อสญฺญสตฺตานํ อตฺถิ สงฺขารกฺขนฺโธติ? อามนฺตาฯ อสญฺญสตฺตานํ อตฺถิ เวทนากฺขนฺโธ…เป.… สญฺญากฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อสญฺญสตฺตานํ อตฺถิ เวทนากฺขนฺโธ…เป.… สญฺญากฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธติ? อามนฺตาฯ ปญฺจโวการภโวติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[544] อุปปตฺเตสิเยน จิตฺเตน สมุฏฺฐิตํ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปปตฺเตสิเย จิตฺเต ภิชฺชมาเน เอกเทสํ ภิชฺชตีติ? อามนฺตาฯ อุปปตฺเตสิเยน จิตฺเตน สมุฏฺฐิโต ผสฺโส อุปปตฺเตสิเย จิตฺเต ภิชฺชมาเน เอกเทโส ภิชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อุปปตฺเตสิเยน จิตฺเตน สมุฏฺฐิโต ผสฺโส อุปปตฺเตสิเย จิตฺเต ภิชฺชมาเน อนวเสโส ภิชฺชตีติ? อามนฺตาฯ อุปปตฺเตสิเยน จิตฺเตน สมุฏฺฐิตํ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปปตฺเตสิเย จิตฺเต ภิชฺชมาเน อนวเสสํ ภิชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[545] ทฺเว ชีวิตินฺทฺริยานีติ? อามนฺตาฯ ทฺวีหิ ชีวิเตหิ ชีวติ, ทฺวีหิ มรเณหิ มียตีติ? อามนฺตา [น เหวํ วตฺตพฺเพ (สฺยา. กํ. ปี.)]ฯ

ชีวิตินฺทฺริยกถา นิฏฺฐิตาฯ

8. อฏฺฐมวคฺโค

(83) 11. กมฺมเหตุกถา

[546] กมฺมเหตุ อรหา อรหตฺตา ปริหายตีติ? อามนฺตาฯ กมฺมเหตุ โสตาปนฺโน โสตาปตฺติผลา ปริหายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… กมฺมเหตุ อรหา อรหตฺตา ปริหายตีติ? อามนฺตาฯ กมฺมเหตุ สกทาคามี…เป.… อนาคามี อนาคามิผลา ปริหายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

กมฺมเหตุ โสตาปนฺโน โสตาปตฺติผลา น ปริหายตีติ? อามนฺตาฯ

กมฺมเหตุ อรหา อรหตฺตา น ปริหายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.… กมฺมเหตุ สกทาคามี…เป.… อนาคามี อนาคามิผลา น ปริหายตีติ? อามนฺตาฯ กมฺมเหตุ อรหา อรหตฺตา น ปริหายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

กมฺมเหตุ อรหา อรหตฺตา ปริหายตีติ? อามนฺตาฯ ปาณาติปาตกมฺมสฺส เหตูติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อทินฺนาทานกมฺมสฺส เหตุ…เป.… กาเมสุมิจฺฉาจารกมฺมสฺส เหตุ… มุสาวาทกมฺมสฺส เหตุ… ปิสุณวาจากมฺมสฺส เหตุ… ผรุสวาจากมฺมสฺส เหตุ… สมฺผปฺปลาปกมฺมสฺส เหตุ… มาตุฆาตกมฺมสฺส [มาตุฆาตกกมฺมสฺส (สฺยา.), มาตุฆาติกมฺมสฺส (ก.) ตถา ปิตุฆาตอรหนฺตฆาตกมฺมสฺสาติปเทสุ] เหตุ… ปิตุฆาตกมฺมสฺส เหตุ… อรหนฺตฆาตกมฺมสฺส เหตุ… รุหิรุปฺปาทกมฺมสฺส เหตุ…เป.… สงฺฆเภทกมฺมสฺส เหตูติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

กตมสฺส กมฺมสฺส เหตูติ? หนฺท หิ อรหนฺตานํ อพฺภาจิกฺขตีติฯ อรหนฺตานํ อพฺภาจิกฺขนกมฺมสฺส เหตุ อรหา อรหตฺตา ปริหายตีติ? อามนฺตาฯ เย เกจิ อรหนฺตานํ อพฺภาจิกฺขนฺติ, สพฺเพ เต อรหตฺตํ สจฺฉิกโรนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

กมฺมเหตุกถา นิฏฺฐิตาฯ

อฏฺฐมวคฺโคฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ฉ คติโย, อนฺตราภโว, ปญฺเจว กามคุณา กามธาตุ, ปญฺเจว อายตนา กามา, รูปิโน ธมฺมา รูปธาตุ, อรูปิโน ธมฺมา อรูปธาตุ, สฬายตนิโก อตฺตภาโว รูปธาตุยา, อตฺถิ รูปํ อรูเปสุ, รูปํ กมฺมํ, รูปํ ชีวิตํ, กมฺมเหตุกา ปริหายตีติฯ

9. นวมวคฺโค

(84) 1. อานิสํสทสฺสาวีกถา

[547] อานิสํสทสฺสาวิสฺส สํโยชนานํ ปหานนฺติ? อามนฺตาฯ นนุ สงฺขาเร อนิจฺจโต มนสิกโรโต สํโยชนา ปหียนฺตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ สงฺขาเร อนิจฺจโต มนสิกโรโต สํโยชนา ปหียนฺติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อานิสํสทสฺสาวิสฺส สํโยชนานํ ปหาน’’นฺติฯ

นนุ สงฺขาเร ทุกฺขโต…เป.… โรคโต… คณฺฑโต… สลฺลโต… อฆโต… อาพาธโต… ปรโต… ปโลกโต… อีติโต… อุปทฺทวโต… ภยโต… อุปสคฺคโต… จลโต… ปภงฺคุโต… อทฺธุวโต… อตาณโต… อเลณโต… อสรณโต… อสรณีภูตโต… ริตฺตโต… ตุจฺฉโต… สุญฺญโต… อนตฺตโต… อาทีนวโต…เป.… วิปริณามธมฺมโต มนสิกโรโต สํโยชนา ปหียนฺตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ สงฺขาเร วิปริณามธมฺมโต มนสิกโรโต สํโยชนา ปหียนฺติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อานิสํสทสฺสาวิสฺส สํโยชนานํ ปหาน’’นฺติฯ

สงฺขาเร จ อนิจฺจโต มนสิ กโรติ นิพฺพาเน จ อานิสํสทสฺสาวี โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สงฺขาเร จ อนิจฺจโต มนสิ กโรติ นิพฺพาเน จ อานิสํสทสฺสาวี โหตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สงฺขาเร จ ทุกฺขโต…เป.… วิปริณามธมฺมโต มนสิ กโรติ นิพฺพาเน จ อานิสํสทสฺสาวี โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สงฺขาเร จ วิปริณามธมฺมโต มนสิ กโรติ นิพฺพาเน จ อานิสํสทสฺสาวี โหตีติ? อามนฺตา ฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ…เป.… ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[548] น วตฺตพฺพํ – ‘‘อานิสํสทสฺสาวิสฺส สํโยชนานํ ปหาน’’นฺติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิพฺพาเน สุขานุปสฺสี วิหรติ สุขสญฺญี สุขปฏิสํเวที, สตตํ สมิตํ อพฺโพกิณฺณํ เจตสา อธิมุจฺจมาโน ปญฺญาย ปริโยคาหมาโน’’ติ [อ. นิ. 7.19]! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ อานิสํสทสฺสาวิสฺส สํโยชนานํ ปหานนฺติฯ

อานิสํสทสฺสาวีกถา นิฏฺฐิตาฯ

9. นวมวคฺโค