น ตสฺส อทฺทิฏฺฐมิธตฺถิ กิญฺจิ, อโถ อวิญฺญาตมชานิตพฺพํ;

สพฺพํ อภิญฺญาสิ ยทตฺถิ เนยฺยํ, ตถาคโต เตน สมนฺตจกฺขูติฯ

สพฺพญฺญุตญาณนิทฺเทโส เตสตฺตติโมฯ

ญาณกถา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทิฏฺฐิกถา

[122] กา ทิฏฺฐิ, กติ ทิฏฺฐิฏฺฐานานิ, กติ ทิฏฺฐิปริยุฏฺฐานานิ, กติ ทิฏฺฐิโย, กติ ทิฏฺฐาภินิเวสา, กตโม ทิฏฺฐิฏฺฐานสมุคฺฆาโตติ?

[1] กา ทิฏฺฐีติ อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ [2] กติ ทิฏฺฐิฏฺฐานานีติ อฏฺฐ ทิฏฺฐิฏฺฐานานิฯ [3] กติ ทิฏฺฐิปริยุฏฺฐานานีติ อฏฺฐารส ทิฏฺฐิปริยุฏฺฐานานิฯ [4] กติ ทิฏฺฐิโยติ โสฬส ทิฏฺฐิโยฯ [5] กติ ทิฏฺฐาภินิเวสาติ ตีณิ สตํ ทิฏฺฐาภินิเวสาฯ [6] กตโม ทิฏฺฐิฏฺฐานสมุคฺฆาโตติ โสตาปตฺติมคฺโค ทิฏฺฐิฏฺฐานสมุคฺฆาโต ฯ

[123] กถํ อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิ? [กติ อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐีติ (สฺยา.)] รูปํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ เวทนํ เอตํ มม…เป.… สญฺญํ เอตํ มม… สงฺขาเร เอตํ มม… วิญฺญาณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ จกฺขุํ เอตํ มม…เป.… โสตํ เอตํ มม… ฆานํ เอตํ มม… ชิวฺหํ เอตํ มม… กายํ เอตํ มม… มนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ รูเป [รูปํ (สฺยา.) ตถา ปญฺจสุ อารมฺมเณสุ เอกวจเนน] เอตํ มม…เป.… สทฺเท เอตํ มม… คนฺเธ เอตํ มม… รเส เอตํ มม… โผฏฺฐพฺเพ เอตํ มม… ธมฺเม เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ จกฺขุวิญฺญาณํ เอตํ มม…เป.… โสตวิญฺญาณํ เอตํ มม… ฆานวิญฺญาณํ เอตํ มม… ชิวฺหาวิญฺญาณํ เอตํ มม… กายวิญฺญาณํ เอตํ มม… มโนวิญฺญาณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

จกฺขุสมฺผสฺสํ เอตํ มม…เป.… โสตสมฺผสฺสํ เอตํ มม… ฆานสมฺผสฺสํ เอตํ มม… ชิวฺหาสมฺผสฺสํ เอตํ มม… กายสมฺผสฺสํ เอตํ มม… มโนสมฺผสฺสํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ จกฺขุสมฺผสฺสชํ เวทนํ…เป.… โสตสมฺผสฺสชํ เวทนํ… ฆานสมฺผสฺสชํ เวทนํ… ชิวฺหาสมฺผสฺสชํ เวทนํ… กายสมฺผสฺสชํ เวทนํ… มโนสมฺผสฺสชํ เวทนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

รูปสญฺญํ เอตํ มม…เป.… สทฺทสญฺญํ เอตํ มม… คนฺธสญฺญํ เอตํ มม… รสสญฺญํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพสญฺญํ เอตํ มม… ธมฺมสญฺญํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ รูปสญฺเจตนํ เอตํ มม…เป.… สทฺทสญฺเจตนํ เอตํ มม… คนฺธสญฺเจตนํ เอตํ มม… รสสญฺเจตนํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพสญฺเจตนํ เอตํ มม… ธมฺมสญฺเจตนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ รูปตณฺหํ เอตํ มม…เป.… สทฺทตณฺหํ เอตํ มม… คนฺธตณฺหํ เอตํ มม… รสตณฺหํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพตณฺหํ เอตํ มม… ธมฺมตณฺหํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ รูปวิตกฺกํ เอตํ มม…เป.… สทฺทวิตกฺกํ เอตํ มม… คนฺธวิตกฺกํ เอตํ มม… รสวิตกฺกํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพวิตกฺกํ เอตํ มม… ธมฺมวิตกฺกํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ รูปวิจารํ เอตํ มม…เป.… สทฺทวิจารํ เอตํ มม… คนฺธวิจารํ เอตํ มม… รสวิจารํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพวิจารํ เอตํ มม… ธมฺมวิจารํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

ปถวีธาตุํ เอตํ มม…เป.… อาโปธาตุํ เอตํ มม… เตโชธาตุํ เอตํ มม… วาโยธาตุํ เอตํ มม… อากาสธาตุํ เอตํ มม… วิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ ปถวีกสิณํ เอตํ มม…เป.… อาโปกสิณํ… เตโชกสิณํ… วาโยกสิณํ … นีลกสิณํ… ปีตกสิณํ… โลหิตกสิณํ… โอทาตกสิณํ… อากาสกสิณํ… วิญฺญาณกสิณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

เกสํ เอตํ มม…เป.… โลมํ เอตํ มม… นขํ เอตํ มม… ทนฺตํ เอตํ มม… ตจํ เอตํ มม… มํสํ เอตํ มม… นฺหารุํ เอตํ มม… อฏฺฐิํ เอตํ มม… อฏฺฐิมิญฺชํ เอตํ มม… วกฺกํ เอตํ มม… หทยํ เอตํ มม… ยกนํ เอตํ มม… กิโลมกํ เอตํ มม… ปิหกํ เอตํ มม… ปปฺผาสํ เอตํ มม… อนฺตํ เอตํ มม… อนฺตคุณํ เอตํ มม… อุทริยํ เอตํ มม… กรีสํ เอตํ มม… ปิตฺตํ เอตํ มม… เสมฺหํ เอตํ มม… ปุพฺพํ เอตํ มม … โลหิตํ เอตํ มม… เสทํ เอตํ มม… เมทํ เอตํ มม… อสฺสุํ เอตํ มม… วสํ เอตํ มม … เขฬํ เอตํ มม… สิงฺฆาณิกํ เอตํ มม… ลสิกํ เอตํ มม… มุตฺตํ เอตํ มม… มตฺถลุงฺคํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

จกฺขายตนํ เอตํ มม…เป.… รูปายตนํ เอตํ มม… โสตายตนํ เอตํ มม… สทฺทายตนํ เอตํ มม… ฆานายตนํ เอตํ มม… คนฺธายตนํ เอตํ มม… ชิวฺหายตนํ เอตํ มม… รสายตนํ เอตํ มม… กายายตนํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพายตนํ เอตํ มม… มนายตนํ เอตํ มม… ธมฺมายตนํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

จกฺขุธาตุํ เอตํ มม…เป.… รูปธาตุํ เอตํ มม… จกฺขุวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… โสตธาตุํ เอตํ มม… สทฺทธาตุํ เอตํ มม… โสตวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… ฆานธาตุํ เอตํ มม… คนฺธธาตุํ เอตํ มม… ฆานวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… ชิวฺหาธาตุํ เอตํ มม… รสธาตุํ เอตํ มม… ชิวฺหาวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… กายธาตุํ เอตํ มม… โผฏฺฐพฺพธาตุํ เอตํ มม… กายวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม… มโนธาตุํ เอตํ มม… ธมฺมธาตุํ เอตํ มม… มโนวิญฺญาณธาตุํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

จกฺขุนฺทฺริยํ เอตํ มม…เป.… โสตินฺทฺริยํ เอตํ มม… ฆานินฺทฺริยํ เอตํ มม… ชิวฺหินฺทฺริยํ เอตํ มม… กายินฺทฺริยํ เอตํ มม… มนินฺทฺริยํ เอตํ มม… ชีวิตินฺทฺริยํ เอตํ มม… อิตฺถินฺทฺริยํ เอตํ มม… ปุริสินฺทฺริยํ เอตํ มม… สุขินฺทฺริยํ เอตํ มม… ทุกฺขินฺทฺริยํ เอตํ มม… โสมนสฺสินฺทฺริยํ เอตํ มม… โทมนสฺสินฺทฺริยํ เอตํ มม… อุเปกฺขินฺทฺริยํ เอตํ มม… สทฺธินฺทฺริยํ เอตํ มม… วีริยินฺทฺริยํ เอตํ มม… สตินฺทฺริยํ เอตํ มม… สมาธินฺทฺริยํ เอตํ มม… ปญฺญินฺทฺริยํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

กามธาตุํ เอตํ มม…เป.… รูปธาตุํ เอตํ มม… อรูปธาตุํ เอตํ มม… กามภวํ เอตํ มม… รูปภวํ เอตํ มม… อรูปภวํ เอตํ มม… สญฺญาภวํ เอตํ มม… อสญฺญาภวํ เอตํ มม… เนวสญฺญานาสญฺญาภวํ เอตํ มม… เอกโวการภวํ เอตํ มม… จตุโวการภวํ เอตํ มม… ปญฺจโวการภวํ เอตํ มม… ปฐมชฺฌานํ เอตํ มม… ทุติยชฺฌานํ เอตํ มม… ตติยชฺฌานํ เอตํ มม… จตุตฺถชฺฌานํ เอตํ มม… เมตฺตํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… กรุณํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… มุทิตํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… อุเปกฺขํ เจโตวิมุตฺติํ เอตํ มม… อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม… วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม… อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม… เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

อวิชฺชํ เอตํ มม…เป.… สงฺขาเร เอตํ มม… วิญฺญาณํ เอตํ มม… นามรูปํ เอตํ มม… สฬายตนํ เอตํ มม… ผสฺสํ เอตํ มม… เวทนํ เอตํ มม… ตณฺหํ เอตํ มม… อุปาทานํ เอตํ มม… ภวํ เอตํ มม … ชาติํ เอตํ มม… ชรามรณํ เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตาติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ เอวํ อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ

[124] กตมานิ อฏฺฐ ทิฏฺฐิฏฺฐานานิ? ขนฺธาปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, อวิชฺชาปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, ผสฺโสปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, สญฺญาปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, วิตกฺโกปิ [วิตกฺกาปิ (สฺยา.)] ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, อโยนิโส มนสิกาโรปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, ปาปมิตฺโตปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, ปรโตโฆโสปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ

ขนฺธา เหตุ ขนฺธา ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ ขนฺธาปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ อวิชฺชา เหตุ อวิชฺชา ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ อวิชฺชาปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ ผสฺโส เหตุ ผสฺโส ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ ผสฺโสปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ สญฺญา เหตุ สญฺญา ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ สญฺญาปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ วิตกฺโก เหตุ วิตกฺโก ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย, สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ วิตกฺโกปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ อโยนิโส มนสิกาโร เหตุ อโยนิโส มนสิกาโร ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ อโยนิโส มนสิกาโรปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ ปาปมิตฺโต เหตุ ปาปมิตฺโต ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย, สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ ปาปมิตฺโตปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ ปรโตโฆโส เหตุ ปรโตโฆโส ปจฺจโย ทิฏฺฐิฏฺฐานํ อุปาทาย สมุฏฺฐานฏฺเฐน – เอวํ ปรโตโฆโสปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํฯ อิมานิ อฏฺฐ ทิฏฺฐิฏฺฐานานิฯ

[125] กตมานิ อฏฺฐารส ทิฏฺฐิปริยุฏฺฐานานิ? ยา ทิฏฺฐิ ทิฏฺฐิคตํ, ทิฏฺฐิคหนํ, ทิฏฺฐิกนฺตารํ, ทิฏฺฐิวิสูกํ, ทิฏฺฐิวิปฺผนฺทิตํ, ทิฏฺฐิสญฺโญชนํ, ทิฏฺฐิสลฺลํ, ทิฏฺฐิสมฺพาโธ, ทิฏฺฐิปลิโพโธ, ทิฏฺฐิพนฺธนํ, ทิฏฺฐิปปาโต, ทิฏฺฐานุสโย, ทิฏฺฐิสนฺตาโป, ทิฏฺฐิปริฬาโห , ทิฏฺฐิคนฺโถ, ทิฏฺฐุปาทานํ, ทิฏฺฐาภินิเวโส, ทิฏฺฐิปรามาโส – อิมานิ อฏฺฐารส ทิฏฺฐิปริยุฏฺฐานานิฯ

[126] กตมา โสฬส ทิฏฺฐิโย? อสฺสาททิฏฺฐิ, อตฺตานุทิฏฺฐิ, มิจฺฉาทิฏฺฐิ, สกฺกายทิฏฺฐิ, สกฺกายวตฺถุกา สสฺสตทิฏฺฐิ, สกฺกายวตฺถุกา อุจฺเฉททิฏฺฐิ, อนฺตคฺคาหิกาทิฏฺฐิ, ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิ, อปรนฺตานุทิฏฺฐิ, สญฺโญชนิกา ทิฏฺฐิ, อหนฺติ มานวินิพนฺธา ทิฏฺฐิ, มมนฺติ มานวินิพนฺธา ทิฏฺฐิ, อตฺตวาทปฏิสํยุตฺตา ทิฏฺฐิ, โลกวาทปฏิสํยุตฺตา ทิฏฺฐิ, ภวทิฏฺฐิ, วิภวทิฏฺฐิ – อิมา โสฬส ทิฏฺฐิโยฯ

[127] กตเม ตีณิ สตํ ทิฏฺฐาภินิเวสา? อสฺสาททิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อตฺตานุทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สกฺกายทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สกฺกายวตฺถุกาย สสฺสตทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สกฺกายวตฺถุกาย อุจฺเฉททิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อนฺตคฺคาหิกาย ทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อปรนฺตานุทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? สญฺโญชนิกาย ทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อหนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? มมนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อตฺตวาทปฏิสํยุตฺตาย ทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? โลกวาทปฏิสํยุตฺตาย ทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ภวทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? วิภวทิฏฺฐิยา กติหากาเรหิ อภินิเวโส โหติ?

อสฺสาททิฏฺฐิยา ปญฺจติํสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อตฺตานุทิฏฺฐิยา วีสติยา อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ มิจฺฉาทิฏฺฐิยา ทสหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สกฺกายทิฏฺฐิยา วีสติยา อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สกฺกายวตฺถุกาย สสฺสตทิฏฺฐิยา ปนฺนรสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สกฺกายวตฺถุกาย อุจฺเฉททิฏฺฐิยา ปญฺจหากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ

อนฺตคฺคาหิกาย ทิฏฺฐิยา ปญฺญาสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติ ฯ ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐิยา อฏฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อปรนฺตานุทิฏฺฐิยา จตุจตฺตาลีสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ สญฺโญชนิกาย ทิฏฺฐิยา อฏฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อหนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฏฺฐิยา อฏฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ มมนฺติ มานวินิพนฺธาย ทิฏฺฐิยา อฏฺฐารสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ อตฺตวาทปฏิสํยุตฺตาย ทิฏฺฐิยา วีสติยา อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ โลกวาทปฏิสํยุตฺตาย ทิฏฺฐิยา อฏฺฐหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ ภวทิฏฺฐิยา เอเกน อากาเรน [เอกูนวีสติยา อากาเรน (สฺยา.)] อภินิเวโส โหติฯ วิภวทิฏฺฐิยา เอเกน อากาเรน อภินิเวโส โหติฯ

1. อสฺสาททิฏฺฐินิทฺเทโส

[128] อสฺสาททิฏฺฐิยา กตเมหิ ปญฺจติํสาย อากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? ยํ รูปํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ รูปสฺส อสฺสาโทติ – อภินิเวสปรามาโส ทิฏฺฐิฯ ทิฏฺฐิ น อสฺสาโท, อสฺสาโท น ทิฏฺฐิฯ อญฺญา ทิฏฺฐิ, อญฺโญ อสฺสาโทฯ ยา จ ทิฏฺฐิ โย จ อสฺสาโท – อยํ วุจฺจติ อสฺสาททิฏฺฐิฯ

อสฺสาททิฏฺฐิ มิจฺฉาทิฏฺฐิ ทิฏฺฐิวิปตฺติฯ ตาย ทิฏฺฐิวิปตฺติยา สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ทิฏฺฐิวิปนฺโนฯ ทิฏฺฐิวิปนฺโน ปุคฺคโล น เสวิตพฺโพ น ภชิตพฺโพ น ปยิรุปาสิตพฺโพฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ทิฏฺฐิ หิสฺส ปาปิกาฯ โย ทิฏฺฐิยา ราโค [ยา ทิฏฺฐิ โย ราโค (สฺยา.)], โส น ทิฏฺฐิฯ ทิฏฺฐิ น ราโคฯ อญฺญา ทิฏฺฐิ, อญฺโญ ราโคฯ ยา จ ทิฏฺฐิ โย จ ราโค – อยํ วุจฺจติ ทิฏฺฐิราโคฯ ตาย จ ทิฏฺฐิยา เตน จ ราเคน สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ทิฏฺฐิราครตฺโตฯ ทิฏฺฐิราครตฺเต ปุคฺคเล ทินฺนํ ทานํ น มหปฺผลํ โหติ น มหานิสํสํฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ทิฏฺฐิ หิสฺส ปาปิกา อสฺสาททิฏฺฐิ มิจฺฉาทิฏฺฐิฯ

มิจฺฉาทิฏฺฐิกสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส ทฺเวว คติโย – นิรโย วา ติรจฺฉานโยนิ วาฯ