3. ทุติยสุตฺตนฺตนิทฺเทโส

[14] ยํ รูปํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ รูปสฺส อสฺสาโทติ – ปหานปฺปฏิเวโธ สมุทยสจฺจํฯ ยํ รูปํ อนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, อยํ รูปสฺส อาทีนโวติ – ปริญฺญาปฏิเวโธ ทุกฺขสจฺจํฯ โย รูปสฺมิํ ฉนฺทราควินโย ฉนฺทราคปฺปหานํ, อิทํ รูปสฺส นิสฺสรณนฺติ – สจฺฉิกิริยาปฏิเวโธ นิโรธสจฺจํฯ ยา อิเมสุ ตีสุ ฐาเนสุ ทิฏฺฐิ สงฺกปฺโป วาจา กมฺมนฺโต อาชีโว วายาโม สติ สมาธิ – ภาวนาปฏิเวโธ มคฺคสจฺจํฯ

ยํ เวทนํ ปฏิจฺจ…เป.… ยํ สญฺญํ ปฏิจฺจ… ยํ สงฺขาเร ปฏิจฺจ… ยํ วิญฺญาณํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ วิญฺญาณสฺส อสฺสาโทติ – ปหานปฺปฏิเวโธ สมุทยสจฺจํฯ ยํ วิญฺญาณํ อนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, อยํ วิญฺญาณสฺส อาทีนโวติ – ปริญฺญาปฏิเวโธ ทุกฺขสจฺจํฯ โย วิญฺญาณสฺมิํ ฉนฺทราควินโย ฉนฺทราคปฺปหานํ, อิทํ วิญฺญาณสฺส นิสฺสรณนฺติ – สจฺฉิกิริยาปฏิเวโธ นิโรธสจฺจํฯ ยา อิเมสุ ตีสุ ฐาเนสุ ทิฏฺฐิ สงฺกปฺโป วาจา กมฺมนฺโต อาชีโว วายาโม สติ สมาธิ – ภาวนาปฏิเวโธ มคฺคสจฺจํฯ

[15] สจฺจนฺติ กติหากาเรหิ สจฺจํ? เอสนฏฺเฐน , ปริคฺคหฏฺเฐน, ปฏิเวธฏฺเฐนฯ กถํ เอสนฏฺเฐน สจฺจํ? ชรามรณํ กิํนิทานํ, กิํสมุทยํ, กิํชาติกํ, กิํปภวนฺติ – เอวํ เอสนฏฺเฐน สจฺจํฯ ชรามรณํ ชาตินิทานํ, ชาติสมุทยํ, ชาติชาติกํ, ชาติปฺปภวนฺติ – เอวํ ปริคฺคหฏฺเฐน สจฺจํฯ ชรามรณญฺจ ปชานาติ, ชรามรณสมุทยญฺจ ปชานาติ, ชรามรณนิโรธญฺจ ปชานาติ, ชรามรณนิโรธคามินิํ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ – เอวํ ปฏิเวธฏฺเฐน สจฺจํฯ

ชาติ กิํนิทานา, กิํสมุทยา, กิํชาติกา, กิํปภวาติ – เอวํ เอสนฏฺเฐน สจฺจํฯ ชาติ ภวนิทานา, ภวสมุทยา, ภวชาติกา, ภวปฺปภวาติ – เอวํ ปริคฺคหฏฺเฐน สจฺจํฯ ชาติญฺจ ปชานาติ, ชาติสมุทยญฺจ ปชานาติ, ชาตินิโรธญฺจ ปชานาติ, ชาตินิโรธคามินิํ ปฏิปทญฺจ ปชานาติ – เอวํ ปฏิเวธฏฺเฐน สจฺจํฯ

ภโว กิํนิทาโน, กิํสมุทโย, กิํชาติโก, กิํปภโวติ – เอวํ เอสนฏฺเฐน สจฺจํ ฯ ภโว อุปาทานนิทาโน, อุปาทานสมุทโย, อุปาทานชาติโก, อุปาทานปฺปภโวติ – เอวํ ปริคฺคหฏฺเฐน สจฺจํฯ