เมนู

5. ภวนฺตสงฺขารชายมานปญฺโห

[5] ราชา อาห ‘‘ภนฺเต นาคเสน, อตฺถิ เกจิ สงฺขารา, เย อภวนฺตา ชายนฺตี’’ติ? ‘‘นตฺถิ, มหาราช, เกจิ สงฺขารา, เย อภวนฺตา ชายนฺติ, ภวนฺตา เยว โข, มหาราช, สงฺขารา ชายนฺตี’’ติฯ

‘‘โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, มหาราช, อิทํ เคหํ อภวนฺตํ ชาตํ, ยตฺถ ตฺวํ นิสินฺโนสี’’ติ? ‘‘นตฺถิ กิญฺจิ, ภนฺเต, อิธ อภวนฺตํ ชาตํ, ภวนฺตํ เยว ชาตํ, อิมานิ โข, ภนฺเต, ทารูนิ วเน อเหสุํ, อยญฺจ มตฺติกา ปถวิยํ อโหสิ, อิตฺถีนญฺจ ปุริสานญฺจ ตชฺเชน วายาเมน เอวมิทํ เคหํ นิพฺพตฺต’’นฺติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, นตฺถิ เกจิ สงฺขารา, เย อภวนฺตา ชายนฺติ, ภวนฺตา เยว สงฺขารา ชายนฺตี’’ติฯ

‘‘ภิยฺโย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ยถา, มหาราช, เย เกจิ พีชคามภูตคามา ปถวิยํ นิกฺขิตฺตา อนุปุพฺเพน วุฑฺฒิํ วิรูฬฺหิํ เวปุลฺลํ อาปชฺชมานา ปุปฺผานิ จ ผลานิ จ ทเทยฺยุํ, น เต รุกฺขา อภวนฺตา ชาตา, ภวนฺตา เยว เต รุกฺขา ชาตาฯ เอวเมว โข, มหาราช, นตฺถิ เกจิ สงฺขารา, เย อภวนฺตา ชายนฺติ, ภวนฺตา เยว เต สงฺขารา ชายนฺตี’’ติฯ

‘‘ภิยฺโย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ยถา, มหาราช, กุมฺภกาโร ปถวิยา มตฺติกํ อุทฺธริตฺวา นานาภาชนานิ กโรติ, น ตานิ ภาชนานิ อภวนฺตานิ ชาตานิ, ภวนฺตานิ เยว ชาตานิฯ เอวเมว โข, มหาราช, นตฺถิ เกจิ สงฺขารา, เย อภวนฺตา ชายนฺติ, ภวนฺตา เยว สงฺขารา ชายนฺตี’’ติฯ

‘‘ภิยฺโย โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ยถา, มหาราช, วีณาย ปตฺตํ น สิยา, จมฺมํ น สิยา, โทณิ น สิยา, ทณฺโฑ น สิยา, อุปวีโณ น สิยา, ตนฺติโย น สิยุํ, โกโณ น สิยา, ปุริสสฺส จ ตชฺโช วายาโม น สิยา, ชาเยยฺย สทฺโท’’ติ? ‘‘น หิ ภนฺเต’’ติฯ ‘‘ยโต จ โข, มหาราช, วีณาย ปตฺตํ สิยา, จมฺมํ สิยา, โทณิ สิยา, ทณฺโฑ สิยา, อุปวีโณ สิยา, ตนฺติโย สิยุํ, โกโณ สิยา, ปุริสสฺส จ ตชฺโช วายาโม สิยา, ชาเยยฺย สทฺโท’’ติ? ‘‘อาม, ภนฺเต, ชาเยยฺยา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, นตฺถิ เกจิ สงฺขารา, เย อภวนฺตา ชายนฺติ, ภวนฺตา เยว โข สงฺขารา ชายนฺตี’’ติฯ