อุปฺปนฺนํ วิหิํสาวิตกฺกํ นาธิวาเสติ…เป.… อุปฺปนฺนุปฺปนฺเน ปาปเก อกุสเล ธมฺเม นาธิวาเสติ ปชหติ วิโนเทติ พฺยนฺตีกโรติ อนภาวํ คเมตีติ – ติกฺขปญฺญาฯ อุปฺปนฺนํ ราคํ นาธิวาเสติ ปชหติ วิโนเทติ พฺยนฺตีกโรติ อนภาวํ คเมตีติ – ติกฺขปญฺญาฯ อุปฺปนฺนํ โทสํ…เป.… อุปฺปนฺนํ โมหํ … อุปฺปนฺนํ โกธํ… อุปฺปนฺนํ อุปนาหํ… มกฺขํ… ปฬาสํ… อิสฺสํ… มจฺฉริยํ… มายํ… สาเฐยฺยํ… ถมฺภํ… สารมฺภํ… มานํ… อติมานํ… มทํ… ปมาทํ… สพฺเพ กิเลเส… สพฺเพ ทุจฺจริเต… สพฺเพ อภิสงฺขาเร…เป.… สพฺเพ ภวคามิกมฺเม นาธิวาเสติ ปชหติ วิโนเทติ พฺยนฺตีกโรติ อนภาวํ คเมตีติ – ติกฺขปญฺญาฯ เอกสฺมิํ อาสเน จตฺตาโร จ อริยมคฺคา จตฺตาริ จ สามญฺญผลานิ จตสฺโส ปฏิสมฺภิทาโย ฉ อภิญฺญาโย อธิคตา โหนฺติ สจฺฉิกตา ผสฺสิตา ปญฺญายาติ – ติกฺขปญฺญาฯ ติกฺขปญฺญตาย สํวตฺตนฺตีติ – อยํ ติกฺขปญฺญาฯ

นิพฺเพธิกปญฺญตาย สํวตฺตนฺตีติ กตมา นิพฺเพธิกปญฺญา? อิเธกจฺโจ สพฺพสงฺขาเรสุ อุพฺเพคพหุโล โหติ อุตฺตาสพหุโล อุกฺกณฺฐนพหุโล อรติพหุโล อนภิรติพหุโลฯ พหิมุโข น รมติ สพฺพสงฺขาเรสุฯ อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โลภกฺขนฺธํ นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ – นิพฺเพธิกปญฺญาฯ อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โทสกฺขนฺธํ นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ – นิพฺเพธิกปญฺญาฯ อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โมหกฺขนฺธํ นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ – นิพฺเพธิกปญฺญา ฯ อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โกธํ…เป.… อุปนาหํ… มกฺขํ… ปฬาสํ… อิสฺสํ… มจฺฉริยํ… มายํ… สาเฐยฺยํ… ถมฺภํ… สารมฺภํ… มานํ… อติมานํ… มทํ… ปมาทํ… สพฺเพ กิเลเส… สพฺเพ ทุจฺจริเต… สพฺเพ อภิสงฺขาเร…เป.… สพฺเพ ภวคามิกมฺเม นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ – นิพฺเพธิกปญฺญาฯ นิพฺเพธิกปญฺญตาย สํวตฺตนฺตีติ – อยํ นิพฺเพธิกปญฺญาฯ

อิมา โสฬส ปญฺญาโยฯ อิมาหิ โสฬสหิ ปญฺญาหิ สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ปฏิสมฺภิทปฺปตฺโตฯ

2. ปุคฺคลวิเสสนิทฺเทโส

[8] ทฺเว ปุคฺคลา ปฏิสมฺภิทปฺปตฺตา – เอโก ปุพฺพโยคสมฺปนฺโน, เอโก น ปุพฺพโยคสมฺปนฺโนฯ โย ปุพฺพโยคสมฺปนฺโน โส เตน อติเรโก โหติ, อธิโก โหติ, วิเสโส โหติฯ ตสฺส ญาณํ ปภิชฺชติฯ

ทฺเว ปุคฺคลา ปฏิสมฺภิทปฺปตฺตา, ทฺเวปิ ปุพฺพโยคสมฺปนฺนา – เอโก พหุสฺสุโต, เอโก น พหุสฺสุโต ฯ