อุปฺปาโท สงฺขารา, อนุปฺปาโท นิพฺพานนฺติ – สนฺติปเท ญาณํฯ ปวตฺตํ สงฺขารา, อปฺปวตฺตํ นิพฺพานนฺติ – สนฺติปเท ญาณํ…เป.… อุปายาโส สงฺขารา, อนุปายาโส นิพฺพานนฺติ – สนฺติปเท ญาณํฯ

อุปฺปาทญฺจ ปวตฺตญฺจ, นิมิตฺตํ ทุกฺขนฺติ ปสฺสติ;

อายูหนํ ปฏิสนฺธิํ, ญาณํ อาทีนเว อิทํฯ

อนุปฺปาทํ อปฺปวตฺตํ, อนิมิตฺตํ สุขนฺติ จ;

อนายูหนํ อปฺปฏิสนฺธิํ, ญาณํ สนฺติปเท อิทํฯ

อิทํ อาทีนเว ญาณํ, ปญฺจฐาเนสุ ชายติ;

ปญฺจฐาเน สนฺติปเท, ทส ญาเณ ปชานาติ;

ทฺวินฺนํ ญาณานํ กุสลตา, นานาทิฏฺฐีสุ น กมฺปตีติฯ

ตํ ญาตฏฺเฐน ญาณํ, ปชานนฏฺเฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘ภยตุปฏฺฐาเน ปญฺญา อาทีนเว ญาณํ’’ฯ

อาทีนวญาณนิทฺเทโส อฏฺฐโมฯ

9. สงฺขารุเปกฺขาญาณนิทฺเทโส

[54] กถํ มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา [มุจฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา (ก.)] ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํ? อุปฺปาทํ มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา [อุปฺปาทมุญฺจิตุกมฺยตา… (สฺยา.)] ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํ, ปวตฺตํ มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํ, นิมิตฺตํ มุญฺจิตุกมฺยตา…เป.… อายูหนํ มุญฺจิตุกมฺยตา… ปฏิสนฺธิํ มุญฺจิตุกมฺยตา… คติํ มุญฺจิตุกมฺยตา… นิพฺพตฺติํ มุญฺจิตุกมฺยตา… อุปปตฺติํ มุญฺจิตุกมฺยตา… ชาติํ มุญฺจิตุกมฺยตา… ชรํ มุญฺจิตุกมฺยตา… พฺยาธิํ มุญฺจิตุกมฺยตา… มรณํ มุญฺจิตุกมฺยตา… โสกํ มุญฺจิตุกมฺยตา… ปริเทวํ มุญฺจิตุกมฺยตา…เป.… อุปายาสํ มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํฯ

อุปฺปาโท ทุกฺขนฺติ – มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํฯ ปวตฺตํ ทุกฺขนฺติ – มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํ…เป.… อุปายาโส ทุกฺขนฺติ – มุญฺจิตุกมฺยตาปฏิสงฺขาสนฺติฏฺฐนา ปญฺญา สงฺขารุเปกฺขาสุ ญาณํฯ