เมนู

อิทํ , มหาราช, กาฬายสสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน –

‘‘‘ทสฺสนมฺหิ ปริโสธิโต [ปริโสธิเก (สี. ก.)] นโร, อริยธมฺเม นิยโต วิเสสคู;

นปฺปเวธติ อเนกภาคโส, สพฺพโส จ มุขภาวเมว โส’’’ติฯ

กาฬายสงฺคปญฺโห ทุติโยฯ

3. ฉตฺตงฺคปญฺโห

[3] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘ฉตฺตสฺส ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, ฉตฺตํ อุปริ มุทฺธนิ จรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน กิเลสานํ อุปริ มุทฺธนิ จเรน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, ฉตฺตสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, ฉตฺตํ มุทฺธนุปตฺถมฺภํ โหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน โยนิโส มนสิการุปตฺถมฺเภน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, ฉตฺตสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, ฉตฺตํ วาตาตปเมฆวุฏฺฐิโย ปฏิหนติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน นานาวิธทิฏฺฐิปุถุสมณพฺราหฺมณานํ [มหาวาต (ก.)] มตวาตติวิธคฺคิสนฺตาปกิเลสวุฏฺฐิโย ปฏิหนฺตพฺพา ฯ อิทํ, มหาราช, ฉตฺตสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน สาริปุตฺเตน ธมฺมเสนาปตินา –

‘‘‘ยถาปิ ฉตฺตํ วิปุลํ, อจฺฉิทฺทํ ถิรสํหิตํ;

วาตาตปํ นิวาเรติ, มหตี เมฆวุฏฺฐิโยฯ

‘‘‘ตเถว พุทฺธปุตฺโตปิ, สีลฉตฺตธโร สุจิ;

กิเลสวุฏฺฐิํ วาเรติ, สนฺตาปติวิธคฺคโย’’’ติฯ

ฉตฺตงฺคปญฺโห ตติโยฯ

4. เขตฺตงฺคปญฺโห

[4] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘เขตฺตสฺส ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, เขตฺตํ มาติกาสมฺปนฺนํ โหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สุจริตวตฺตปฺปฏิวตฺตมาติกาสมฺปนฺเนน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, เขตฺตสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, เขตฺตํ มริยาทาสมฺปนฺนํ โหติ, ตาย จ มริยาทาย อุทกํ รกฺขิตฺวา ธญฺญํ ปริปาเจติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สีลหิริมริยาทาสมฺปนฺเนน ภวิตพฺพํ, ตาย จ สีลหิริมริยาทาย สามญฺญํ รกฺขิตฺวา จตฺตาริ สามญฺญผลานิ คเหตพฺพานิฯ อิทํ, มหาราช, เขตฺตสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, เขตฺตํ อุฏฺฐานสมฺปนฺนํ โหติ, กสฺสกสฺส หาสชนกํ อปฺปมฺปิ พีชํ วุตฺตํ พหุ โหติ, พหุ วุตฺตํ พหุตรํ โหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อุฏฺฐานสมฺปนฺเนน วิปุลผลทายินา ภวิตพฺพํ, ทายกานํ หาสชนเกน ภวิตพฺพํ, ยถา อปฺปํ ทินฺนํ พหุ โหติ, พหุ ทินฺนํ พหุตรํ โหติฯ อิทํ, มหาราช, เขตฺตสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน อุปาลินา วินยธเรน –

‘‘‘เขตฺตูปเมน ภวิตพฺพํ, อุฏฺฐานวิปุลทายินา;

เอส เขตฺตวโร นาม, โย ททาติ วิปุลํ ผล’’’นฺติฯ

เขตฺตงฺคปญฺโห จตุตฺโถฯ

5. อคทงฺคปญฺโห

[5] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘อคทสฺส ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติฯ ‘‘ยถา, มหาราช, อคเท กิมี น สณฺฐหนฺติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน มานเส กิเลสา น สณฺฐเปตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, อคทสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ