อนาคตํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ , นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? อามนฺตา ฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ ญาณํ อตฺถิ, น จ เตน ญาเณน ทุกฺขํ ปริชานาติ, สมุทยํ ปชหติ, นิโรธํ สจฺฉิกโรติ, มคฺคํ ภาเวตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อรหนฺตาทิกถา

[291] อรหโต อตีโต ราโค อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน ราเคน สราโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีโต โทโส อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ อรหา เตน โทเสน สโทโสติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีโต โมโห อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีโต มาโน อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน มาเนน สมาโนติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีตา ทิฏฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา ตาย วิจิกิจฺฉาย สวิจิกิจฺโฉติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีตํ ถินํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน ถิเนน สถิโนติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีตํ อุทฺธจฺจํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน อุทฺธจฺเจน สอุทฺธจฺโจติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีตํ อหิริกํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน อหิริเกน สอหิริโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อรหา เตน อโนตฺตปฺเปน สอโนตฺตปฺปีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตา ฯ อนาคามี ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อนาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต สีลพฺพตปรามาโส อตฺถิ… อตีโต อณุสหคโต กามราโค อตฺถิ… อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อนาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สกทาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ

สกทาคามี ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สกทาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต สีลพฺพตปรามาโส อตฺถิ… อตีโต โอฬาริโก กามราโค อตฺถิ… อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถีติ? อามนฺตาฯ สกทาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

โสตาปนฺนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ โสตาปนฺโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… โสตาปนฺนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต สีลพฺพตปรามาโส อตฺถิ… อตีโต อปายคมนีโย ราโค อตฺถิ… อตีโต อปายคมนีโย โทโส อตฺถิ… อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถีติ? อามนฺตาฯ โสตาปนฺโน เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[292] ปุถุชฺชนสฺส อตีโต ราโค อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน ราเคน สราโคติ? อามนฺตาฯ อรหโต อตีโต ราโค อตฺถิ, อรหา เตน ราเคน สราโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีโต โทโส อตฺถิ…เป.… อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ ปุถุชฺชโน เตน อโนตฺตปฺเปน อโนตฺตปฺปีติ? อามนฺตาฯ อรหโต อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ, อรหา เตน อโนตฺตปฺเปน อโนตฺตปฺปีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, ปุถุชฺชโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ อนาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, อนาคามี ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? อามนฺตาฯ อนาคามิสฺส อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, อนาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, ปุถุชฺชโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ สกทาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, สกทาคามี ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ… อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ ? อามนฺตาฯ สกทาคามิสฺส อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, สกทาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, ปุถุชฺชโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ โสตาปนฺนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, โสตาปนฺโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ปุถุชฺชนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, ปุถุชฺชโน เตน โมเหน สโมโหติ? อามนฺตาฯ โสตาปนฺนสฺส อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, โสตาปนฺโน เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อรหโต อตีโต ราโค อตฺถิ, น จ อรหา เตน ราเคน สราโคติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต ราโค อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน ราเคน สราโคติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อรหโต อตีโต โทโส อตฺถิ…เป.… อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ, น จ อรหา เตน อโนตฺตปฺเปน อโนตฺตปฺปีติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตํ อโนตฺตปฺปํ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน อโนตฺตปฺเปน อโนตฺตปฺปีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อนาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, น จ อนาคามี ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อนาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ อนาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต อณุสหคโต พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

สกทาคามิสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, น จ สกทาคามี ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… สกทาคามิสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ สกทาคามี เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต โอฬาริโก พฺยาปาโท อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน พฺยาปาเทน พฺยาปนฺนจิตฺโตติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

โสตาปนฺนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, น จ โสตาปนฺโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? อามนฺตาฯ

ปุถุชฺชนสฺส อตีตา สกฺกายทิฏฺฐิ อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน ตาย ทิฏฺฐิยา สทิฏฺฐิโกติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… โสตาปนฺนสฺส อตีตา วิจิกิจฺฉา อตฺถิ…เป.… อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, น จ โสตาปนฺโน เตน โมเหน สโมโหติ? อามนฺตาฯ ปุถุชฺชนสฺส อตีโต อปายคมนีโย โมโห อตฺถิ, น จ ปุถุชฺชโน เตน โมเหน สโมโหติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตีตหตฺถาทิกถา

[293] อตีตา หตฺถา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตสุ หตฺเถสุ สติ อาทานนิกฺเขปนํ ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีตา ปาทา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตสุ ปาเทสุ สติ อภิกฺกมปฏิกฺกโม ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีตา ปพฺพา อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีเตสุ ปพฺเพสุ สติ สมิญฺชนปสารณํ ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีโต กุจฺฉิ อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีตสฺมิํ กุจฺฉิสฺมิํ สติ ชิฆจฺฉา ปิปาสา ปญฺญายตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตีโต กาโย อตฺถีติ? อามนฺตาฯ อตีโต กาโย ปคฺคหนิคฺคหุปโค เฉทนเภทนุปโค กาเกหิ คิชฺเฌหิ กุลเลหิ สาธารโณติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีเต กาเย วิสํ กเมยฺย , สตฺถํ กเมยฺย, อคฺคิ กเมยฺยาติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… ลพฺภา อตีโต กาโย อทฺทุพนฺธเนน พนฺธิตุํ, รชฺชุพนฺธเนน พนฺธิตุํ, สงฺขลิกพนฺธเนน พนฺธิตุํ, คามพนฺธเนน พนฺธิตุํ, นิคมพนฺธเนน พนฺธิตุํ, นครพนฺธเนน พนฺธิตุํ, ชนปทพนฺธเนน พนฺธิตุํ, กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พนฺธิตุนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตีโต อาโป อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน อาเปน อาปกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีโต เตโช อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน เตเชน เตชกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.… อตีโต วาโย อตฺถีติ? อามนฺตาฯ เตน วาเยน วายกรณียํ กโรตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ