เมนู

6. เนรยิกคฺคิอุณฺหภาวปญฺโห

[6] ราชา อาห ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ตุมฺเห ภณถ ‘ปากติกอคฺคิโต เนรยิโก อคฺคิ มหาภิตาปตโร โหติ, ขุทฺทโกปิ ปาสาโณ ปากติเก อคฺคิมฺหิ ปกฺขิตฺโต ทิวสมฺปิ ปจฺจมาโน [ธมมาโน (สี. ปี.)] น วิลยํ คจฺฉติ, กูฏาคารมตฺโตปิ ปาสาโณ เนรยิกคฺคิมฺหิ ปกฺขิตฺโต ขเณน วิลยํ คจฺฉตี’ติ, เอตํ วจนํ น สทฺทหามิ, เอวญฺจ ปน วเทถ ‘เย จ ตตฺถ อุปฺปนฺนา สตฺตา, เต อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺตี’ติ, ตมฺปิ วจนํ น สทฺทหามี’’ติฯ

เถโร อาห ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ยา ตา สนฺติ มกรินิโยปิ สุสุมารินิโยปิ กจฺฉปินิโยปิ โมรินิโยปิ กโปตินิโยปิ, กิํนุ ตา กกฺขฬานิ ปาสาณานิ สกฺขราโย จ ขาทนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, ขาทนฺตี’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตานิ ตาสํ กุจฺฉิยํ โกฏฺฐพฺภนฺตรคตานิ วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ ‘‘โย ปน ตาสํ กุจฺฉิยํ คพฺโภ, โสปิ วิลยํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘น หิ ภนฺเต’’ติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติ? ‘‘มญฺญามิ, ภนฺเต, กมฺมาธิกเตน น วิลยํ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมาธิกเตน เนรยิกา สตฺตา อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺติฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา – ‘โส น ตาว กาลํ กโรติ, ยาว น ตํ ปาปกมฺมํ พฺยนฺตีโหตี’’’ติฯ

‘‘ภิยฺโย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ยา ตา สนฺติ สีหินิโยปิ พฺยคฺฆินิโยปิ ทีปินิโยปิ กุกฺกุรินิโยปิ, กิํนุ ตา กกฺขฬานิ อฏฺฐิกานิ มํสานิ ขาทนฺตีติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, ขาทนฺตี’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตานิ ตาสํ กุจฺฉิยํ โกฏฺฐพฺภนฺตรคตานิ วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ ‘‘โย ปน ตาสํ กุจฺฉิยํ คพฺโภ, โสปิ วิลยํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘น หิ ภนฺเต’’ติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติ? ‘‘มญฺญามิ, ภนฺเต, กมฺมาธิกเตน น วิลยํ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมาธิกเตน เนรยิกา สตฺตา อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ

‘‘ภิยฺโย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, ยา ตา สนฺติ โยนกสุขุมาลินิโยปิ ขตฺติยสุขุมาลินิโยปิ พฺราหฺมณสุขุมาลินิโยปิ คหปติสุขุมาลินิโยปิ, กิํนุ ตา กกฺขฬานิ ขชฺชกานิ มํสานิ ขาทนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, ขาทนฺตี’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตานิ ตาสํ กุจฺฉิยํ โกฏฺฐพฺภนฺตรคตานิ วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, วิลยํ คจฺฉนฺตี’’ติฯ

‘‘โย ปน ตาสํ กุจฺฉิยํ คพฺโภ โสปิ วิลยํ คจฺฉตี’’ติ? ‘‘น หิ ภนฺเต’’ติฯ ‘‘เกน การเณนา’’ติฯ ‘‘มญฺญามิ, ภนฺเต, กมฺมาธิกเตน น วิลยํ คจฺฉตี’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมาธิกเตน เนรยิกา สตฺตา อเนกานิปิ วสฺสสหสฺสานิ นิรเย ปจฺจมานา น วิลยํ คจฺฉนฺติฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา – ‘‘โส น ตาว กาลํ กโรติ, ยาว น ตํ ปาปกมฺมํ พฺยนฺตีโหตี’’ติฯ

‘‘กลฺโลสิ, ภนฺเต นาคเสนา’’ติฯ

เนรยิกคฺคิอุณฺหภาวปญฺโห ฉฏฺโฐฯ

7. ปถวิสนฺธารกปญฺโห

[7] ราชา อาห ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ตุมฺเห ภณถ ‘อยํ มหา ปถวี อุทเก ปติฏฺฐิตา, อุทกํ วาเต ปติฏฺฐิตํ, วาโต อากาเส ปติฏฺฐิโต’ติ, เอตมฺปิ วจนํ น สทฺทหามี’’ติฯ เถโร ธมฺมกรเกน [ธมฺมกรเณน (ก.)] อุทกํ คเหตฺวา ราชานํ มิลินฺทํ สญฺญาเปสิ ‘‘ยถา, มหาราช, อิมํ อุทกํ วาเตน อาธาริตํ, เอวํ ตมฺปิ อุทกํ วาเตน อาธาริต’’นฺติฯ

‘‘กลฺโลสิ , ภนฺเต นาคเสนา’’ติฯ

ปถวิสนฺธารกปญฺโห สตฺตโมฯ