เมนู

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, ปทุมํ อปฺปมตฺตเกนปิ อนิเลน เอริตํ จลติฯ เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อปฺปมตฺตเกสุปิ กิเลเสสุ สํยโม กรณีโย, ภยทสฺสาวินา วิหริตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, ปทุมสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน ‘อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสู’ติฯ

ปทุมงฺคปญฺโห ทุติโยฯ

3. พีชงฺคปญฺโห

[3] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘พีชสฺส ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ทฺเว องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, พีชํ อปฺปกมฺปิ สมานํ ภทฺทเก เขตฺเต วุตฺตํ เทเว สมฺมา ธารํ ปเวจฺฉนฺเต สุพหูนิ ผลานิ อนุทสฺสติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน ยถา ปฏิปาทิตํ สีลํ เกวลํ สามญฺญผลมนุทสฺสติฯ เอวํ สมฺมา ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, พีชสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, พีชํ สุปริโสธิเต เขตฺเต โรปิตํ ขิปฺปเมว สํวิรูหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน มานสํ สุปริคฺคหิตํ สุญฺญาคาเร ปริโสธิตํ สติปฏฺฐานเขตฺตวเร ขิตฺตํ ขิปฺปเมว วิรูหติฯ อิทํ, มหาราช, พีชสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํ ฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน อนุรุทฺเธน –

‘‘‘ยถาปิ เขตฺเต [ยถา เขตฺเต (สี.)] ปริสุทฺเธ, พีชญฺจสฺส ปติฏฺฐิตํ;

วิปุลํ ตสฺส ผลํ โหติ, อปิ โตเสติ กสฺสกํฯ

‘‘‘ตเถว โยคิโน จิตฺตํ, สุญฺญาคาเร วิโสธิตํ;

สติปฏฺฐานเขตฺตมฺหิ, ขิปฺปเมว วิรูหตี’’’ติฯ

พีชงฺคปญฺโห ตติโยฯ

4. สาลกลฺยาณิกงฺคปญฺโห

[4] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘สาลกลฺยาณิกาย เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’นฺติ ยํ วเทสิ, กตมํ ตํ เอกํ องฺคํ คเหตพฺพ’’นฺติ? ‘‘ยถา, มหาราช, สาลกลฺยาณิกา นาม อนฺโตปถวิยํ เยว อภิวฑฺฒติ หตฺถสตมฺปิ ภิยฺโยปิ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน จตฺตาริ สามญฺญผลานิ จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา ฉฬภิญฺญาโย เกวลญฺจ สมณธมฺมํ สุญฺญาคาเร เยว ปริปูรยิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สาลกลฺยาณิกาย เอกํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตมฺเปตํ, มหาราช, เถเรน ราหุเลน –

‘‘‘สาลกลฺยาณิกา นาม, ปาทโป ธรณีรุโห;

อนฺโตปถวิยํ เยว, สตหตฺโถปิ วฑฺฒติฯ

‘‘‘ยถา กาลมฺหิ สมฺปตฺเต, ปริปาเกน โส ทุโม;

อุคฺคญฺฉิตฺวาน เอกาหํ, สตหตฺโถปิ วฑฺฒติฯ

‘‘‘เอวเมวาหํ มหาวีร, สาลกลฺยาณิกา วิย;

อพฺภนฺตเร สุญฺญาคาเร, ธมฺมโต อภิวฑฺฒยิ’’’นฺติฯ

สาลกลฺยาณิกงฺคปญฺโห จตุตฺโถฯ

5. นาวงฺคปญฺโห

[5] ‘‘ภนฺเต นาคเสน, ‘นาวาย ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ตีณิ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, นาวา พหุวิธทารุสงฺฆาฏสมวาเยน พหุมฺปิ ชนํ ตารยติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อาจารสีลคุณวตฺตปฺปฏิวตฺตพหุวิธธมฺมสงฺฆาฏสมวาเยน สเทวโก โลโก ตารยิตพฺโพฯ อิทํ, มหาราช, นาวาย ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ

‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, นาวา พหุวิธอูมิตฺถนิตเวควิสฏมาวฏฺฏเวคํ สหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน พหุวิธกิเลสอูมิเวคํ ลาภสกฺการยสสิโลกปูชนวนฺทนา ปรกุเลสุ นินฺทาปสํสาสุขทุกฺขสมฺมานนวิมานนพหุวิธโทสอูมิเวคญฺจ สหิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, นาวาย ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ