เมนู

อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต, สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ สงฺขารสมฺปยุตฺตํ, วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปํ วิญฺญาณสมฺปยุตฺตํ นามํ, นามรูปปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ นามรูปสมฺปยุตฺตํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส ฉฏฺฐายตนสมฺปยุตฺโต, ผสฺสปจฺจยา เวทนา ผสฺสสมฺปยุตฺตา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา เวทนาสมฺปยุตฺตา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ; อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต, สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ สงฺขารสมฺปยุตฺตํ, วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปํ วิญฺญาณสมฺปยุตฺตํ นามํ, นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ นามสมฺปยุตฺตํ ฉฏฺฐายตนํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส ฉฏฺฐายตนสมฺปยุตฺโต, ผสฺสปจฺจยา เวทนา ผสฺสสมฺปยุตฺตา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา เวทนาสมฺปยุตฺตา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ อุปาทานสมฺปยุตฺตํ; อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

สมฺปยุตฺตจตุกฺกํฯ

4. อญฺญมญฺญจตุกฺกํ

[246] อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร, สงฺขารปจฺจยาปิ อวิชฺชา; สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร; วิญฺญาณปจฺจยา นามํ, นามปจฺจยาปิ วิญฺญาณํ; นามปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยาปิ นามํ; ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยาปิ ฉฏฺฐายตนํ; ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยาปิ ผสฺโส; เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยาปิ เวทนา; ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยาปิ ตณฺหา; อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร, สงฺขารปจฺจยาปิ อวิชฺชา; สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร; วิญฺญาณปจฺจยา นามํ, นามปจฺจยาปิ วิญฺญาณํ; นามปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยาปิ นามํ; ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยาปิ ผสฺโส; เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยาปิ เวทนา; ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยาปิ ตณฺหา; อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร, สงฺขารปจฺจยาปิ อวิชฺชา; สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร; วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปํ, นามรูปปจฺจยาปิ วิญฺญาณํ; นามรูปปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยาปิ นามรูปํ; ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยาปิ ฉฏฺฐายตนํ; ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยาปิ ผสฺโส; เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยาปิ เวทนา; ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยาปิ ตณฺหา; อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร, สงฺขารปจฺจยาปิ อวิชฺชา; สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร; วิญฺญาณปจฺจยา นามรูปํ, นามรูปปจฺจยาปิ วิญฺญาณํ; นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยาปิ นามรูปํ; ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยาปิ ฉฏฺฐายตนํ; ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยาปิ ผสฺโส; เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยาปิ เวทนา; ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยาปิ ตณฺหา; อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

อญฺญมญฺญจตุกฺกํฯ

มาติกา

[247] สงฺขารปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… วิญฺญาณปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… นามปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… ฉฏฺฐายตนปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… ผสฺสปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… เวทนาปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… ตณฺหาปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… อุปาทานปจฺจยา อวิชฺชา…เป.… อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร, สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยา นามํ, นามปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

มาติกาฯ

5. ปจฺจยจตุกฺกํ

[248] กตเม ธมฺมา อกุสลา? ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมิํ สมเย อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร, สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณปจฺจยา นามํ, นามปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ, ฉฏฺฐายตนปจฺจยา ผสฺโส, ผสฺสปจฺจยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา ตณฺหา, ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ, อุปาทานปจฺจยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจฺจยา ชรามรณํฯ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ

[249] ตตฺถ กตมา อวิชฺชา? ยํ อญฺญาณํ อทสฺสนํ…เป.… อวิชฺชาลงฺคี โมโห อกุสลมูลํ – อยํ วุจฺจติ ‘‘อวิชฺชา’’ฯ

ตตฺถ กตโม อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร? ยา เจตนา สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ [เจตยิตตฺตํ (สี. ก.)] – อยํ วุจฺจติ ‘‘อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร’’ฯ

ตตฺถ กตมํ สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ? ยํ จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มโน มนายตนํ มนินฺทฺริยํ วิญฺญาณํ วิญฺญาณกฺขนฺโธ ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณํ’’ฯ

ตตฺถ กตมํ วิญฺญาณปจฺจยา นามํ? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘วิญฺญาณปจฺจยา นามํ’’ฯ

ตตฺถ กตมํ นามปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ? ยํ จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มโน มนายตนํ มนินฺทฺริยํ วิญฺญาณํ วิญฺญาณกฺขนฺโธ ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุ – อิทํ วุจฺจติ ‘‘นามปจฺจยา ฉฏฺฐายตนํ’’ฯ