กุสลากุสลา สาวชฺชานวชฺชา หีนปณีตา กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคา ธมฺมา สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, สุวิทูรวิทูรานิ! กตมานิ จตฺตาริ? นภญฺจ, ภิกฺขเว, ปถวี จ – อิทํ ปฐมํ สุวิทูรวิทูรํ…เป.… ตสฺมา สตํ ธมฺโม อสพฺภิ อารกา’’ติฯ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘กุสลากุสลา…เป.… สมฺมุขีภาวํ อาคจฺฉนฺตี’’ติฯ

[831] น วตฺตพฺพํ – ‘‘อตีเต กิเลเส ชหติ, อนาคเต กิเลเส ชหติ, ปจฺจุปฺปนฺเน กิเลเส ชหตี’’ติ? อามนฺตาฯ นตฺถิ กิเลเส ชหตีติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… เตน หิ อตีเต กิเลเส ชหติ, อนาคเต กิเลเส ชหติ, ปจฺจุปฺปนฺเน กิเลเส ชหตีติฯ

กิเลสชหนกถา นิฏฺฐิตาฯ

19. เอกูนวีสติมวคฺโค

(187) 2. สุญฺญตากถา

[832] สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? อามนฺตาฯ อนิมิตฺตํ สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? อามนฺตาฯ อปฺปณิหิโต สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺโนติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อนิมิตฺตํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺน’’นฺติ? อามนฺตาฯ สุญฺญตา น วตฺตพฺพา – ‘‘สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อปฺปณิหิโต น วตฺตพฺโพ – ‘‘สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺโน’’ติ? อามนฺตาฯ สุญฺญตา น วตฺตพฺพา – ‘‘สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? อามนฺตาฯ สงฺขารกฺขนฺโธ น อนิจฺโจ น สงฺขโต น ปฏิจฺจสมุปฺปนฺโน น ขยธมฺโม น วยธมฺโม น วิราคธมฺโม น นิโรธธมฺโม น วิปริณามธมฺโมติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… นนุ สงฺขารกฺขนฺโธ อนิจฺโจ สงฺขโต ปฏิจฺจสมุปฺปนฺโน ขยธมฺโม วยธมฺโม วิราคธมฺโม นิโรธธมฺโม วิปริณามธมฺโมติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ สงฺขารกฺขนฺโธ อนิจฺโจ…เป.… วิปริณามธมฺโม , โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติฯ

[833] รูปกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? อามนฺตาฯ สงฺขารกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา รูปกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… เวทนากฺขนฺธสฺส…เป.… สญฺญากฺขนฺธสฺส… วิญฺญาณกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? อามนฺตาฯ สงฺขารกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา วิญฺญาณกฺขนฺธปริยาปนฺนาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สงฺขารกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา น วตฺตพฺพา – ‘‘รูปกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? อามนฺตาฯ รูปกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา น วตฺตพฺพา – ‘‘สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สงฺขารกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา น วตฺตพฺพา – ‘‘เวทนากฺขนฺธปริยาปนฺนา…เป.… สญฺญากฺขนฺธปริยาปนฺนา… วิญฺญาณกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? อามนฺตาฯ วิญฺญาณกฺขนฺธสฺส สุญฺญตา น วตฺตพฺพา – ‘‘สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[834] น วตฺตพฺพํ – สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนา’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘สุญฺญมิทํ, ภิกฺขเว, สงฺขารา อตฺเตน วา อตฺตนิเยน วา’’ติ [ม. นิ. 3.69 อาเนญฺชสปฺปาเย]! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ สุญฺญตา สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺนาติฯ

สุญฺญตากถา นิฏฺฐิตาฯ

19. เอกูนวีสติมวคฺโค

(188) 3 สามญฺญผลกถา

[835] สามญฺญผลํ อสงฺขตนฺติ? อามนฺตาฯ นิพฺพานํ ตาณํ เลณํ สรณํ ปรายณํ อจฺจุตํ อมตนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สามญฺญผลํ อสงฺขตํ, นิพฺพานํ อสงฺขตนฺติ? อามนฺตาฯ ทฺเว อสงฺขตานีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ทฺเว อสงฺขตานีติ? อามนฺตาฯ ทฺเว ตาณานิ…เป.… อนฺตริกา วาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[836] สามญฺญผลํ อสงฺขตนฺติ? อามนฺตาฯ สามญฺญํ อสงฺขตนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.… สามญฺญํ สงฺขตนฺติ? อามนฺตาฯ สามญฺญผลํ สงฺขตนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ