กัมมปัจจัย มี 7 วาระ ในวิปากปัจจัย มี 1 วาระ ในอาหารปัจจัย มี 7
วาระ ในอินทริยปัจจัย มี 7 วาระ ในฌานปัจจัย มี 7 วาระ ในมัคคปัจจัย
มี 7 วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี 5 วาระใน
อัตถิปัจจัย มี 3 วาระ ในนัตถิปัจจัย มี 7 วาระ ในวิคตปัจจัย มี 7
วาระ ในอวิคตปัจจัย มี 13 วาระ.
พึงนับอย่างนี้.
ปัจจนียานุโลม จบ
ทัสสนติกะที่ 8 จบ

อรรถกถาทัสสนติกะ

ใน ทัสสนติกะ ในคำทั้งหลายที่อาทิว่า ราคะ ที่พึงละด้วย
ทัสสนะ (พระโสดาบัน) ย่อมเกิดขึ้น ผู้ศึกษาพึงทราบว่า ธรรมที่เกิดขึ้น
แก่พระอริยบุคคลเบื้องต่ำ ย่อมไม่เกิดแก่พระอริยบุคคลเบื้องสูงอย่างนี้คือ ราคะ
ที่พึงละด้วยทัสสนะย่อมเกิดแก่ปุถุชน ราคะที่พึงละด้วยภาวนาย่อมเกิดแม้แก่
พระโสดาบัน ธรรมที่พึงละด้วยทัสสนะย่อมไม่เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่พึงละด้วย
ภาวนา ด้วยอำนาจของปัจจัยแม้อย่างหนึ่ง. คำที่เหลือในอธิการนี้ ผู้ศึกษาพึง
ติดตามบาลี แล้วทราบด้วยอำนาจแห่งลักษณะที่กล่าวไว้ในกุสลติกะ.
อรรถกถาทัสสนติกะ จบ

9. ทัสสเนนปหตัพพเหตุกติกะ

ปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[767] 1. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยทัสสเนน-
ปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ
ขันธ์ 2 ฯลฯ
2. เนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัย
ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพ-
เหตุกธรรม.
3. ทัสสเนนปหาตัพพเหตุกธรรม และเนวทัสส-
เนนนภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่เป็นทัสสเนนปหา-
ตัพพเหตุกธรรม ฯลฯ ขันธ์ 2 อาศัยขันธ์ 2.
[768] 4. ภาวนายปหาตัพพเหตุกธรรม อาศัยภาวนายปหา-
ตัพพเหตุกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย