ปัจจนียนัย

1. นเหตุปัจจัย

[619] 1. นีวรณสัมปยุตตธรรม อาศัยนีวรณสัมปยุตตธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ อวิชชานิวรณ์ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่
สหรคตด้วยอุทธัจจะ.
2. นีวรณวิปปยุตธรรม อาศัยนีวรณวิปปยุตตธรรม
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นนีวรณ-
วิปปตุตธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์.
จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายวิญญาณ อาศัยกายายตนะ.
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นนีวรณวิปปยุตตธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ อาศัย
หทยวัตถุ.
3. นีวรณสัมปยุตตธรรม อาศัยนีวรณวิปปยุตตธรรม
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัย
หทยวัตถุ.
4. นีวรณสัมปยุตตธรรม อาศัยนีวรณสัมปยุตตธรรม
และนีวรณวิปปยุตตธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัย
ขันธ์ทั้งหลาย ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะและหทยวัตถุ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[620] ในนเหตุปัจจัย มี 4 วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ
ฯลฯ ในนปุเรชาติปัจจัย มี 4 วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี 9 วาระ ใน
นอาเสวนปัจจัย มี 9 วาระ ในนกัมมปัจจัย มี 4 วาระ ในนวิปากปัจจัย มี 9
วาระ ฯลฯ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี 2 วาระ
ในโนนัตถิปัจจัย มี 3 วาระ ในโนวิคตปัจจัย มี3 วาระ.
การนับสองนัย นอกนี้ก็ดี, นิสสยวาระก็ดี พึงกระทำอย่างกล่าว
มาแล้ว.