ตติยจฺฉกฺกํ

[156] อตีตานุธาวนํ จิตฺตํ วิกฺเขปานุปติตํ – สมาธิสฺส ปริปนฺโถฯ อนาคตปฏิกงฺขนํ จิตฺตํ วิกมฺปิตํ – สมาธิสฺส ปริปนฺโถฯ ลีนํ จิตฺตํ โกสชฺชานุปติตํ – สมาธิสฺส ปริปนฺโถฯ อติปคฺคหิตํ จิตฺตํ อุทฺธจฺจานุปติตํ – สมาธิสฺส ปริปนฺโถฯ อภินตํ จิตฺตํ ราคานุปติตํ – สมาธิสฺส ปริปนฺโถฯ อปนตํ จิตฺตํ พฺยาปาทานุปติตํ – สมาธิสฺส ปริปนฺโถฯ

อตีตานุธาวนํ จิตฺตํ, อนาคตปฏิกงฺขนํ ลีนํ;

อติปคฺคหิตํ อภินตํ, อปนตํ จิตฺตํ น สมาธิยติฯ

ฉ เอเต อุปกฺกิเลสา, อานาปานสฺสติสมาธิสฺส;

เยหิ อุปกฺกิลิฏฺฐสงฺกปฺโป, อธิจิตฺตํ นปฺปชานาตีติฯ

[157] อสฺสาสาทิมชฺฌปริโยสานํ สติยา อนุคจฺฉโต อชฺฌตฺตํ วิกฺเขปคเตน จิตฺเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ ปสฺสาสาทิมชฺฌปริโยสานํ สติยา อนุคจฺฉโต พหิทฺธาวิกฺเขปคเตน จิตฺเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อสฺสาสปฏิกงฺขนาย นิกนฺติยา ตณฺหาจริยาย กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ ปสฺสาสปฏิกงฺขนาย นิกนฺติยา ตณฺหาจริยาย กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อสฺสาเสนาภิตุนฺนสฺส ปสฺสาสปฏิลาเภ มุจฺฉิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ ปสฺสาเสนาภิตุนฺนสฺส อสฺสาสปฏิลาเภ มุจฺฉิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ นิมิตฺตํ อาวชฺชโต อสฺสาเส จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อสฺสาสํ อาวชฺชโต นิมิตฺเต จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ นิมิตฺตํ อาวชฺชโต ปสฺสาเส จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ ปสฺสาสํ อาวชฺชโต นิมิตฺเต จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อสฺสาสํ อาวชฺชโต ปสฺสาเส จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ ปสฺสาสํ อาวชฺชโต อสฺสาเส จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตา กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อตีตานุธาวเนน จิตฺเตน วิกฺเขปานุปติเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อนาคตปฏิกงฺขเนน จิตฺเตน วิกมฺปิเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ

ลีเนน จิตฺเตน โกสชฺชานุปติเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อติปคฺคหิเตน จิตฺเตน อุทฺธจฺจานุปติเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อภินเตน จิตฺเตน ราคานุปติเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ อปนเตน จิตฺเตน พฺยาปาทานุปติเตน กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺติ อิญฺชิตา จ ผนฺทิตา จฯ

อานาปานสฺสติ ยสฺส, ปริปุณฺณา อภาวิตา;

กาโยปิ อิญฺชิโต โหติ, จิตฺตมฺปิ โหติ อิญฺชิตํ;

กาโยปิ ผนฺทิโต โหติ, จิตฺตมฺปิ โหติ ผนฺทิตํฯ

อานาปานสฺสติ ยสฺส, ปริปุณฺณา สุภาวิตา;

กาโยปิ อนิญฺชิโต โหติ, จิตฺตมฺปิ โหติ อนิญฺชิตํ;

กาโยปิ อผนฺทิโต โหติ, จิตฺตมฺปิ โหติ อผนฺทิตนฺติฯ

อิเมหิ จ ปน นีวรเณหิ วิสุทฺธจิตฺตสฺส โสฬสวตฺถุกํ อานาปานสฺสติสมาธิํ ภาวยโต ขณิกสโมธานา อิเม อฏฺฐารส อุปกฺกิเลสา อุปฺปชฺชนฺติฯ

อุปกฺกิเลสญาณนิทฺเทโส ตติโยฯ

4. โวทานญาณนิทฺเทโส

[158] กตมานิ เตรส โวทาเน ญาณานิ? อตีตานุธาวนํ จิตฺตํ วิกฺเขปานุปติตํ; ตํ วิวชฺชยิตฺวา เอกฏฺฐาเน สมาทหติ – เอวมฺปิ จิตฺตํ น วิกฺเขปํ คจฺฉติฯ อนาคตปฏิกงฺขนํ จิตฺตํ วิกมฺปิตํ ; ตํ วิวชฺชยิตฺวา ตตฺเถว อธิโมเจติ – เอวมฺปิ จิตฺตํ น วิกฺเขปํ คจฺฉติฯ ลีนํ จิตฺตํ โกสชฺชานุปติตํ; ตํ ปคฺคณฺหิตฺวา โกสชฺชํ ปชหติ – เอวมฺปิ จิตฺตํ น วิกฺเขปํ คจฺฉติฯ อติปคฺคหิตํ จิตฺตํ อุทฺธจฺจานุปติตํ; ตํ วินิคฺคณฺหิตฺวา อุทฺธจฺจํ ปชหติ – เอวมฺปิ จิตฺตํ น วิกฺเขปํ คจฺฉติฯ อภินตํ จิตฺตํ ราคานุปติตํ; ตํ สมฺปชาโน หุตฺวา ราคํ ปชหติ – เอวมฺปิ จิตฺตํ น วิกฺเขปํ คจฺฉติฯ อปนตํ จิตฺตํ พฺยาปาทานุปติตํ; ตํ สมฺปชาโน หุตฺวา พฺยาปาทํ ปชหติ – เอวมฺปิ จิตฺตํ น วิกฺเขปํ คจฺฉติฯ อิเมหิ ฉหิ ฐาเนหิ ปริสุทฺธํ จิตฺตํ ปริโยทาตํ เอกตฺตคตํ โหติฯ