[1511] กตเม ธมฺมา นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ? ยตฺถ ทฺเว ตีณิ นีวรณานิ เอกโต อุปฺปชฺชนฺติ – อิเม ธมฺมา นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จฯ

[1512] กตเม ธมฺมา นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา? ฐเปตฺวา นีวรเณ, อวเสสํ อกุสลํ – อิเม ธมฺมา นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณาฯ นีวรณวิปฺปยุตฺตา ธมฺมา น วตฺตพฺพา – นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จาติปิ, นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณาติปิฯ

[1513] กตเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา นีวรณิยา? ตีสุ ภูมีสุ กุสลํ, ตีสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ, สพฺพญฺจ รูปํ – อิเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา นีวรณิยาฯ

[1514] กตเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา อนีวรณิยา? จตฺตาโร มคฺคา อปริยาปนฺนา, จตฺตาริ จ สามญฺญผลานิ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา อนีวรณิยาฯ นีวรณสมฺปยุตฺตา ธมฺมา น วตฺตพฺพา – นีวรณวิปฺปยุตฺตา นีวรณิยาติปิ, นีวรณวิปฺปยุตฺตา อนีวรณิยาติปิฯ

ปรามาสโคจฺฉกํ

[1515] กตเม ธมฺมา ปรามาสา? ทิฏฺฐิปรามาโส จตูสุ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺเตสุ จิตฺตุปฺปาเทสุ อุปฺปชฺชติ – อิเม ธมฺมา ปรามาสาฯ

[1516] กตเม ธมฺมา โน ปรามาสา? ฐเปตฺวา ปรามาสํ อวเสสํ อกุสลํ, จตูสุ ภูมีสุ กุสลํ, จตูสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ, รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา โน ปรามาสาฯ

[1517] กตเม ธมฺมา ปรามฏฺฐา? ตีสุ ภูมีสุ กุสลํ, อกุสลํ, ตีสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ, สพฺพญฺจ รูปํ – อิเม ธมฺมา ปรามฏฺฐาฯ

[1518] กตเม ธมฺมา อปรามฏฺฐา? จตฺตาโร มคฺคา อปริยาปนฺนา, จตฺตาริ จ สามญฺญผลานิ นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา อปรามฏฺฐาฯ

[1519] กตเม ธมฺมา ปรามาสสมฺปยุตฺตา? จตฺตาโร ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตจิตฺตุปฺปาทา, เอตฺถุปฺปนฺนํ ปรามาสํ ฐเปตฺวา – อิเม ธมฺมา ปรามาสสมฺปยุตฺตาฯ

[1520] กตเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา? จตฺตาโร ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตจิตฺตุปฺปาทา , ทฺเว โทมนสฺสสหคตจิตฺตุปฺปาทา, วิจิกิจฺฉาสหคโต จิตฺตุปฺปาโท, อุทฺธจฺจสหคโต จิตฺตุปฺปาโท, จตูสุ ภูมีสุ กุสลํ, จตูสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ, รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตาฯ ปรามาโส น วตฺตพฺโพ – ปรามาสสมฺปยุตฺโตติปิ, ปรามาสวิปฺปยุตฺโตติปิฯ

[1521] กตเม ธมฺมา ปรามาสา เจว ปรามฏฺฐา จ? โส เอว ปรามาโส ปรามาโส เจว ปรามฏฺโฐ จฯ

[1522] กตเม ธมฺมา ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสา? ฐเปตฺวา ปรามาสํ อวเสสํ อกุสลํ, ตีสุ ภูมีสุ กุสลํ, ตีสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ, สพฺพญฺจ รูปํ – อิเม ธมฺมา ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสาฯ อปรามฏฺฐา ธมฺมา น วตฺตพฺพา – ปรามาสา เจว ปรามฏฺฐา จาติปิ, ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสาติปิฯ

[1523] กตเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ปรามฏฺฐา? จตฺตาโร ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตโลภสหคตจิตฺตุปฺปาทา, ทฺเว โทมนสฺสสหคตจิตฺตุปฺปาทา, วิจิกิจฺฉาสหคโต จิตฺตุปฺปาโท, อุทฺธจฺจสหคโต จิตฺตุปฺปาโท, ตีสุ ภูมีสุ กุสลํ, ตีสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ, สพฺพญฺจ รูปํ – อิเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ปรามฏฺฐาฯ

[1524] กตเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา อปรามฏฺฐา? จตฺตาโร มคฺคา อปริยาปนฺนา, จตฺตาริ จ สามญฺญผลานิ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา อปรามฏฺฐาฯ ปรามาสา จ ปรามาสสมฺปยุตฺตา จ ธมฺมา น วตฺตพฺพา – ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ปรามฏฺฐาติปิ, ปรามาสวิปฺปยุตฺตา อปรามฏฺฐาติปิฯ

มหนฺตรทุกํ

[1525] กตเม ธมฺมา สารมฺมณา? จตูสุ ภูมีสุ กุสลํ, อกุสลํ, จตูสุ ภูมีสุ วิปาโก, ตีสุ ภูมีสุ กิริยาพฺยากตํ – อิเม ธมฺมา สารมฺมณาฯ

[1526] กตเม ธมฺมา อนารมฺมณา? รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา อนารมฺมณาฯ

[1527] กตเม ธมฺมา จิตฺตา? จกฺขุวิญฺญาณํ, โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, กายวิญฺญาณํ, มโนธาตุ, มโนวิญฺญาณธาตุ – อิเม ธมฺมา จิตฺตาฯ

[1528] กตเม ธมฺมา โน จิตฺตา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ, รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา โน จิตฺตาฯ

[1529] กตเม ธมฺมา เจตสิกา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา เจตสิกาฯ

[1530] กตเม ธมฺมา อเจตสิกา? จิตฺตญฺจ, รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา อเจตสิกาฯ

[1531] กตเม ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตาฯ

[1532] กตเม ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตา? รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตาฯ จิตฺตํ น วตฺตพฺพํ – จิตฺเตน สมฺปยุตฺตนฺติปิ, จิตฺเตน วิปฺปยุตฺตนฺติปิฯ

[1533] กตเม ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺฐา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺฐาฯ

[1534] กตเม ธมฺมา จิตฺตวิสํสฏฺฐา? รูปญฺจ, นิพฺพานญฺจ – อิเม ธมฺมา จิตฺตวิสํสฏฺฐาฯ จิตฺตํ น วตฺตพฺพํ – จิตฺเตน สํสฏฺฐนฺติปิ, จิตฺเตน วิสํสฏฺฐนฺติปิฯ