หญฺจิ อตฺถิ โกจิ อทิพฺพจกฺขุโก ทิพฺพจกฺขุํ อปฺปฏิลทฺโธ อนธิคโต อสจฺฉิกโต ยถากมฺมูปคตํ ชานาติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุ’’นฺติฯ

ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อายสฺมา สาริปุตฺโต ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ชานาติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุ’’นฺติฯ

ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ทิพฺพจกฺขุนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ นนุ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ –

‘‘เนว ปุพฺเพนิวาสาย, นปิ ทิพฺพสฺส จกฺขุโน;

เจโตปริยาย อิทฺธิยา, โสตธาตุวิสุทฺธิยา;

จุติยา อุปปตฺติยา, ปณิธิ เม น วิชฺชตี’’ติ [เถรคา. 996 เถรคาถายํ]ฯ

อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุ’’นฺติฯ

ยถากมฺมูปคตญาณกถา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค

(30) 10. สํวรกถา

[379] อตฺถิ เทเวสุ สํวโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ อสํวโรติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นตฺถิ เทเวสุ อสํวโรติ? อามนฺตาฯ นตฺถิ เทเวสุ สํวโรติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ อสํวรา สํวโร สีลํ, อตฺถิ เทเวสุ สํวโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ อสํวโร, ยมฺหา อสํวรา สํวโร สีลนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาชานาหิ นิคฺคหํฯ หญฺจิ อสํวรา สํวโร สีลํ, อตฺถิ เทเวสุ สํวโร, เตน วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อตฺถิ เทเวสุ อสํวโร, ยมฺหา อสํวรา สํวโร สีล’’นฺติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตพฺเพ โข – ‘อสํวรา สํวโร สีลํ, อตฺถิ เทเวสุ สํวโร,’ โน จ วตฺตพฺเพ – ‘อตฺถิ เทเวสุ อสํวโร, ยมฺหา อสํวรา สํวโร สีล’’’นฺติ มิจฺฉาฯ

โน เจ ปน วตฺตพฺเพ – ‘‘อตฺถิ เทเวสุ อสํวโร, ยมฺหา อสํวรา สํวโร สีล’’นฺติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อสํวรา สํวโร สีลํ, อตฺถิ เทเวสุ สํวโร’’ติฯ ยํ ตตฺถ วเทสิ – ‘‘วตฺตพฺเพ โข ‘อสํวรา สํวโร สีลํ, อตฺถิ เทเวสุ สํวโร,’ โน จ วตฺตพฺเพ – ‘อตฺถิ เทเวสุ อสํวโร, ยมฺหา อสํวรา สํวโร สีล’’’นฺติ มิจฺฉาฯ

อตฺถิ มนุสฺเสสุ สํวโร, อตฺถิ ตตฺถ อสํวโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ สํวโร, อตฺถิ ตตฺถ อสํวโรติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ เทเวสุ สํวโร, นตฺถิ ตตฺถ อสํวโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ มนุสฺเสสุ สํวโร, นตฺถิ ตตฺถ อสํวโรติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[380] อตฺถิ เทเวสุ ปาณาติปาตา เวรมณีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ ปาณาติปาโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ เทเวสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณีติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นตฺถิ เทเวสุ ปาณาติปาโตติ? อามนฺตาฯ นตฺถิ เทเวสุ ปาณาติปาตา เวรมณีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นตฺถิ เทเวสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานนฺติ? อามนฺตาฯ นตฺถิ เทเวสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ มนุสฺเสสุ ปาณาติปาตา เวรมณิ, อตฺถิ ตตฺถ ปาณาติปาโตติ ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ ปาณาติปาตา เวรมณิ, อตฺถิ ตตฺถ ปาณาติปาโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ มนุสฺเสสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณิ, อตฺถิ ตตฺถ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานนฺติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณิ, อตฺถิ ตตฺถ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ เทเวสุ ปาณาติปาตา เวรมณิ, นตฺถิ ตตฺถ ปาณาติปาโตติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ มนุสฺเสสุ ปาณาติปาตา เวรมณิ, นตฺถิ ตตฺถ ปาณาติปาโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถิ เทเวสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณิ, นตฺถิ ตตฺถ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานนฺติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ มนุสฺเสสุ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา เวรมณิ, นตฺถิ ตตฺถ สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นตฺถิ เทเวสุ สํวโรติ? อามนฺตาฯ สพฺเพ เทวา ปาณาติปาติโน อทินฺนาทายิโน กาเมสุมิจฺฉาจาริโน มุสาวาทิโน สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายิโนติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… เตน หิ อตฺถิ เทเวสุ สํวโรติฯ

สํวรกถา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค

(31) 11. อสญฺญกถา

[381] อสญฺญสตฺเตสุ สญฺญา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ สญฺญาภโว สญฺญาคติ สญฺญาสตฺตาวาโส สญฺญาสํสาโร สญฺญาโยนิ สญฺญตฺตภาวปฏิลาโภติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นนุ อสญฺญภโว อสญฺญคติ อสญฺญสตฺตาวาโส อสญฺญสํสาโร อสญฺญโยนิ อสญฺญตฺตภาวปฏิลาโภติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อสญฺญภโว อสญฺญคติ อสญฺญสตฺตาวาโส อสญฺญสํสาโร อสญฺญโยนิ อสญฺญตฺตภาวปฏิลาโภ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘อสญฺญสตฺเตสุ สญฺญา อตฺถี’’ติฯ