ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย ราคํ ปชหติ… โทสํ ปชหติ…เป.… อโนตฺตปฺปํ ปชหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย มคฺคํ ภาเวติ… สติปฏฺฐานํ ภาเวติ…เป.… โพชฺฌงฺคํ ภาเวตีติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ อญฺโญ อญฺญสฺส การโก, ปรงฺกตํ สุขํ ทุกฺขํ อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา –

‘‘อตฺตนาว กตํ ปาปํ, อตฺตนา สํกิลิสฺสติ;

อตฺตนา อกตํ ปาปํ, อตฺตนาว วิสุชฺฌติ;

สุทฺธิ อสุทฺธิ ปจฺจตฺตํ, นาญฺโญ อญฺญํ วิโสธเย’’ติ [ธ. ป. 165]ฯ

อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตี’’ติฯ

[744] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ พลปฺปตฺตา, อตฺถิ วสีภูตาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ พลปฺปตฺตา, อตฺถิ วสีภูตา, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ นิคฺคณฺหาตี’’ติฯ

นิคฺคหกถา นิฏฺฐิตาฯ

16. โสฬสมวคฺโค

(157) 2. ปคฺคหกถา

[745] ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ‘‘มา รชฺชิ,’’‘‘มา ทุสฺสิ,’’‘‘มา มุยฺหิ,’’‘‘มา กิลิสฺสี’’ติ ปคฺคณฺหาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อโลภํ กุสลมูลํ ชเนติ… อโทสํ กุสลมูลํ ชเนติ… อโมหํ กุสลมูลํ ชเนติ… สทฺธํ ชเนติ… วีริยํ ชเนติ… สติํ ชเนติ… สมาธิํ ชเนติ… ปญฺญํ ชเนตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อุปฺปนฺโน ผสฺโส ‘‘มา นิรุชฺฌี’’ติ ปคฺคณฺหาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปโร ปรสฺส อุปฺปนฺนา เวทนา…เป.… อุปฺปนฺนา ปญฺญา ‘‘มา นิรุชฺฌี’’ติ ปคฺคณฺหาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย ราคํ ปชหติ… โทสํ ปชหติ… โมหํ ปชหติ…เป.… อโนตฺตปฺปํ ปชหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย มคฺคํ ภาเวติ… สติปฏฺฐานํ ภาเวติ…เป.… โพชฺฌงฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ ปโร ปรสฺส อตฺถาย ทุกฺขํ ปริชานาติ…เป.… มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ อญฺโญ อญฺญสฺส การโก, ปรงฺกตํ สุขํ ทุกฺขํ อญฺโญ กโรติ อญฺโญ ปฏิสํเวเทตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตีติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อตฺตนาว กตํ ปาปํ…เป.… นาญฺโญ อญฺญํ วิโสธเย’’ติฯ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตี’’ติฯ

[746] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ พลปฺปตฺตา, อตฺถิ วสีภูตาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ พลปฺปตฺตา, อตฺถิ วสีภูตา, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปโร ปรสฺส จิตฺตํ ปคฺคณฺหาตี’’ติฯ

ปคฺคหกถา นิฏฺฐิตาฯ

16. โสฬสมวคฺโค