มหาภูตรูปทั้งหลาย พึงกระทำใน 6 วาระ, 3 วาระ ในอธิปติปัจจัยไม่มี ใน
อนันตรปัจจัย มี 9 วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี 9 วาระ ในสหชาตปัจจัย มี
9 วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี 9 วาระ ในนิสสยปัจจัย มี 9 วาระ ใน
อุปนิสสยปัจจัย มี 9 วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี 5 วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี
5 วาระ ในกัมมปัจจัย มี 9 วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี 9 วาระ ในอวิคต-
ปัจจัย มี 9 วาระ.

ปัจจนียนัย

1. นเหตุปัจจัย

[191] 1. จิตตสหภูธรรม อาศัยจิตตสหภูธรรม เกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 2 และจิตตสมุฏฐานรูป ที่เป็นจิตตสหภูธรรม อาศัย
ขันธ์ 1 ที่เป็นจิตตสหภูธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ ขันธ์ 2.
ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วย
อุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.
พึงทำทั้ง 9 วาระดังกล่าวมา พึงกำหนดคำว่า อเหตุกะ ในอนุโลม
ท่านจำแนกไว้อย่างใด พึงทำอย่างนั้น โมหะ มี 3 วาระ ในจิตตสมุฏฐานทุกะ
ท่านจำแนกไว้อย่างใด พึงทำอย่างนั้น.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[192] ในนเหตุปัจจัย มี 9 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี 9 วาระ ในนสมนันตร-
ปัจจัย มี 9 วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี 9 วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี
9 วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี 9 วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี 9 วาระ ใน
นอาเสวนปัจจัย มี 9 วาระ.

11. นกัมมปัจจัย

[193] 1. จิตตสหภูธรรม อาศัยจิตตสหภูธรรม เกิดขึ้น
เพราะนกัมมปัจจัย
คือ เจตนาที่เป็นจิตตสหภูธรรม อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นจิตตสหภู-
ธรรม.
2. ธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตต-
สหภูธรรม เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย
คือ พาหิรรูป . . . อาหารสมุฏฐานรูป. . . อุตุสมุฏฐานรู ฯลฯ
3. จิตตสหภูธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่จิตตสหภูธรรม
เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย
คือ สัมปยุตตเจตนา อาศัยจิต.
4. จิตตสหภูธรรม อาศัยจิตตสหภูธรรม และธรรมที่ไม่ใช่
จิตตสหภูธรรม เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย

1. ข้อ 192, 194, 196 ควรจะจัดไว้เป็นข้อเดียวกันเหมือนทุกครั้ง