(ฆ) ตมญฺโญ เอวมาห – ‘‘อตฺถิ โข, โภ, เอโส อตฺตา ยํ ตฺวํ วเทสิฯ เนโส นตฺถีติ วทามิฯ โน จ โข, โภ, อยํ อตฺตา เอตฺตาวตา ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต โหติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ยเทว ตตฺถ ปีติคตํ เจตโส อุปฺปิลาวิตํ, เอเตน เอตํ โอฬาริกํ อกฺขายติฯ ยโต โข, โภ, อยํ อตฺตา ปีติยา จ วิราคา…เป.… ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, เอตฺตาวตา โข, โภ, อยํ อตฺตา ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต โหตี’’ติฯ อิตฺเถเก สโต สตฺตสฺส ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานํ ปญฺญเปนฺติฯ

(ง) ตมญฺโญ เอวมาห – ‘‘อตฺถิ โข, โภ, เอโส อตฺตา ยํ ตฺวํ วเทสิฯ เนโส นตฺถีติ วทามิฯ โน จ โข, โภ, อยํ อตฺตา เอตฺตาวตา ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต โหติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ยเทว ตตฺถ สุขปีติ เจตโส อาโภโค, เอเตน เอตํ โอฬาริกํ อกฺขายติฯ ยโต โข, โภ, อยํ อตฺตา สุขสฺส จ ปหานา…เป.… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, เอตฺตาวตา โข, โภ, อยํ อตฺตา ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานปฺปตฺโต โหตี’’ติฯ อิตฺเถเก สโต สตฺตสฺส ปรมทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานํ ปญฺญเปนฺติฯ อิเม ปญฺจ ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานวาทาฯ

ปญฺจกํฯ

6. ฉกฺกนิทฺเทโส

(1) ฉ วิวาทมูลานิ

[944] ตตฺถ กตมานิ ฉ วิวาทมูลานิ? โกโธ, มกฺโข, อิสฺสา, สาเฐยฺยํ, ปาปิจฺฉตา, สนฺทิฏฺฐิปรามาสิตา – อิมานิ ฉ วิวาทมูลานิฯ

(2) ฉ ฉนฺทราคา

ตตฺถ กตเม ฉ ฉนฺทราคา? ฉนฺทราคา เคหสิตา ธมฺมาฯ มนาปิเยสุ รูเปสุ เคหสิโต ราโค สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค, มนาปิเยสุ สทฺเทสุ…เป.… มนาปิเยสุ คนฺเธสุ…เป.… มนาปิเยสุ รเสสุ…เป.… มนาปิเยสุ โผฏฺฐพฺเพสุ…เป.… มนาปิเยสุ ธมฺเมสุ เคหสิโต ราโค สาราโค จิตฺตสฺส สาราโค – อิเม ฉ ฉนฺทราคาฯ