เมนู

7. อุปาทานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม
อาศัยอุปาทานธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม เกิดขึ้น เพราะ
เหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3, กามุปาทาน และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย อาศัยขันธ์
1 ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม และทิฏฐุปาทาน ฯลฯ
พึงกระทำจักรนัย.
กามุปาทาน และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยทิฏฐุปาทาน และ
หทยวัตถุ.
พึงกระทำจักรนัย.

2. อารัมมณปัจจัย


ฯลฯ เพราะอารัมมณปัจจัย

ในอารัมมณปัจจัย ซึ่งมีธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรมเป็นมูล พึงจำแนก
ทั้งปัญจายตนะ และหทยวัตถุ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม


[400] ในเหตุปัจจัย มี 9 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี 9 วาระ ในวิปากปัจจัย
มี 1 วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี 9 วาระ.

ปัจจนียนัย


1. เหตุปัจจัย


[401] ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุปา-
ทานธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

คือ ฯลฯ อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ อาศัยกายายตนะ.
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่อุปาทานธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ อาศัยหทยวัตถุ.
โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้ง
หลาย ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ และหทยวัตถุ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ


[402] ในนเหตุปัจจัย มี 1 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี 3 วาระ ในนสมนันตร-
ปัจจัย มี 3 วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี 9 วาระ ฯลฯ ในนกัมมปัจจัย
มี 3วาระ ในนวิปากปัจจัย มี 9 วาระ เหมือนกับปฏิจจวาระ ในโนวิคตปัจจัย
มี 3 วาระ.
การนับทั้งสองนัยนอกจากนี้ก็ดีนิสสยวาระก็ดี พึงกระทำอย่างนี้.