(50) 8. อนาคตญาณกถา

[439] อนาคเต ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ มูลโต ชานาติ, เหตุโต ชานาติ, นิทานโต ชานาติ, สมฺภวโต ชานาติ, ปภวโต ชานาติ, สมุฏฺฐานโต ชานาติ, อาหารโต ชานาติ , อารมฺมณโต ชานาติ, ปจฺจยโต ชานาติ, สมุทยโต ชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนาคเต ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อนาคตํ เหตุปจฺจยตํ ชานาติ, อารมฺมณปจฺจยตํ ชานาติ, อธิปติปจฺจยตํ ชานาติ, อนนฺตรปจฺจยตํ ชานาติ, สมนนฺตรปจฺจยตํ ชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนาคเต ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ โคตฺรภุโน ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติมคฺเค ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติผเล ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สกทาคามิ…เป.… อนาคามิ …เป.… อรหตฺตสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺนสฺส ปุคฺคลสฺส อรหตฺเต ญาณํ อตฺถีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[440] น วตฺตพฺพํ – ‘‘อนาคเต ญาณํ อตฺถี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ปาฏลิปุตฺตสฺส โข, อานนฺท, ตโย อนฺตรายา ภวิสฺสนฺติ – อคฺคิโต วา อุทกโต วา มิถุเภทา วา’’ติ [มหาว. 286; ที. นิ. 2.152; อุทา. 76]! อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ อนาคเต ญาณํ อตฺถีติฯ

อนาคตญาณกถา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค

(51) 9. ปฏุปฺปนฺนกถา

[441] ปฏุปฺปนฺเน [ปจฺจุปฺปนฺเน (สี. สฺยา.)] ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน ญาเณน ตํ ญาณํ ชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… เตน ญาเณน ตํ ญาณํ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ เตน ญาเณน ตํ ญาณํ ‘‘ญาณ’’นฺติ ชานาตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… เตน ญาเณน ตํ ญาณํ ‘‘ญาณ’’นฺติ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ ตํ ญาณํ ตสฺส ญาณสฺส อารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ตํ ญาณํ ตสฺส ญาณสฺส อารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ เตน ผสฺเสน ตํ ผสฺสํ ผุสติ, ตาย เวทนาย ตํ เวทนํ เวเทติ, ตาย สญฺญาย ตํ สญฺญํ สญฺชานาติ, ตาย เจตนาย ตํ เจตนํ เจเตติ, เตน จิตฺเตน ตํ จิตฺตํ จินฺเตติ, เตน วิตกฺเกน ตํ วิตกฺกํ วิตกฺเกติ, เตน วิจาเรน ตํ วิจารํ วิจาเรติ, ตาย ปีติยา ตํ ปีติํ ปิยายติ, ตาย สติยา ตํ สติํ สรติ, ตาย ปญฺญาย ตํ ปญฺญํ ปชานาติ, เตน ขคฺเคน ตํ ขคฺคํ ฉินฺทติ, เตน ผรสุนา ตํ ผรสุํ ตจฺฉติ, ตาย กุธาริยา ตํ กุธาริํ ตจฺฉติ, ตาย วาสิยา ตํ วาสิํ ตจฺฉติ, ตาย สูจิยา ตํ สูจิํ สิพฺเพติ, เตน องฺคุลคฺเคน ตํ องฺคุลคฺคํ ปรามสติ, เตน นาสิกคฺเคน ตํ นาสิกคฺคํ ปรามสติ, เตน มตฺถเกน ตํ มตฺถกํ ปรามสติ, เตน คูเถน ตํ คูถํ โธวติ, เตน มุตฺเตน ตํ มุตฺตํ โธวติ, เตน เขเฬน ตํ เขฬํ โธวติ, เตน ปุพฺเพน ตํ ปุพฺพํ โธวติ, เตน โลหิเตน ตํ โลหิตํ โธวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.…ฯ

[442] น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปฏุปฺปนฺเน ญาณํ อตฺถี’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ สพฺพสงฺขาเร อนิจฺจโต ทิฏฺเฐ ตมฺปิ ญาณํ อนิจฺจโต ทิฏฺฐํ โหตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ สพฺพสงฺขาเร อนิจฺจโต ทิฏฺเฐ ตมฺปิ ญาณํ อนิจฺจโต ทิฏฺฐํ โหติ, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ปฏุปฺปนฺเน ญาณํ อตฺถี’’ติฯ

ปฏุปฺปนฺนญาณกถา [ปจฺจุปฺปนฺนกถา (สี.)] นิฏฺฐิตาฯ

5. ปญฺจมวคฺโค

(52) 10. ผลญาณกถา

[443] สาวกสฺส ผเล ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ สาวโก ผลสฺส กตํ ปญฺญาเปตีติ? น เหวํ วตฺตพฺพ…เป.…ฯ

สาวกสฺส ผเล ญาณํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ สาวกสฺส ผลปโรปริยตฺติ อินฺทฺริยปโรปริยตฺติ ปุคฺคลปโรปริยตฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ