ ปุคฺคโล หุตฺวา น ปุคฺคโล โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ โกจิ สกทาคามี หุตฺวา… อนาคามี หุตฺวา น อนาคามี โหตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ ปุคฺคโล หุตฺวา น ปุคฺคโล โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปฏิเวธานุโยโคฯ

20. สงฺฆานุโยโค

[206] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนา’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ หญฺจิ จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา อตฺถิ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนา’’ติฯ

[207] จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา อตฺถีติ กตฺวา เตน จ การเณน ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ

จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา พุทฺธปาตุภาวา ปาตุภวนฺตีติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล พุทฺธปาตุภาวา ปาตุภวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปุคฺคโล พุทฺธปาตุภาวา ปาตุภวตีติ? อามนฺตาฯ พุทฺธสฺส ภควโต ปรินิพฺพุเต อุจฺฉินฺโน ปุคฺคโล, นตฺถิ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สงฺฆานุโยโคฯ

21. สจฺจิกฏฺฐสภาคานุโยโค

[208] ปุคฺคโล อุปลพฺภติ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถนาติ? อามนฺตาฯ ปุคฺคโล สงฺขโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุคฺคโล อสงฺขโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ

[209] ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตา ฯ สงฺขตญฺจ อสงฺขตญฺจ ฐเปตฺวา อตฺถญฺญา ตติยา โกฏีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[210] สงฺขตญฺจ อสงฺขตญฺจ ฐเปตฺวา อตฺถญฺญา ตติยา โกฏีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ธาตุโยฯ กตมา ทฺเว? สงฺขตา จ ธาตุ อสงฺขตา จ ธาตุฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ธาตุโย’’ติ [ม. นิ. 1.125, อาลปนมตฺตเมว นานํ]! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺขตญฺจ อสงฺขตญฺจ ฐเปตฺวา อตฺถญฺญา ตติยา โกฏี’’ติฯ

[211] ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ สงฺขตํ, อญฺญํ อสงฺขตํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[212] ขนฺธา สงฺขตา, นิพฺพานํ อสงฺขตํ, ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺเญ ขนฺธา, อญฺญํ นิพฺพานํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[213] รูปํ สงฺขตํ, นิพฺพานํ อสงฺขตํ, ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ รูปํ, อญฺญํ นิพฺพานํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพฯ เวทนา… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ สงฺขตํ, นิพฺพานํ อสงฺขตํ, ปุคฺคโล เนว สงฺขโต นาสงฺขโตติ? อามนฺตาฯ อญฺญํ วิญฺญาณํ, อญฺญํ นิพฺพานํ, อญฺโญ ปุคฺคโลติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ