2. อารัมมณปัจจัย

ในอารัมมณปัจจัย ในธรรมที่ไม่ใช่กิเลสเป็นมูล พึงกระทำ
ปัญจวิญญาณ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[487] ในเหตุปัจจัย มี 9 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี 9 วาระ ในวิปากปัจจัย มี 1 วาระ
ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี 9 วาระ.

ปัจจนียนัย

1. นเหตุปัจจัย

[488] 1. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา อาศัยวิจิกิจฉา, โมหะที่สหรคต
ด้วยอุทธัจจะ อาศัยอุทธัจจะ.
2. ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์
จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส ซึ่งเป็นอเหตุกะ อาศัยหทยวัตถุ.
3. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิด
ขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์
ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และหทยวัตถุ.
4. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส และ
ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา อาศัยวิจิกิจฉา สัมปยุตตขันธ์
ทั้งหลาย และหทยวัตถุ.
โมหะ ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยอุทธัจจะ, สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย
และหทยวัตถุ.
ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[489] ในนเหตุปัจจัย มี 4 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย มี 3 วาระ ในนวิปาก-
ปัจจัย มี 9 วาระ ในนอาหารปัจจัย มี 1 วาระ ฯลฯ ในโนวิคตปัจจัย มี 3
วาระ.
การนับทั้งสองนัยนอกนี้ก็ดี นิสสยวาระก็ดี พึงกระทำอย่างนี้.