ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[424] 1. สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี 3 วาระ เหมือนกับ ปฏิจจวาระ.
2. ธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่สัญโญชน-
ธรรม ฯลฯ ขันธ์ 2 ฯลฯ
ในปฏิสนธิขณะ หทยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย, ขันธ์ทั้งหลาย อาศัย
หทยวัตถุ.
ฯลฯ มหาภูตรูป 1 ฯลฯ
จิตตสมุฏฐานรูป กฏัตตารูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูป
ทั้งหลาย.
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยหทยวัตถุ.
3. สัญโญชนธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชน-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ สัญโญชนธรรมทั้งหลาย อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่สัญโญชน-
ธรรม.
4. สัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม
อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 สัญโญชนธรรม และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1
ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม ฯลฯ ขันธ์ 2 ฯลฯ
สัญโญชนธรรมทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.
จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
สัญโญชนธรรมและสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.
5. สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรม และธรรม
ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยกามราคสัญโญชน์ และ
สัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.
ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ อาศัยกามราคสัญโญชน์ และ
หทยวัตถุ.
พึงผูกจักรนัย
6. ธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชน-
ธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่สัญโญชน-
ธรรม และสัญโญชนธรรมทั้งหลาย ฯลฯ ขันธ์ 2 ฯลฯ
พึงผูกจักรนัย
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม อาศัยสัญโญชนธรรมทั้งหลาย
และหทยวัตถุ.
7. สัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม
อาศัยสัญโญชนธรรม และธรรมที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย

คือ ขันธ์ 3 ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ และจิตตสมุฏฐานรูป
อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่สัญโญชนธรรม และกามราคสัญโญชน์ ฯลฯ ขันธ์ 2 ฯลฯ
พึงผูกจักรนัย
ทิฏฐิสัญโญชน์ อวิชชาสัญโญชน์ และสัมปยุตตขันธ์ อาศัยกามราค-
สัญโญชน์ และหทยวัตถุ.
พึงผูกจักรนัย
ฯลฯ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[425] ในเหตุปัจจัย มี 9 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ
ในปัจจัยทั้งปวง มี 9 วาระ ในวิปากปัจจัย มี 1 วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย
มี 9 วาระ.

ปัจจนียนัย

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ

[426] ในนเหตุปัจจัย มี 4 วาระ ในที่ใด ๆ ได้ หทยวัตถุ ในที่นั้น
พึงกระทำให้มีหทยวัตถุ เช่นเดียวกัน. ในนอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ ฯลฯ
ในโนวิคตปัจจัย มี 3 วาระ.
การนับวาระในนัยทั้งสองแม้นอกนี้ก็ดี นิสสยวาระก็ดี พึงกระทำ
อย่างนี้.