เมนู

อุปาลิ ทาสโก เจว, โสณโก สิคฺคโว ตถา;

โมคฺคลิปุตฺเตน ปญฺจมา, เอเต ชมฺพุสิริวฺหเยฯ …เป.…;

เอเต นาคา มหาปญฺญา, วินยญฺญู มคฺคโกวิทา;

วินยํ ทีเป ปกาเสสุํ, ปิฏกํ ตมฺพปณฺณิยาติฯ

วชฺชปฺปฏิจฺฉาทนปจฺจยา ปาราชิกํ กตฺถ ปญฺญตฺตนฺติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺตํฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี ชานํ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺนํ ภิกฺขุนิํ เนวตฺตนา ปฏิโจเทสิ น คณสฺส อาโรเจสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยา ปาราชิกํ กตฺถ ปญฺญตฺตนฺติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺตํฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี สมคฺเคน สงฺเฆน อุกฺขิตฺตํ อริฏฺฐํ ภิกฺขุํ คทฺธพาธิปุพฺพํ อนุวตฺติ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

อฏฺฐมํ วตฺถุํ ปริปูรณปจฺจยา ปาราชิกํ กตฺถ ปญฺญตฺตนฺติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺตํฯ กํ อารพฺภาติ? ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อฏฺฐมํ วตฺถุํ ปริปูเรสุํ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

ปาราชิกา นิฏฺฐิตาฯ

2. สงฺฆาทิเสสกณฺฑาทิ

[248] ยํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อุสฺสยวาทิกาย ภิกฺขุนิยา อฑฺฑํ กรณปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโต? กํ อารพฺภ? กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ…เป.… เกนาภตนฺติ?

ยํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อุสฺสยวาทิกาย ภิกฺขุนิยา อฑฺฑํ กรณปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี อุสฺสยวาทิกา วิหริ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ อตฺถิ ตตฺถ ปญฺญตฺติ, อนุปญฺญตฺติ, อนุปฺปนฺนปญฺญตฺตีติ? เอกา ปญฺญตฺติฯ อนุปญฺญตฺติ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ ตสฺมิํ นตฺถิฯ สพฺพตฺถปญฺญตฺติ, ปเทสปญฺญตฺตีติ? สพฺพตฺถปญฺญตฺติฯ สาธารณปญฺญตฺติ, อสาธารณปญฺญตฺตีติ? อสาธารณปญฺญตฺติฯ เอกโตปญฺญตฺติ, อุภโตปญฺญตฺตีติ? เอกโตปญฺญตฺติฯ จตุนฺนํ ปาติโมกฺขุทฺเทสานํ กตฺโถคธํ กตฺถ ปริยาปนฺนนฺติ? นิทาโนคธํ นิทานปริยาปนฺนํฯ กตเมน อุทฺเทเสน อุทฺเทสํ อาคจฺฉตีติ? ตติเยน อุทฺเทเสน อุทฺเทสํ อาคจฺฉติฯ จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ กตมา วิปตฺตีติ? สีลวิปตฺติฯ สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ กตโม อาปตฺติกฺขนฺโธติ? สงฺฆาทิเสสาปตฺติกฺขนฺโธฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ กติหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐาตีติ? ทฺวีหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐาติ – สิยา กายโต จ วาจโต จ สมุฏฺฐาติ, น จิตฺตโต; สิยา กายโต จ วาจโต จิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ…เป.… เกนาภตนฺติ? ปรมฺปราภตํ –

อุปาลิ ทาสโก เจว, โสณโก สิคฺคโว ตถา;

โมคฺคลิปุตฺเตน ปญฺจมา, เอเต ชมฺพุสิริวฺหเยฯ …เป.…;

เอเต นาคา มหาปญฺญา, วินยญฺญู มคฺคโกวิทา;

วินยํ ทีเป ปกาเสสุํ, ปิฏกํ ตมฺพปณฺณิยาติฯ

โจริํ วุฏฺฐาปนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี โจริํ วุฏฺฐาเปสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ ทฺวีหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐาติ – สิยา วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ, น กายโต; สิยา กายโต จ วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ…เป.…ฯ

เอกา คามนฺตรํ คมนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? อญฺญตรา ภิกฺขุนี เอกา คามนฺตรํ คจฺฉิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติ, ติสฺโส อนุปญฺญตฺติโยฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ปฐมปาราชิเก…เป.…ฯ

สมคฺเคน สงฺเฆน อุกฺขิตฺตํ ภิกฺขุนิํ ธมฺเมน วินเยน สตฺถุสาสเนน อนปโลเกตฺวา การกสงฺฆํ อนญฺญาย คณสฺส ฉนฺทํ โอสารณปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี สมคฺเคน สงฺเฆน อุกฺขิตฺตํ ภิกฺขุนิํ ธมฺเมน วินเยน สตฺถุสาสเนน อนปโลเกตฺวา การกสงฺฆํ อนญฺญาย คณสฺส ฉนฺทํ โอสาเรสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

อวสฺสุตาย ภิกฺขุนิยา อวสฺสุตสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ภุญฺชนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? สุนฺทรีนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? สุนฺทรีนนฺทา ภิกฺขุนี อวสฺสุตา อวสฺสุตสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส หตฺถโต อามิสํ ปฏิคฺคเหสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ปฐมปาราชิเก…เป.…ฯ

‘‘กิํ เต, อยฺเย, เอโส ปุริสปุคฺคโล กริสฺสติ อวสฺสุโต วา อนวสฺสุโต วา, ยโต ตฺวํ อนวสฺสุตา! อิงฺฆ, อยฺเย, ยํ เต เอโส ปุริสปุคฺคโล เทติ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ตํ ตฺวํ สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาท วา ภุญฺช วา’’ติ อุยฺโยชนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? อญฺญตรา ภิกฺขุนี – ‘‘กิํ เต, อยฺเย, เอโส ปุริสปุคฺคโล กริสฺสติ อวสฺสุโต วา อนวสฺสุโต วา, ยโต ตฺวํ อนวสฺสุตา! อิงฺฆ, อยฺเย, ยํ เต เอโส ปุริสปุคฺคโล เทติ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ตํ ตฺวํ สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาท วา ภุญฺช วา’’ติ อุยฺโยเชสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ ตีหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐาติ…เป.…ฯ

กุปิตาย อนตฺตมนาย ภิกฺขุนิยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? จณฺฑกาฬิํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ

กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? จณฺฑกาฬี ภิกฺขุนี กุปิตา อนตฺตมนา เอวํ อวจ – ‘‘พุทฺธํ ปจฺจาจิกฺขามิ, ธมฺมํ ปจฺจาจิกฺขามิ, สงฺฆํ ปจฺจาจิกฺขามิ, สิกฺขํ ปจฺจาจิกฺขามี’’ติ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

กิสฺมิญฺจิเทว อธิกรเณ ปจฺจากตาย ภิกฺขุนิยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? จณฺฑกาฬิํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? จณฺฑกาฬี ภิกฺขุนี กิสฺมิญฺจิเทว อธิกรเณ ปจฺจากตา กุปิตา อนตฺตมนา เอวํ อวจ – ‘‘ฉนฺทคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย, โทสคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย, โมหคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย, ภยคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย’’ติ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

สํสฏฺฐานํ ภิกฺขุนีนํ ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย สํสฏฺฐา วิหริํสุ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

‘‘สํสฏฺฐา , อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถา’’ติ อุยฺโยเชนฺติยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญตฺโตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺโตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี – ‘‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตมฺเห นานา วิหริตฺถา’’ติ อุยฺโยเชสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐาติ – ธุรนิกฺเขเป…เป.…ฯ

ทธิํ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชนปจฺจยา ปาฏิเทสนียํ กตฺถ ปญฺญตฺตนฺติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญตฺตํฯ กํ อารพฺภาติ? ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย ทธิํ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชิํสุ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติ, เอกา อนุปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฏฺฐานานํ จตูหิ สมุฏฺฐาเนหิ สมุฏฺฐาติ…เป.…

กตฺถปญฺญตฺติวาโร นิฏฺฐิโต ปฐโมฯ

2. กตาปตฺติวาโร