เมนู

(25) อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล อตฺตนฺตโป โหติ อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต; อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปรนฺตโป โหติ ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต; อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล อตฺตนฺตโป จ โหติ อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต , ปรนฺตโป จ ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต; อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล เนว อตฺตนฺตโป โหติ น อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต, น ปรนฺตโป น ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโตฯ โส อนตฺตนฺตโป อปรนฺตโป ทิฏฺเฐว ธมฺเม นิจฺฉาโต นิพฺพุโต สีตีภูโต [สีติภูโต (สี. ก.)] สุขปฺปฏิสํเวที พฺรหฺมภูเตน อตฺตนา วิหรติฯ

(26) สราโค, สโทโส, สโมโห, สมาโนฯ

(27) อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ลาภี โหติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส, น ลาภี อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย; อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ลาภี โหติ อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย, น ลาภี อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส; อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ลาภี เจว โหติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส, ลาภี จ อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย; อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล เนว ลาภี โหติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส, น ลาภี อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนายฯ

(28) อนุโสตคามี ปุคฺคโล, ปฏิโสตคามี ปุคฺคโล, ฐิตตฺโต ปุคฺคโล, ติณฺโณ ปารงฺคโต [ปารคโต (สี. สฺยา.)] ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณฯ

(29) อปฺปสฺสุโต สุเตน อนุปปนฺโน, อปฺปสฺสุโต สุเตน อุปปนฺโน, พหุสฺสุโต สุเตน อนุปปนฺโน, พหุสฺสุโต สุเตน อุปปนฺโนฯ

(30) สมณมจโล, สมณปทุโม, สมณปุณฺฑรีโก, สมเณสุ สมณสุขุมาโลฯ

จตุกฺกํฯ

5. ปญฺจกอุทฺเทโส

[11] ปญฺจ ปุคฺคลา –

(1) อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล อารภติ [อารมฺภติ (สี. สฺยา.)] จ วิปฺปฏิสารี จ โหติ, ตญฺจ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ยตฺถสฺส เต อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล อารภติ น วิปฺปฏิสารี จ โหติ, ตญฺจ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ยตฺถสฺส เต อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล นารภติ วิปฺปฏิสารี จ โหติ, ตญฺจ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ยตฺถสฺส เต อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล นารภติ น วิปฺปฏิสารี โหติ, ตญฺจ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ, ยตฺถสฺส เต อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล นารภติ น วิปฺปฏิสารี โหติ, ตญฺจ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ยถาภูตํ ปชานาติ, ยตฺถสฺส เต อุปฺปนฺนา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ

(2) ทตฺวา อวชานาติ, สํวาเสน อวชานาติ, อาเธยฺยมุโข โหติ, โลโล โหติ, มนฺโท โมมูโห โหติฯ

(3) ปญฺจ โยธาชีวูปมา ปุคฺคลาฯ

(4) ปญฺจ ปิณฺฑปาติกาฯ

(5) ปญฺจ ขลุปจฺฉาภตฺติกาฯ

(6) ปญฺจ เอกาสนิกาฯ

(7) ปญฺจ ปํสุกูลิกาฯ

(8) ปญฺจ เตจีวริกาฯ

(9) ปญฺจ อารญฺญิกาฯ

(10) ปญฺจ รุกฺขมูลิกาฯ

(11) ปญฺจ อพฺโภกาสิกาฯ

(12) ปญฺจ เนสชฺชิกาฯ

(13) ปญฺจ ยถาสนฺถติกาฯ

(14) ปญฺจ โสสานิกาฯ

ปญฺจกํฯ

6. ฉกฺกอุทฺเทโส

[12] ปุคฺคลา –

(1) อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ อภิสมฺพุชฺฌติ, ตตฺถ จ สพฺพญฺญุตํ ปาปุณาติ พเลสุ [ผเลสุ (ปี.)] จ วสีภาวํฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ อภิสมฺพุชฺฌติ, น จ ตตฺถ สพฺพญฺญุตํ ปาปุณาติ น จ พเลสุ วสีภาวํฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ อนภิสมฺพุชฺฌติ, ทิฏฺเฐ เจว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ สาวกปารมิญฺจ ปาปุณาติฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ อนภิสมฺพุชฺฌติ , ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ, น จ สาวกปารมิํ ปาปุณาติฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ อนภิสมฺพุชฺฌติ, น จ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ, อนาคามี โหติ อนาคนฺตา [อนาคนฺตฺวา (สฺยา. ก.) อ. นิ. 4.171] อิตฺถตฺตํฯ อตฺเถกจฺโจ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ อนภิสมฺพุชฺฌติ, น จ ทิฏฺเฐว ธมฺเม ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ, อาคามี [โสตาปนฺนสกทาคามี (สฺยา. ก.)] โหติ อาคนฺตา อิตฺถตฺตํฯ

ฉกฺกํฯ

7. สตฺตกอุทฺเทโส

[13] สตฺต ปุคฺคลา –

(1) สตฺต อุทกูปมา ปุคฺคลาฯ สกิํ นิมุคฺโค นิมุคฺโคว โหติ, อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติ, อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต โหติ, อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติ, อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติ, อุมฺมุชฺชิตฺวา ปฏิคาธปฺปตฺโต โหติ, อุมฺมุชฺชิตฺวา ติณฺโณ โหติ ปารงฺคโต ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณฯ