อาโลโก สนฺนิสฺสยตาย ปจฺจโย, มนสิกาโร สภาโว เหตุ ฯ สงฺขารา วิญฺญาณสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ วิญฺญาณํ นามรูปสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ นามรูปํ สฬายตนสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ สฬายตนํ ผสฺสสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ผสฺโส เวทนาย ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ เวทนา ตณฺหาย ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ตณฺหา อุปาทานสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ อุปาทานํ ภวสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ภโว ชาติยา ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ชาติ ชรามรณสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ชรามรณํ โสกสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ โสโก ปริเทวสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ปริเทโว ทุกฺขสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ ทุกฺขํ โทมนสฺสสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ โทมนสฺสํ อุปายาสสฺส ปจฺจโย, สภาโว เหตุฯ เอวํ โย โกจิ อุปนิสฺสโย สพฺโพ โส ปริกฺขาโรฯ เตนาห อายสฺมา มหากจฺจายโน ‘‘เย ธมฺมา ยํ ธมฺมํ ชนยนฺตี’’ติฯ

นิยุตฺโต ปริกฺขาโร หาโรฯ

16. สมาโรปนหารวิภงฺโค

[50] ตตฺถ กตโม สมาโรปโน หาโร? ‘‘เย ธมฺมา ยํมูลา, เย เจกตฺถา ปกาสิตา มุนินา’’ติฯ

เอกสฺมิํ ปทฏฺฐาเน ยตฺตกานิ ปทฏฺฐานานิ โอตรนฺติ, สพฺพานิ ตานิ สมาโรปยิตพฺพานิฯ ยถา อาวฏฺเฏ หาเร พหุกานิ ปทฏฺฐานานิ โอตรนฺตีติฯ ตตฺถ สมาโรปนา จตุพฺพิธา ปทฏฺฐานํ, เววจนํ, ภาวนา, ปหานมิติฯ

ตตฺถ กตมา ปทฏฺฐาเนน สมาโรปนา?

‘‘สพฺพปาปสฺส อกรณํ, กุสลสฺส อุปสมฺปทา;

สจิตฺตปริโยทปนํ, เอตํ พุทฺธาน สาสน’’นฺติฯ

ตสฺส กิํ ปทฏฺฐานํ? ตีณิ สุจริตานิ – กายสุจริตํ วจีสุจริตํ มโนสุจริตํ – อิทํ ปทฏฺฐานํ; ตตฺถ ยํ กายิกญฺจ วาจสิกญฺจ สุจริตํ, อยํ สีลกฺขนฺโธฯ มโนสุจริเต ยา อนภิชฺฌา อพฺยาปาโท จ, อยํ สมาธิกฺขนฺโธฯ ยา สมฺมาทิฏฺฐิ, อยํ ปญฺญากฺขนฺโธฯ