3. อรูปธาตุ
[995] อรูปธาตุยา กติ ขนฺธา…เป.… กติ จิตฺตานิ?
อรูปธาตุยา จตฺตาโร ขนฺธา, ทฺเว อายตนานิ, ทฺเว ธาตุโย, ตีณิ สจฺจานิ, เอกาทสินฺทฺริยานิ , อฏฺฐ เหตู, ตโย อาหารา, เอโก ผสฺโส, เอกา เวทนา, เอกา สญฺญา, เอกา เจตนา, เอกํ จิตฺตํฯ
[996] ตตฺถ กตเม อรูปธาตุยา จตฺตาโร ขนฺธา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ, วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา จตฺตาโร ขนฺธา’’ฯ
ตตฺถ กตมานิ อรูปธาตุยา ทฺเว อายตนานิ? มนายตนํ, ธมฺมายตนํ – อิมานิ วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา ทฺเว อายตนานิ’’ฯ
ตตฺถ กตมา อรูปธาตุยา ทฺเว ธาตุโย? มโนวิญฺญาณธาตุ , ธมฺมธาตุ – อิมา วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา ทฺเว ธาตุโย’’ฯ
ตตฺถ กตมานิ อรูปธาตุยา ตีณิ สจฺจานิ? ทุกฺขสจฺจํ, สมุทยสจฺจํ, มคฺคสจฺจํ – อิมานิ วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา ตีณิ สจฺจานิ’’ฯ
ตตฺถ กตมานิ อรูปธาตุยา เอกาทสินฺทฺริยานิ? มนินฺทฺริยํ, ชีวิตินฺทฺริยํ, โสมนสฺสินฺทฺริยํ, อุเปกฺขินฺทฺริยํ, สทฺธินฺทฺริยํ, วีริยินฺทฺริยํ, สตินฺทฺริยํ, สมาธินฺทฺริยํ, ปญฺญินฺทฺริยํ, อญฺญินฺทฺริยํ, อญฺญาตาวินฺทฺริยํ – อิมานิ วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา เอกาทสินฺทฺริยานิ’’ฯ
ตตฺถ กตเม อรูปธาตุยา อฏฺฐ เหตู? ตโย กุสลเหตู, ทฺเว อกุสลเหตู, ตโย อพฺยากตเหตู…เป.… อิเม วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา อฏฺฐ เหตู’’ฯ
ตตฺถ กตเม อรูปธาตุยา ตโย อาหารา? ผสฺสาหาโร, มโนสญฺเจตนาหาโร, วิญฺญาณาหาโร – อิเม วุจฺจนฺติ ‘‘อรูปธาตุยา ตโย อาหารา’’ฯ
ตตฺถ กตโม อรูปธาตุยา เอโก ผสฺโส? มโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺโส – อยํ วุจฺจติ ‘‘อรูปธาตุยา เอโก ผสฺโส’’ฯ