สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกอสาธารณนฺติ? อามนฺตาฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกอสาธารณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกอสาธารณนฺติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกอสาธารณนฺติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ [อยเมตฺถ สาธารณปกฺขํ สนฺธาย ปฏิกฺเขโป (ฏีกา โอโลเกตพฺพา)] …เป.…ฯ

อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกอสาธารณนฺติ? อามนฺตา…เป.…ฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกอสาธารณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกสาธารณนฺติ? อามนฺตาฯ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกสาธารณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกสาธารณนฺติ? อามนฺตาฯ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตํ ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ สาวกสาธารณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

พลกถา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค

(22) 2. อริยนฺติกถา

[357] ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ มคฺโค ผลํ นิพฺพานํ, โสตาปตฺติมคฺโค โสตาปตฺติผลํ, สกทาคามิมคฺโค สกทาคามิผลํ, อนาคามิมคฺโค อนาคามิผลํ, อรหตฺตมคฺโค อรหตฺตผลํ, สติปฏฺฐานํ สมฺมปฺปธานํ อิทฺธิปาโท อินฺทฺริยํ พลํ โพชฺฌงฺโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตา ฯ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ

ฐานาฐานญฺจ มนสิ กโรติ, สุญฺญตญฺจ มนสิ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐานญฺจ มนสิ กโรติ, สุญฺญตญฺจ มนสิ กโรตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐานญฺจ มนสิ กโรติ, อปฺปณิหิตญฺจ มนสิ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐานญฺจ มนสิ กโรติ, อปฺปณิหิตญฺจ มนสิ กโรตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[358] สติปฏฺฐานา อริยา สุญฺญตารมฺมณาติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สติปฏฺฐานา อริยา อนิมิตฺตารมฺมณา…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณาติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สมฺมปฺปธานา, อิทฺธิปาทา, อินฺทฺริยา, พลา, โพชฺฌงฺคา อริยา สุญฺญตารมฺมณาติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

โพชฺฌงฺคา อริยา อนิมิตฺตารมฺมณา… อปฺปณิหิตารมฺมณาติ? อามนฺตา ฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[359] ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สุญฺญตารมฺมณ’’นฺติ? อามนฺตาฯ สติปฏฺฐานา อริยา น วตฺตพฺพา – ‘‘สุญฺญตารมฺมณา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ ? อามนฺตาฯ สติปฏฺฐานา อริยา น วตฺตพฺพา – ‘‘อปฺปณิหิตารมฺมณา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – สุญฺญตารมฺมณํ…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ สมฺมปฺปธานํ…เป.… โพชฺฌงฺคา อริยา น วตฺตพฺพา – ‘‘อปฺปณิหิตารมฺมณา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[360] สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ มคฺโค ผลํ นิพฺพานํ, โสตาปตฺติมคฺโค โสตาปตฺติผลํ…เป.… โพชฺฌงฺโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สุญฺญาตารมฺมณนฺติ ? อามนฺตาฯ สตฺตานํ จุตูปปาตญฺจ มนสิ กโรติ , สุญฺญตญฺจ มนสิ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาตญฺจ มนสิ กโรติ, สุญฺญตญฺจ มนสิ กโรตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ อนิมิตฺตารมฺมณํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ สตฺตานํ จุตูปปาตญฺจ มนสิ กโรติ, อปฺปณิหิตญฺจ มนสิ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาตญฺจ มนสิ กโรติ, อปฺปณิหิตญฺจ มนสิ กโรตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[361] สติปฏฺฐานา อริยา สุญฺญตารมฺมณา…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณา…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณาติ? อามนฺตาฯ สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สมฺมปฺปธานํ …เป.… โพชฺฌงฺคา อริยา สุญฺญตารมฺมณา…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณา…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณาติ? อามนฺตาฯ สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – สุญฺญตารมฺมณํ…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ สติปฏฺฐานา อริยา น วตฺตพฺพา – ‘‘อปฺปปณิหิตารมฺมณา’’ติ ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[362] สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – สุญฺญตารมฺมณํ…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ สมฺมปฺปธานา…เป.… โพชฺฌงฺคา อริยา น วตฺตพฺพา – ‘‘อปฺปณิหิตารมฺมณา’’ติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? อามนฺตาฯ สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อริย’’นฺติ? อามนฺตาฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อริย’’นฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ …เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อริย’’นฺติ? อามนฺตาฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อริย’’นฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ สุญฺญตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อนิมิตฺตารมฺมณํ… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ สุญฺญตารมฺมณํ…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตา…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สุญฺญตารมฺมณ’’นฺติ? อามนฺตาฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘สุญฺญตารมฺมณ’’นฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ฐานาฐาเน ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – อนิมิตฺตารมฺมณํ… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อปฺปณิหิตารมฺมณ’’นฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สตฺตานํ จุตูปปาเต ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – สุญฺญตารมฺมณํ…เป.… อนิมิตฺตารมฺมณํ…เป.… อปฺปณิหิตารมฺมณนฺติ? อามนฺตาฯ อาสวานํ ขเย ยถาภูตํ ญาณํ ตถาคตพลํ อริยํ น วตฺตพฺพํ – ‘‘อปฺปณิหิตารมฺมณ’’นฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อริยนฺติกถา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค

(23) 3. วิมุตฺติกถา

[363] สราคํ จิตฺตํ วิมุจฺจตีติ? อามนฺตาฯ ราคสหคตํ ราคสหชาตํ ราคสํสฏฺฐํ ราคสมฺปยุตฺตํ ราคสหภุ ราคานุปริวตฺติ อกุสลํ โลกิยํ สาสวํ สํโยชนิยํ คนฺถนิยํ โอฆนิยํ โยคนิยํ นีวรณิยํ ปรามฏฺฐํ อุปาทานิยํ สํกิเลสิยํ จิตฺตํ วิมุจฺจตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สผสฺสํ จิตฺตํ วิมุจฺจติ, ผสฺโส จ จิตฺตญฺจ อุโภ วิมุจฺจนฺตีติ? อามนฺตาฯ สราคํ จิตฺตํ วิมุจฺจติ, ราโค จ จิตฺตญฺจ อุโภ วิมุจฺจนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สเวทนํ…เป.… สสญฺญํ…เป.… สเจตนํ…เป.… สปญฺญํ [สสญฺญํ (สี. ก.)] จิตฺตํ วิมุจฺจติ, ปญฺญา จ จิตฺตญฺจ อุโภ วิมุจฺจนฺตีติ? อามนฺตาฯ สราคํ จิตฺตํ วิมุจฺจติ, ราโค จ จิตฺตญฺจ อุโภ วิมุจฺจนฺตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ