[1176] กตเม ธมฺมา นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จ? กามจฺฉนฺทนีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ กามจฺฉนฺทนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, พฺยาปาทนีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ พฺยาปาทนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, ถินมิทฺธนีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ ถินมิทฺธนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, กุกฺกุจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ กุกฺกุจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, วิจิกิจฺฉานีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ วิจิกิจฺฉานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, กามจฺฉนฺทนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ กามจฺฉนฺทนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, พฺยาปาทนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ พฺยาปาทนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ ถินมิทฺธนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, กุกฺกุจฺจนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ กุกฺกุจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, วิจิกิจฺฉานีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ วิจิกิจฺฉานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อวิชฺชานีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ, อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรเณน นีวรณญฺเจว นีวรณสมฺปยุตฺตญฺจ – อิเม ธมฺมา นีวรณา เจว นีวรณสมฺปยุตฺตา จฯ

[1177] กตเม ธมฺมา นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณา? เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา สมฺปยุตฺตา, เต ธมฺเม ฐเปตฺวา เวทนากฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา นีวรณสมฺปยุตฺตา เจว โน จ นีวรณาฯ

[1178] กตเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา นีวรณิยา? เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา วิปฺปยุตฺตา สาสวา กุสลาพฺยากตา ธมฺมา กามาวจรา, รูปาวจรา, อรูปาวจรา; รูปกฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา นีวรณิยาฯ

[1179] กตเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา อนีวรณิยา? อปริยาปนฺนา มคฺคา จ, มคฺคผลานิ จ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา นีวรณวิปฺปยุตฺตา อนีวรณิยาฯ

ปรามาสโคจฺฉกํ

[1180] กตเม ธมฺมา ปรามาสา? ทิฏฺฐิปรามาโสฯ

[1181] ตตฺถ กตโม ทิฏฺฐิปรามาโส? สสฺสโต โลโกติ วา, อสสฺสโต โลโกติ วา, อนฺตวา โลโกติ วา, อนนฺตวา โลโกติ วา, ตํ ชีวํ ตํ สรีรนฺติ วา, อญฺญํ ชีวํ อญฺญํ สรีรนฺติ วา, โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ วา, น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ วา, โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ วา, เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรํ มรณาติ วาः ยา เอวรูปา ทิฏฺฐิ ทิฏฺฐิคตํ ทิฏฺฐิคหนํ ทิฏฺฐิกนฺตาโร ทิฏฺฐิวิสูกายิกํ ทิฏฺฐิวิปฺผนฺทิตํ ทิฏฺฐิสํโยชนํ คาโห ปติฏฺฐาโห อภินิเวโส ปรามาโส กุมฺมคฺโค มิจฺฉาปโถ มิจฺฉตฺตํ ติตฺถายตนํ วิปริยาสคฺคาโห – อยํ วุจฺจติ ทิฏฺฐิปรามาโสฯ สพฺพาปิ มิจฺฉาทิฏฺฐิ ทิฏฺฐิปรามาโสฯ

อิเม ธมฺมา ปรามาสาฯ

[1182] กตเม ธมฺมา โน ปรามาสา? เต ธมฺเม ฐเปตฺวา อวเสสา กุสลากุสลาพฺยากตา ธมฺมา กามาวจรา, รูปาวจรา, อรูปาวจรา, อปริยาปนฺนา; เวทนากฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ; สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา โน ปรามาสาฯ

[1183] กตเม ธมฺมา ปรามฏฺฐา? สาสวา กุสลากุสลาพฺยากตา ธมฺมา กามาวจรา, รูปาวจรา, อรูปาวจรา; รูปกฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา ปรามฏฺฐาฯ

[1184] กตเม ธมฺมา อปรามฏฺฐา? อปริยาปนฺนา มคฺคา จ, มคฺคผลานิ จ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา อปรามฏฺฐาฯ

[1185] กตเม ธมฺมา ปรามาสสมฺปยุตฺตา? เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา สมฺปยุตฺตา เวทนากฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา ปรามาสสมฺปยุตฺตาฯ

[1186] กตเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา? เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา วิปฺปยุตฺตา เวทนากฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ; สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตาฯ

[1187] กตเม ธมฺมา ปรามาสา เจว ปรามฏฺฐา จ? สฺเวว ปรามาโส ปรามาโส เจว ปรามฏฺโฐ จฯ

[1188] กตเม ธมฺมา ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสา? เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา ปรามฏฺฐา, เต ธมฺเม ฐเปตฺวา อวเสสา สาสวา กุสลากุสลาพฺยากตา ธมฺมา กามาวจรา, รูปาวจรา, อรูปาวจรา; รูปกฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา ปรามฏฺฐา เจว โน จ ปรามาสาฯ

[1189] กตเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ปรามฏฺฐา? เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา วิปฺปยุตฺตา สาสวา กุสลากุสลาพฺยากตา ธมฺมา กามาวจรา, รูปาวจรา อรูปาวจรา; รูปกฺขนฺโธ…เป.… วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา ปรามฏฺฐาฯ

[1190] กตเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา อปรามฏฺฐา? อปริยาปนฺนา มคฺคา จ, มคฺคผลานิ จ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา ปรามาสวิปฺปยุตฺตา อปรามฏฺฐาฯ

มหนฺตรทุกํ

[1191] กตเม ธมฺมา สารมฺมณา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ, วิญฺญาณกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา สารมฺมณาฯ

[1192] กตเม ธมฺมา อนารมฺมณา? สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา อนารมฺมณาฯ

[1193] กตเม ธมฺมา จิตฺตา? จกฺขุวิญฺญาณํ, โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, กายวิญฺญาณํ, มโนธาตุ, มโนวิญฺญาณธาตุ – อิเม ธมฺมา จิตฺตาฯ

[1194] กตเม ธมฺมา โน จิตฺตา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ, สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา โน จิตฺตาฯ

[1195] กตเม ธมฺมา เจตสิกา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา เจตสิกาฯ

[1196] กตเม ธมฺมา อเจตสิกา? จิตฺตญฺจ, สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา อเจตสิกาฯ

[1197] กตเม ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา จิตฺตสมฺปยุตฺตาฯ

[1198] กตเม ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตา? สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา จิตฺตวิปฺปยุตฺตาฯ จิตฺตํ น วตฺตพฺพํ – จิตฺเตน สมฺปยุตฺตนฺติปิ, จิตฺเตน วิปฺปยุตฺตนฺติปิฯ

[1199] กตเม ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺฐา? เวทนากฺขนฺโธ, สญฺญากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ – อิเม ธมฺมา จิตฺตสํสฏฺฐาฯ

[1200] กตเม ธมฺมา จิตฺตวิสํสฏฺฐา? สพฺพญฺจ รูปํ, อสงฺขตา จ ธาตุ – อิเม ธมฺมา จิตฺตวิสํสฏฺฐาฯ จิตฺตํ น วตฺตพฺพํ – จิตฺเตน สํสฏฺฐนฺติปิ, จิตฺเตน วิสํสฏฺฐนฺติปิฯ