71. มหากรุณาญาณนิทฺเทโส

[117] กตมํ ตถาคตสฺส มหากรุณาสมาปตฺติยา ญาณํ? พหุเกหิ อากาเรหิ ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อาทิตฺโต โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อุยฺยุตฺโต โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ ปยาโต โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ กุมฺมคฺคปฺปฏิปนฺโน [กุมฺมคฺคํ ปฏิปนฺโน (สฺยา.)] โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อุปนียติ โลโก อทฺธุโวติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อตาโณ [อตฺตาโณ (สฺยา.)] โลโก อนภิสฺสโรติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อสฺสโก โลโก , สพฺพํ ปหาย คมนียนฺติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อูโน โลโก อตีโต ตณฺหาทาโสติ – ปสฺสนฺตานํ พุทฺธานํ ภควนฺตานํ สตฺเตสุ มหากรุณา โอกฺกมติฯ อตายโน โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… อเลโณ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ …เป.… อสรโณ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… อสรณีภูโต โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.…ฯ

อุทฺธโต โลโก อวูปสนฺโตติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… สสลฺโล โลกสนฺนิวาโส, วิทฺโธ ปุถุสลฺเลหิ; ตสฺส นตฺถญฺโญ โกจิ สลฺลานํ อุทฺธตา, อญฺญตฺร มยาติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… อวิชฺชนฺธการาวรโณ โลกสนฺนิวาโส อณฺฑภูโต กิเลสปญฺชรปกฺขิตฺโต; ตสฺส นตฺถญฺโญ โกจิ อาโลกํ ทสฺเสตา, อญฺญตฺร มยาติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… อวิชฺชาคโต โลกสนฺนิวาโส อณฺฑภูโต ปริโยนทฺโธ ตนฺตากุลกชาโต [ตนฺตากุลชาโต (สฺยา.)] กุลาคณฺฑิกชาโต [คุฬาคุณฺฐิกชาโต (สฺยา.), คุลาคุณฺฑิกชาโต (ก. สี. อฏฺฐ.) ที. นิ. 2.95 ปสฺสิตพฺพา] มุญฺชปพฺพชภูโต อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ สํสารํ นาติวตฺตตีติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… อวิชฺชาวิสโทสสํลิตฺโต โลกสนฺนิวาโส กิเลสกลลีภูโตติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ราคโทสโมหชฏาชฏิโต โลกสนฺนิวาโส; ตสฺส นตฺถญฺโญ โกจิ ชฏํ วิชเฏตา, อญฺญตฺร มยาติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.…ฯ

ตณฺหาสงฺฆาฏปฏิมุกฺโก โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ตณฺหาชาเลน โอตฺถโฏ [โอตฺถโต (ก.)] โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ตณฺหาโสเตน วุยฺหติ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ตณฺหาสญฺโญชเนน สญฺญุตฺโต โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ตณฺหานุสเยน อนุสโฏ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ตณฺหาสนฺตาเปน สนฺตปฺปติ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ตณฺหาปริฬาเหน ปริฑยฺหติ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.…ฯ

ทิฏฺฐิสงฺฆาฏปฏิมุกฺโก โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ทิฏฺฐิชาเลน โอตฺถโฏ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ทิฏฺฐิโสเตน วุยฺหติ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ทิฏฺฐิสญฺโญชเนน สญฺญุตฺโต โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ทิฏฺฐานุสเยน อนุสโฏ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ทิฏฺฐิสนฺตาเปน สนฺตปฺปติ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.… ทิฏฺฐิปริฬาเหน ปริฑยฺหติ โลกสนฺนิวาโสติ – ปสฺสนฺตานํ…เป.…ฯ