4. อปญฺญตฺเต ปญฺญตฺตวคฺโค

[500] …เป.… อปญฺญตฺเต ปญฺญตฺตํ, ปญฺญตฺเต อนุปญฺญตฺตํ…เป.… สมฺมุขาวินโย ปญฺญตฺโต…เป.… สติวินโย ปญฺญตฺโต…เป.… อมูฬฺหวินโย ปญฺญตฺโต…เป.… ปฏิญฺญาตกรณํ ปญฺญตฺตํ…เป.… เยภุยฺยสิกา ปญฺญตฺตา…เป.… ตสฺสปาปิยสิกา ปญฺญตฺตา…เป.… ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโต สงฺฆสุฏฺฐุตาย, สงฺฆผาสุตาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทุมฺมงฺกูนํ ปุคฺคลานํ นิคฺคหาย, เปสลานํ ภิกฺขูนํ ผาสุวิหาราย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทิฏฺฐธมฺมิกานํ อาสวานํ สํวราย, สมฺปรายิกานํ อาสวานํ ปฏิฆาตาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทิฏฺฐธมฺมิกานํ เวรานํ สํวราย, สมฺปรายิกานํ เวรานํ ปฏิฆาตาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทิฏฺฐธมฺมิกานํ วชฺชานํ สํวราย, สมฺปรายิกานํ วชฺชานํ ปฏิฆาตาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทิฏฺฐธมฺมิกานํ ภยานํ สํวราย, สมฺปรายิกานํ ภยานํ ปฏิฆาตาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทิฏฺฐธมฺมิกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ สํวราย, สมฺปรายิกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปฏิฆาตาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ คิหีนํ อนุกมฺปาย, ปาปิจฺฉานํ ปกฺขุปจฺเฉทาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ อปฺปสนฺนานํ ปสาทาย, ปสนฺนานํ ภิยฺโยภาวาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ สทฺธมฺมฏฺฐิติยา, วินยานุคฺคหาย – อิเม ทฺเว อตฺถวเส ปฏิจฺจ ตถาคเตน สาวกานํ ติณวตฺถารโก ปญฺญตฺโตฯ

อปญฺญตฺเต ปญฺญตฺตวคฺโค นิฏฺฐิโต จตุตฺโถฯ

5. นวสงฺคหวคฺโค

[501] นวสงฺคหา – วตฺถุสงฺคโห, วิปตฺติสงฺคโห อาปตฺติสงฺคโห, นิทานสงฺคโห, ปุคฺคลสงฺคโห, ขนฺธสงฺคโห, สมุฏฺฐานสงฺคโห, อธิกรณสงฺคโห, สมถสงฺคโหติฯ

อธิกรเณ สมุปฺปนฺเน สเจ อุโภ อตฺถปจฺจตฺถิกา อาคจฺฉนฺติ อุภินฺนมฺปิ วตฺถุ อาโรจาเปตพฺพํฯ อุภินฺนมฺปิ วตฺถุ อาโรจาเปตฺวา อุภินฺนมฺปิ ปฏิญฺญา โสตพฺพาฯ อุภินฺนมฺปิ ปฏิญฺญํ สุตฺวา อุโภปิ วตฺตพฺพา – ‘‘อมฺหากํ อิมสฺมิํ อธิกรเณ วูปสมิเต [วูปสเมปิ (ก.)] อุโภปิ ตุฏฺฐา ภวิสฺสถา’’ติฯ สเจ อาหํสุ – ‘‘อุโภปิ ตุฏฺฐา ภวิสฺสามา’’ติ, สงฺเฆน ตํ อธิกรณํ สมฺปฏิจฺฉิตพฺพํฯ สเจ อลชฺชุสฺสนฺนา โหติ, ปริสา อุพฺพาหิกาย วูปสเมตพฺพํฯ สเจ พาลุสฺสนฺนา โหติ, ปริสา วินยธโร ปริเยสิตพฺโพ เยน ธมฺเมน เยน วินเยน เยน สตฺถุสาสเนน ตํ อธิกรณํ วูปสมฺมติฯ ตถา ตํ อธิกรณํ วูปสเมตพฺพํฯ

วตฺถุ ชานิตพฺพํ, โคตฺตํ ชานิตพฺพํ, นามํ ชานิตพฺพํ, อาปตฺติ ชานิตพฺพาฯ

เมถุนธมฺโมติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – ปาราชิกนฺติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

อทินฺนาทานนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – ปาราชิกนฺติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

มนุสฺสวิคฺคโหติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – ปาราชิกนฺติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

อุตฺตริมนุสฺสธมฺโมติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – ปาราชิกนฺติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

สุกฺกวิสฺสฏฺฐีติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

กายสํสคฺโคติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

ทุฏฺฐุลฺลวาจาติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

อตฺตกามนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

สญฺจริตฺตนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

สญฺญาจิกาย กุฏิํ การาปนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

มหลฺลกํ วิหารํ การาปนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

ภิกฺขุํ อมูลเกน ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํสนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

ภิกฺขุํ อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํสนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

สงฺฆเภทกสฺส ภิกฺขุโน ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

เภทกานุวตฺตกานํ ภิกฺขูนํ ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

ทุพฺพจสฺส ภิกฺขุโน ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จฯ

กุลทูสกสฺส ภิกฺขุโน ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – สงฺฆาทิเสโสติ นามญฺเจว อาปตฺติ จ…เป.…ฯ

อนาทริยํ ปฏิจฺจ อุทเก อุจฺจารํ วา ปสฺสาวํ วา เขฬํ วา กรณนฺติ วตฺถุ เจว โคตฺตญฺจ – ทุกฺกฏนฺติ นามญฺเจว อาปตฺติ จาติฯ

นวสงฺคหวคฺโค นิฏฺฐิโต ปญฺจโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อปโลกนํ ญตฺติ จ, ทุติยํ จตุตฺเถน จ;

วตฺถุ ญตฺติ อนุสฺสาวนํ, สีมา ปริสเมว จฯ

สมฺมุขา ปฏิปุจฺฉา จ, ปฏิญฺญา วินยารโห;

วตฺถุ สงฺฆปุคฺคลญฺจ, ญตฺติํ น ปจฺฉา ญตฺติ จฯ

วตฺถุํ สงฺฆปุคฺคลญฺจ, สาวนํ อกาเลน จ;

อติขุทฺทกา มหนฺตา จ, ขณฺฑจฺฉายา นิมิตฺตกาฯ

พหินที สมุทฺเท จ, ชาตสฺสเร จ ภินฺทติ;

อชฺโฌตฺถรติ สีมาย, จตุ ปญฺจ จ วคฺคิกาฯ

ทส วีสติวคฺคา จ, อนาหฏา จ อาหฏา;

กมฺมปตฺตา ฉนฺทารหา, กมฺมารหา จ ปุคฺคลาฯ

อปโลกนํ ปญฺจฏฺฐานํ, ญตฺติ จ นวฐานิกา;

ญตฺติ ทุติยํ สตฺตฏฺฐานํ, จตุตฺถา สตฺตฐานิกาฯ

สุฏฺฐุ ผาสุ จ ทุมฺมงฺกุ, เปสลา จาปิ อาสวา;

เวรวชฺชภยญฺเจว, อกุสลํ คิหีนญฺจฯ

ปาปิจฺฉา อปฺปสนฺนานํ, ปสนฺนา ธมฺมฏฺฐปนา;

วินยานุคฺคหา เจว, ปาติโมกฺขุทฺเทเสน จฯ

ปาติโมกฺขญฺจ ฐปนา, ปวารณญฺจ ฐปนํ;

ตชฺชนียา นิยสฺสญฺจ, ปพฺพาชนีย ปฏิสารณี;

อุกฺเขปน ปริวาสํ, มูลมานตฺตอพฺภานํ;

โอสารณํ นิสฺสารณํ, ตเถว อุปสมฺปทาฯ

อปโลกนญตฺติ จ, ทุติยญฺจ จตุตฺถกํ;

อปญฺญตฺเตนุปญฺญตฺตํ, สมฺมุขาวินโย สติฯ

อมูฬฺหปฏิเยภุยฺย, ปาปิย ติณวตฺถารกํ;

วตฺถุ วิปตฺติ อาปตฺติ, นิทานํ ปุคฺคเลน จฯ

ขนฺธา เจว สมุฏฺฐานา, อธิกรณเมว จ;

สมถา สงฺคหา เจว, นามอาปตฺติกา ตถาติฯ

ปริวาโร นิฏฺฐิโตฯ

ปริวารปาฬิ นิฏฺฐิตาฯ