‘‘เย เกจิ, ภิกฺขเว, มยิ นิฏฺฐํ คตา, สพฺเพ เต ทิฏฺฐิสมฺปนฺนาฯ เตสํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺนานํ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ นิฏฺฐา, อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ วิหาย นิฏฺฐาฯ

‘‘เย เกจิ, ภิกฺขเว, มยิ อเวจฺจปฺปสนฺนา, สพฺเพ เต โสตาปนฺนาฯ เตสํ โสตาปนฺนานํ ปญฺจนฺนํ อิธ นิฏฺฐา, ปญฺจนฺนํ อิธ วิหาย นิฏฺฐาฯ กตเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ นิฏฺฐา? สตฺตกฺขตฺตุปรมสฺส , โกลํโกลสฺส, เอกพีชิสฺส, สกทาคามิสฺส, โย จ ทิฏฺเฐว ธมฺเม อรหา – อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ นิฏฺฐาฯ

‘‘กตเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ วิหาย นิฏฺฐา? อนฺตราปรินิพฺพายิสฺส, อุปหจฺจปรินิพฺพายิสฺส, อสงฺขารปรินิพฺพายิสฺส, สสงฺขารปรินิพฺพายิสฺส, อุทฺธํโสตสฺส, อกนิฏฺฐคามิโน – อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ วิหาย นิฏฺฐาฯ

‘‘เย เกจิ, ภิกฺขเว, มยิ อเวจฺจปฺปสนฺนา, สพฺเพ เต โสตาปนฺนาฯ เตสํ โสตาปนฺนานํ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ นิฏฺฐาฯ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ วิหาย นิฏฺฐาติ’’ฯ

ภววิภวทิฏฺฐินิทฺเทโส โสฬสโมฯ

ทิฏฺฐิกถา นิฏฺฐิตาฯ

3. อานาปานสฺสติกถา

1. คณนวาร

[152] โสฬสวตฺถุกํ อานาปานสฺสติสมาธิํ [อานาปานสติสมาธิํ (สี. อฏฺฐ.)] ภาวยโต สมาธิกานิ ทฺเว ญาณสตานิ อุปฺปชฺชนฺติ – อฏฺฐ ปริปนฺเถ [ปริพนฺเธ (ก.)] ญาณานิ, อฏฺฐ จ อุปกาเร ญาณานิ, อฏฺฐารส อุปกฺกิเลเส ญาณานิ, เตรส โวทาเน ญาณานิ, พาตฺติํส สโตการิสฺส [สโตการีสุ (สฺยา.)] ญาณานิ, จตุวีสติ สมาธิวเสน ญาณานิ, ทฺเวสตฺตติ วิปสฺสนาวเสน ญาณานิ, อฏฺฐ นิพฺพิทาญาณานิ, อฏฺฐ นิพฺพิทานุโลมญาณานิ, อฏฺฐ นิพฺพิทาปฏิปฺปสฺสทฺธิญาณานิ, เอกวีสติ วิมุตฺติสุเข ญาณานิฯ

กตมานิ อฏฺฐ ปริปนฺเถ ญาณานิ, อฏฺฐ จ อุปกาเร ญาณานิ? กามจฺฉนฺโท สมาธิสฺส ปริปนฺโถ, เนกฺขมฺมํ สมาธิสฺส อุปการํฯ