2. อุทฺเทสวาโร

[1] ตตฺถ กตเม โสฬส หารา? เทสนา วิจโย ยุตฺติ ปทฏฺฐาโน ลกฺขโณ จตุพฺยูโห อาวฏฺโฏ วิภตฺติ ปริวตฺตโน เววจโน ปญฺญตฺติ โอตรโณ โสธโน อธิฏฺฐาโน ปริกฺขาโร สมาโรปโน อิติฯ

ตสฺสานุคีติ

เทสนา วิจโย ยุตฺติ, ปทฏฺฐาโน จ ลกฺขโณ;

จตุพฺยูโห จ อาวฏฺโฏ, วิภตฺติ ปริวตฺตโนฯ

เววจโน จ ปญฺญตฺติ, โอตรโณ จ โสธโน;

อธิฏฺฐาโน ปริกฺขาโร, สมาโรปโน โสฬโส [โสฬส (สี.)]ฯ

เอเต โสฬส หารา, ปกิตฺติตา อตฺถโต อสํกิณฺณา;

เอเตสญฺเจว ภวติ, วิตฺถารตยา นยวิภตฺตีติฯ

[2] ตตฺถ กตเม ปญฺจ นยา? นนฺทิยาวฏฺโฏ ติปุกฺขโล สีหวิกฺกีฬิโต ทิสาโลจโน องฺกุโส อิติฯ

ตสฺสานุคีติ

ปฐโม นนฺทิยาวฏฺโฏ, ทุติโย จ ติปุกฺขโล;

สีหวิกฺกีฬิโต นาม, ตติโย นยลญฺชโก [นยลญฺฉโก (สี.)]ฯ

ทิสาโลจนมาหํสุ , จตุตฺถํ นยมุตฺตมํ;

ปญฺจโม องฺกุโส นาม, สพฺเพ ปญฺจ นยา คตาติฯ

[3] ตตฺถ กตมานิ อฏฺฐารส มูลปทานิ? นว ปทานิ กุสลานิ นว ปทานิ อกุสลานิฯ ตตฺถ กตมานิ นว ปทานิ อกุสลานิ, ตณฺหา อวิชฺชา โลโภ โทโส โมโห สุภสญฺญา สุขสญฺญา นิจฺจสญฺญา อตฺตสญฺญาติ, อิมานิ นว ปทานิ อกุสลานิ, ยตฺถ สพฺโพ อกุสลปกฺโข สงฺคหํ สโมสรณํ คจฺฉติฯ

ตตฺถ กตมานิ นว ปทานิ กุสลานิ? สมโถ วิปสฺสนา อโลโภ อโทโส อโมโห อสุภสญฺญา ทุกฺขสญฺญา อนิจฺจสญฺญา อนตฺตสญฺญาติ, อิมานิ นว ปทานิ กุสลานิ, ยตฺถ สพฺโพ กุสลปกฺโข สงฺคหํ สโมสรณํ คจฺฉติฯ

ตตฺริทํ อุทฺทานํ

ตณฺหา จ อวิชฺชาปิ จ, โลโภ โทโส ตเถว โมโห จ;

จตุโร จ วิปลฺลาสา, กิเลสภูมี นว ปทานิฯ

สมโถ จ วิปสฺสนา จ, กุสลานิ จ ยานิ ตีณิ มูลานิ;

จตุโร สติปฏฺฐานา, อินฺทฺริยภูมี นว ปทานิฯ

นวหิ จ ปเทหิ กุสลา, นวหิ จ ยุชฺชนฺติ อกุสลปกฺขา;

เอเต โข มูลปทา, ภวนฺติ อฏฺฐารส ปทานีติฯ

อุทฺเทสวาโรฯ

3. นิทฺเทสวาโร

[4] ตตฺถ สงฺเขปโต เนตฺติ กิตฺติตาฯ

หารสงฺเขโป

[1]

อสฺสาทาทีนวตา , นิสฺสรณมฺปิ จ ผลํ อุปาโย จ;

อาณตฺตี จ ภควโต, โยคีนํ เทสนาหาโรฯ

[2]

ยํ ปุจฺฉิตญฺจ วิสฺสชฺชิตญฺจ, สุตฺตสฺส ยา จ อนุคีติ;

สุตฺตสฺส โย ปวิจโย, หาโร วิจโยติ นิทฺทิฏฺโฐฯ

[3]

สพฺเพสํ หารานํ, ยา ภูมี โย จ โคจโร เตสํ;

ยุตฺตายุตฺตปริกฺขา, หาโร ยุตฺตีติ นิทฺทิฏฺโฐฯ

[4]

ธมฺมํ เทเสติ ชิโน, ตสฺส จ ธมฺมสฺส ยํ ปทฏฺฐานํ;

อิติ ยาว สพฺพธมฺมา, เอโส หาโร ปทฏฺฐาโนฯ

[5]

วุตฺตมฺหิ เอกธมฺเม, เย ธมฺมา เอกลกฺขณา เกจิ;

วุตฺตา ภวนฺติ สพฺเพ, โส หาโร ลกฺขโณ นามฯ

[6]

เนรุตฺตมธิปฺปาโย, พฺยญฺชนมถ เทสนานิทานญฺจ;

ปุพฺพาปรานุสนฺธี, เอโส หาโร จตุพฺยูโหฯ

[7]

เอกมฺหิ ปทฏฺฐาเน, ปริเยสติ เสสกํ ปทฏฺฐานํ;

อาวฏฺฏติ ปฏิปกฺเข, อาวฏฺโฏ นาม โส หาโรฯ

[8]