น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺโฆ ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘คณโภชนํ ปรมฺปรโภชนํ อติริตฺตโภชนํ อนติริตฺตโภชน’’นฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘คณโภชนํ ปรมฺปรโภชนํ อติริตฺตโภชนํ อนติริตฺตโภชนํ’’, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘สงฺโฆ ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายตี’’ติฯ

น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺโฆ ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อฏฺฐ ปานานิ วุตฺตานิ ภควตา – อมฺพปานํ, ชมฺพุปานํ , โจจปานํ, โมจปานํ, มธุกปานํ, [มธุปานํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.) มหาว. 300 ปน ปสฺสิตพฺพํ] มุทฺทิกปานํ, สาลุกปานํ, ผารุสกปานนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อฏฺฐ ปานานิ วุตฺตานิ ภควตา – อมฺพปานํ, ชมฺพุปานํ, โจจปานํ, โมจปานํ, มธุกปานํ, มุทฺทิกปานํ , สาลุกปานํ, ผารุสกปานํ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘สงฺโฆ ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายตี’’ติฯ

[796] สงฺโฆ ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายตีติ? อามนฺตาฯ มคฺโค ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายติ, ผลํ ภุญฺชติ ปิวติ ขาทติ สายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

น วตฺตพฺพํ สงฺโฆ ภุญฺชตีติกถา นิฏฺฐิตาฯ

17. สตฺตรสมวคฺโค

(174) 9. น วตฺตพฺพํ สงฺฆสฺสทินฺนํ มหปฺผลนฺติกถา

[797] น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ สงฺโฆ อาหุเนยฺโย ปาหุเนยฺโย ทกฺขิเณยฺโย อญฺชลิกรณีโย อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺสาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ สงฺโฆ อาหุเนยฺโย…เป.… อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺส, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติฯ

น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา ทกฺขิเณยฺยา วุตฺตา ภควตาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ จตฺตาโร ปุริสยุคา อฏฺฐ ปุริสปุคฺคลา ทกฺขิเณยฺยา วุตฺตา ภควตา, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติฯ

[798] น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘สงฺเฆ, โคตมิ, เทหิ, สงฺเฆ เต ทินฺเน อหญฺเจว ปูชิโต ภวิสฺสามิ สงฺโฆ จา’’ติ [ม. นิ. 3.376]ฯ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติฯ

น วตฺตพฺพํ – ‘‘สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ สกฺโก เทวานมินฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘ยชมานานํ มนุสฺสานํ, ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ;

กโรตํ โอปธิกํ ปุญฺญํ, กตฺถ ทินฺนํ มหปฺผลนฺติฯ

‘‘จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา, จตฺตาโร จ ผเล ฐิตา;

เอส สงฺโฆ อุชุภูโต, ปญฺญาสีลสมาหิโตฯ

‘‘ยชมานานํ มนุสฺสานํ, ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ;

กโรตํ โอปธิกํ ปุญฺญํ, สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติ [สํ. นิ. 1.262; วิ. ว. 642, 751]ฯ

‘‘เอโส หิ สงฺโฆ วิปุโล มหคฺคโต,

เอสปฺปเมยฺโย อุทธีว สาคโร;

เอเต หิ เสฏฺฐา นรวีรสาวกา [นรสีหสาวกา (ก.)],

ปภงฺกรา ธมฺมมุทีรยนฺติฯ

‘‘เตสํ สุทินฺนํ สุหุตํ สุยิฏฺฐํ,

เย สงฺฆมุทฺทิสฺส ททนฺติ ทานํ;

สา ทกฺขิณา สงฺฆคตา ปติฏฺฐิตา,

มหปฺผลา โลกวิทูน วณฺณิตาฯ

‘‘เอตาทิสํ ยญฺญมนุสฺสรนฺตา,

เย เวทชาตา วิจรนฺติ [วิหรนฺติ (สี. ก.)] โลเก;

วิเนยฺย มจฺเฉรมลํ สมูลํ,

อนินฺทิตา สคฺคมุเปนฺติ ฐาน’’นฺติ [วิ. ว. 645, 754]ฯ

อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติฯ

น วตฺตพฺพํ สงฺฆสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติกถา นิฏฺฐิตาฯ

17. สตฺตรสมวคฺโค