เมนู

3. ปาจิตฺติยาทิปญฺหา

[481]

อธิฏฺฐิตํ รชนาย รตฺตํ;

กปฺปกตมฺปิ สนฺตํ;

ปริภุญฺชนฺตสฺส อาปตฺติ;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

อตฺถงฺคเต สูริเย ภิกฺขุ มํสานิ ขาทติ;

น อุมฺมตฺตโก น จ ปน ขิตฺตจิตฺโต;

น จาปิ โส เวทนาฏฺโฏ ภเวยฺย;

น จสฺส โหติ อาปตฺติ;

โส จ ธมฺโม สุคเตน เทสิโต;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

น รตฺตจิตฺโต น จ ปน เถยฺยจิตฺโต;

น จาปิ โส ปรํ มรณาย เจตยิ;

สลากํ เทนฺตสฺส โหติ เฉชฺชํ;

ปฏิคฺคณฺหนฺตสฺส ถุลฺลจฺจยํ;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

น จาปิ อารญฺญกํ สาสงฺกสมฺมตํ;

น จาปิ สงฺเฆน สมฺมุติ ทินฺนา;

น จสฺส กถินํ อตฺถตํ ตตฺเถว;

จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา คจฺเฉยฺย อฑฺฒโยชนํ;

ตตฺเถว อรุณํ อุคฺคจฺฉนฺตสฺส อนาปตฺติ;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

กายิกานิ น วาจสิกานิ;

สพฺพานิ นานาวตฺถุกานิ;

อปุพฺพํ อจริมํ อาปชฺเชยฺย เอกโต;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

วาจสิกานิ น กายิกานิ;

สพฺพานิ นานาวตฺถุกานิ;

อปุพฺพํ อจริมํ อาปชฺเชยฺย เอกโต;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

ติสฺสิตฺถิโย เมถุนํ ตํ น เสเว;

ตโย ปุริเส ตโย อนริยปณฺฑเก;

น จาจเร เมถุนํ พฺยญฺชนสฺมิํ;

เฉชฺชํ สิยา เมถุนธมฺมปจฺจยา;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

มาตรํ จีวรํ ยาเจ, โน จ สงฺเฆ [โน สํฆสฺส (ก.), โน จ สํฆสฺส (สฺยา.), โน เจ สํฆสฺส (สี.)] ปริณตํ;

เกนสฺส โหติ อาปตฺติ, อนาปตฺติ จ ญาตเก;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

กุทฺโธ อาราธโก โหติ, กุทฺโธ โหติ ครหิโย;

อถ โก นาม โส ธมฺโม, เยน กุทฺโธ ปสํสิโย;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

ตุฏฺโฐ อาราธโก โหติ, ตุฏฺโฐ โหติ ครหิโย;

อถ โก นาม โส ธมฺโม, เยน ตุฏฺโฐ ครหิโย;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

สงฺฆาทิเสสํ ถุลฺลจฺจยํ;

ปาจิตฺติยํ ปาฏิเทสนียํ;

ทุกฺกฏํ อาปชฺเชยฺย เอกโต;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

อุโภ ปริปุณฺณวีสติวสฺสา;

อุภินฺนํ เอกุปชฺฌาโย;

เอกาจริโย เอกา กมฺมวาจา;

เอโก อุปสมฺปนฺโน เอโก อนุปสมฺปนฺโน;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

อกปฺปกตํ นาปิ รชนาย รตฺตํ;

เตน นิวตฺโถ เยน กามํ วเชยฺย;

น จสฺส โหติ อาปตฺติ;

โส จ ธมฺโม สุคเตน เทสิโต;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

เทติ น ปฏิคฺคณฺหาติ, ปฏิคฺคโห เตน น วิชฺชติ;

อาปชฺชติ ครุกํ น ลหุกํ, ตญฺจ ปริโภคปจฺจยา;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

น เทติ น ปฏิคฺคณฺหาติ, ปฏิคฺคโห เตน น วิชฺชติ;

อาปชฺชติ ลหุกํ น ครุกํ, ตญฺจ ปริโภคปจฺจยา;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

อาปชฺชติ ครุกํ สาวเสสํ;

ฉาเทติ อนาทริยํ ปฏิจฺจ;

น ภิกฺขุนี โน จ ผุเสยฺย วชฺชํ;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตาฯ

เสทโมจนคาถา นิฏฺฐิตาฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อสํวาโส อวิสฺสชฺชิ, ทส จ อนุกฺขิตฺตโก;

อุเปติ ธมฺมํ อุพฺภกฺขกํ, ตโต สญฺญาจิกา จ ทฺเวฯ

กายิกญฺจ ครุกํ, น กายิกํ น วาจสิกํ [น กายิกํ สุนาสิตํ (สฺยา.)];

อนาลปนฺโต สิกฺขา จ, อุโภ จ จตุโร ชนาฯ

อิตฺถี เตลญฺจ นิสฺสคฺคิ, ภิกฺขุ จ ปทวีติโย;

นิวตฺโถ จ น จ ญตฺติ, น มาตรํ ปิตรํ หเนฯ

อโจทยิตฺวา โจทยิตฺวา, ฉินฺทนฺตํ สจฺจเมว จ;

อธิฏฺฐิตญฺจตฺถงฺคเต, น รตฺตํ น จารญฺญกํฯ

กายิกา วาจสิกา จ, ติสฺสิตฺถี จาปิ มาตรํ;

กุทฺโธ อาราธโก ตุฏฺโฐ, สงฺฆาทิเสสา จ อุโภฯ

อกปฺปกตํ น เทติ, น เทตาปชฺชตี ครุํ;

เสทโมจนิกา คาถา, ปญฺหา วิญฺญูหิ วิภาวิตาติ [วิญฺญูวิภาวิตา (สี. สฺยา.)]

ปญฺจวคฺโค

1. กมฺมวคฺโค

[482] จตฺตาริ กมฺมานิฯ อปโลกนกมฺมํ, ญตฺติกมฺมํ, ญตฺติทุติยกมฺมํ, ญตฺติจตุตฺถกมฺมํ – อิมานิ จตฺตาริ กมฺมานิฯ กติหากาเรหิ วิปชฺชนฺติ? อิมานิ จตฺตาริ กมฺมานิ ปญฺจหากาเรหิ วิปชฺชนฺติ – วตฺถุโต วา ญตฺติโต วา อนุสฺสาวนโต วา สีมโต วา ปริสโต วาฯ

[483] กถํ วตฺถุโต กมฺมานิ วิปชฺชนฺติ? สมฺมุขากรณียํ กมฺมํ อสมฺมุขา กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; ปฏิปุจฺฉากรณียํ กมฺมํ อปฏิปุจฺฉา กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; ปฏิญฺญาย กรณียํ กมฺมํ อปฏิญฺญาย กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; สติวินยารหสฺส อมูฬฺหวินยํ เทติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; อมูฬฺหวินยารหสฺส ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส ตชฺชนียกมฺมํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; ตชฺชนียกมฺมารหสฺส นิยสฺสกมฺมํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; นิยสฺสกมฺมารหสฺส ปพฺพาชนียกมฺมํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส ปฏิสารณียกมฺมํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส อุกฺเขปนียกมฺมํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส ปริวาสํ เทติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ ; ปริวาสารหํ มูลาย ปฏิกสฺสติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; มูลายปฏิกสฺสนารหสฺส มานตฺตํ เทติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; มานตฺตารหํ อพฺเภติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; อพฺภานารหํ อุปสมฺปาเทติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; อนุโปสเถ อุโปสถํ กโรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํ; อปวารณาย ปวาเรติ, วตฺถุวิปนฺนํ อธมฺมกมฺมํฯ เอวํ วตฺถุโต กมฺมานิ วิปชฺชนฺติฯ

[484] กถํ ญตฺติโต กมฺมานิ วิปชฺชนฺติ? ปญฺจหากาเรหิ ญตฺติโต กมฺมานิ วิปชฺชนฺติ – วตฺถุํ น ปรามสติ, สงฺฆํ น ปรามสติ, ปุคฺคลํ น ปรามสติ, ญตฺติํ น ปรามสติ, ปจฺฉา วา ญตฺติํ ฐเปติ – อิเมหิ ปญฺจหากาเรหิ ญตฺติโต กมฺมานิ วิปชฺชนฺติฯ