[58] กติ สงฺขารุเปกฺขา กุสลา, กติ อกุสลา, กติ อพฺยากตา? ปนฺนรส สงฺขารุเปกฺขา กุสลา, ติสฺโส สงฺขารุเปกฺขา อพฺยากตาฯ นตฺถิ สงฺขารุเปกฺขา อกุสลาฯ

ปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา, อฏฺฐ จิตฺตสฺส โคจรา;

ปุถุชฺชนสฺส ทฺเว โหนฺติ, ตโย เสกฺขสฺส โคจรา;

ตโย จ วีตราคสฺส, เยหิ จิตฺตํ วิวฏฺฏติฯ

อฏฺฐ สมาธิสฺส ปจฺจยา, ทส ญาณสฺส โคจรา;

อฏฺฐารส สงฺขารุเปกฺขา, ติณฺณํ วิโมกฺขาน ปจฺจยาฯ

อิเม อฏฺฐารสาการา, ปญฺญา ยสฺส ปริจฺจิตา;

กุสโล สงฺขารุเปกฺขาสุ, นานาทิฏฺฐีสุ น กมฺปตีติฯ

ตํ ญาตฏฺเฐน ญาณํ, ปชานนฏฺเฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํ’’ฯ

สงฺขารุเปกฺขาญาณนิทฺเทโส นวโมฯ

10. โคตฺรภุญาณนิทฺเทโส

[59] กถํ พหิทฺธา วุฏฺฐานวิวฏฺฏเน ปญฺญา โคตฺรภุญาณํ? อุปฺปาทํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ ปวตฺตํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ นิมิตฺตํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ อายูหนํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ ปฏิสนฺธิํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ คติํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ นิพฺพตฺติํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ อุปปตฺติํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ ชาติํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ ชรํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ พฺยาธิํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ มรณํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ โสกํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ ปริเทวํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ อุปายาสํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ พหิทฺธา สงฺขารนิมิตฺตํ อภิภุยฺยตีติ – โคตฺรภุฯ อนุปฺปาทํ ปกฺขนฺทตีติ – โคตฺรภุฯ อปฺปวตฺตํ ปกฺขนฺทตีติ – โคตฺรภุ…เป.… นิโรธํ นิพฺพานํ ปกฺขนฺทตีติ – โคตฺรภุฯ

อุปฺปาทํ อภิภุยฺยิตฺวา อนุปฺปาทํ ปกฺขนฺทตีติ – โคตฺรภุฯ ปวตฺตํ อภิภุยฺยิตฺวา อปฺปวตฺตํ ปกฺขนฺทตีติ – โคตฺรภุฯ